عوامل مؤثر بر اشتغال در صنایع کارخانه‌ای کشور

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار مؤسسۀ مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی، تهران، ایران.

10.22103/jdc.2020.11705.1040

چکیده

هدف: هدف از این مقاله تجزیه و تحلیل عوامل مؤثر بر اشتغال در صنایع کارخانه‌ای کشور به تفکیک کدهای دو رقمی ISICدارای 10 نفر کار کن و بیشتر در طی دوره 1394-1375 است. موضوع اشتغال و کاهش بیکاری یکی از اساسی‌ترین نیازهای یک جامعه تلقی می‌شود. اشتغال بر متغیرهای کلان اقتصادی از جمله تولید، مصرف، سرمایه‌گذاری، اشتغال، و صادرات دارد. اشتغال و عوامل مؤثر بران یکی از متغیرهای مهم اقتصاد کلان است ایجاد فرصت‌های شغلی جدید و افزایش اشتغال، یکی از مهم‌ترین مسائل برنامه‌ریزان و سیاست‌گذاران اقتصادی محسوب می‌گردد. شناسائی عوامل مؤثر بر اشتغال از مسائل مهم اقتصاد ایران محسوب می‌گردد که صنایع کارخانه‌ای یکی از بخش‌های است که در فرآیند ایجاد اشتغال و افزایش آن اهمیت زیادی دارد.
روش: در این تحقیق از آمار و اطلاعات صنایع کارخانه‌ای دارای 10 نفر کارکن و بیشتر به تفکیک کدهای دو رقمی ISIC در دوره 1394-1375 و روش پانل دیتا و برآوردگر حداقل مربعات تعمیم یافته استفاده شده است.
یافته‌ها: موضوع اشتغال و کاهش بیکاری یکی از اساسی‌ترین نیازهای یک جامعه تلقی است و بیکاری یکی از پدیده‌های مخرب اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی محسوب می‌شود که رفع آن یکی از اولویت‌های اساسی در هر کشوری است. اشتغال بخش صنعت، در سال‌های اخیر به‌دلیل اعمال مجدد تحریم‌ها و افزایش نرخ ارز و وابستگی بالایی که این بخش به واردات کالای سرمایه‌ای و واسطه‌ای دارد مورد تهدید قرار گرفته است و وضعیت اشتغال در این بخش را تضعیف نموده که خود سبب کاهش تقاضا نیروی کار تمام وقت گردیه و سهم اشتغال ناقص در بازار کار افزایش داده است. با عنایت با این‌که یکی از عوامل مؤثر بر افزایش اشتغال در صنایع کارخانه‌ای ایران افزایش تولید است دولت باید بر مبارزه با قاچاق کالاها و توسعه فضای رقابتی جهت گسترش فعالیت‌های صنعتی و در نهایت افزایش تقاضا برای تولیدات صنعتی تاکید بیشتری داشته باشد تا زمینه را برای افزایش تولید صنعتی مهیا نماید و از آن طریق تقاضای نیروی کار افزایش یابد. با توجه به اثر مثبت موجودی سرمایه بر اشتغال در صنایع کارخانه‌ای 22 گانه دارای 10 نفر کارکن و بیشتر ضرورت دارد جهت افزایش اشتغال، سیاست‌های اتخاذ گردد که منجر به افزایش سرمایه‌گذاری در صنایع کارخانه‌ای گردد تا از طریق افزایش موجودی سرمایه، اشتغال نیز افزایش یابد.
نتیجه‌گیری: متوسط سهم اشتغال صنایع کارخانه‌ای 22 گانه دارای 10 نفر کارکن و بیشتر نیز نشان می‌دهد بخش‌های صنایع مواد غذایی و آشامیدنی، تولید سایر محصولات کانی غیرفلزی، تولید منسوجات، تولید وسایل نقلیۀ موتوری و تریلر و نیم تریلر، تولید فلزات اساسی و صنایع تولید مواد و محصولات شیمیایی دارای بیشترین سهم در اشتغال هستند. کشش تقاضای نیروی کار در صنایع کارخانه‌ای 22 گانه دارای 10 نفر کارکن و بیشتر نسبت به دستمزد از 22/0-، کشش تقاضای نیروی کار نسبت به تولید برابر از 58/0 و کشش تقاضای نیروی کار نسبت به موجودی سرمایه نیز 12/0 است.

کلیدواژه‌ها


اکبریان، رضا؛ محتشمی، عباس. (1385). اثر آزادسازی اقتصاد را بر اشتغال بخش صنعت در ایران (82-1350). پژوهش‌های اقتصادی ایران، 29، 196-171.
امینی، علیرضا. (1394). تحلیل بازار کار و سیاست‌های استغال‌زایی اقتصاد ایران با تاکید بر برنامه چهارم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی. مجله اقتصادی، 5 و 6، 40-23.
امینی، علیرضا. (1381). تحلیل عوامل مؤثر بر تقاضای نیروی کار در بخش‌های اقتصادی و پیش‌بینی اشتغال در برنامه سوم توسعه. برنامه و بودجه، 6(2)، 86-53.
آرمن، سیدعزیز؛ کفیلی، وحید؛  قربان‌نژاد، مجتبی. (1393). بررسی رابطه دو سویه بین حداقل دستمزد و بیکاری. مطالعات اقتصاد کاربردی، 12(3)، 236-221.
باصری، بیژن؛ روشنی‌یساقی، نوریه. (1393). بررسی عوامل مؤثر بر اشتغال‌زایی صنایع کوچک در استان گلستان. علوم اقتصادی، 8(26)، 131-113.
جعفری، رامین؛ ابراهیمی‌سالار، تقی؛ بهنامه، مهدی؛ صالح‌نیا، نرگس. (1395). تعیین عوامل مؤثر بر اشتغال در ایران با تأکید بر زیرساخت‌ها (1393-1358). سومین کنفرانس بین‌المللی مدیریت و اقتصاد با محوریت اقتصاد مقاومتی.
جوادی، صفورا؛ طایی، حسن. (1387). اثر حداقل دستمزد بر اشتغال در صنایع کارخانه‌ای ایران. علوم اقتصادی، 3، 84-65.
سعدی، محمدرضا؛ موسوی،‌ میرحسین. (1392). بررسی عوامل مؤثر بر اشتغال نیروی کار. پژوهشنامه اقتصادی، 13(49)، 198-177.
صیدایی، سیداسکندر؛ بهاری، عیسی؛ راعی، امیر. (1390). بررسی وضعیت اشتغال و بیکاری در ایران طی سال‌های 1389-1335. راهبرد یاس، 25، 247-216.
مرکز آمار ایران. (1396). آمارگیری از کارگاه‌های دارای 10 نفر کارکن و بیشتر.
مهاجرانی، علی اصغر. (1384). بیکاری: علت‌ها ، ابعاد و نوسان‌های آن در ایران. اطلاعات سیاسی و اقتصادی، 219 و 220، 119-114.
References
Adam, A., Moutos, T. (2014). Industry level labour demand elasticities across the eurozone: will there be any gain after the pain of internal sevaluation? Working Paper, Bank of Greece, Economic analysis and research department.
Aitali, A., Ghazi, T., Msadfa, Y. (2017).  Manufacturing employment elasticity and its drivers in developing and emerging countries: Focus on Sub-Saharan Africa, OCP Policy Center, Morocco.
Akbarian, R., Mohtashami, A. (2006). The effect of economic liberalization on employment in the industrial sector in Iran (1971-2003). Iranian Economic Research, 29, 171-196 [In Persian].
Alessandirini, M. (2009). Jobless growth in indian manufacturing: a kaldorian approach. University of Roma Department of Economics, 99. Roma Italy.
Amini, A.R. (2002). Analysis of factors affecting labor demand in economic sectors and employment forecast in the third development plan. Journal of Planning and Budgeting, Management and Planning Organization, 6(2), 53-86 [In Persian].
Amini, A.R. (2015). Analysis of labor market and employment policies of Iran's economy with emphasis on the Fourth Economic, Social and Cultural Development Plan. Economic Journal, 5-6, 23-40 [In Persian].
Armen, S.A., Kafili, V., Ghorbannazad, M. (2014). Investigating the two-way relationship between the minimum wage and unemployment. Applied Economics Studies, 12(3), 221-236 [In Persian].
Baseri, B., Roshani-Isaghi, N. (2014). Investigating the effective factors on job creation of small industries in Golestan province. Journal of Economic Sciences, 8(26), 113-131 [In Persian].
Beissinger, T., Moellerz, J. (1998). Wage flexibility and employment performance: a micro data analysis of different age-education groups in german industries. 13th Annual Congress of the European Economic Association, Berlin.
Berman, E.J., Bound, J., Griliches Z. (1994). Change in the demand for skilled labour within US manufacturing: Evidence from the annual survey of manufacturers. The Quarterly Journal of Economics, 109(2), 367-397.
Dielman, T.E. (1989). Efficiency of ordinary least squares for linear models with autocorrelation. Journal of the American Statistical Association, 84, 248-259.
Felix G., Castro, L.D. (2015). Demanda laboral en las industrias integradas a cadenas de valor internacionales. un analisis regional con panel dinámico no estacionario para el caso de México. Centro de Investigaciones Socio­económicas. Universidad Autónoma de Coahuila-México, Disponible.
Freeman, R.B., Medoff, J.L. (1982). Substitution between production labour and other inputs in uunionised and non-unionised manufacturing. Review of Economics and Statistics, 64(2), 220-233.
Guisan, M.C. (2013). Macro-econometric models of supply and demand: industry, trade and wage in 6 countries, 1960-2012. Applied Econometrics and International Development, 13(2), 45-56.
Hamermesh, D.S. (1993). Labour demand, Princeton university press, Princeton New Jersey.
Heshmati, A., Ncube, M. (2003). An econometric model of employment in zimbabwe’s manufacturing industries, world institute of development economics research. SSE/EFI Working Paper series in Economics and Finance, 277.
Hsiao, C. (1986). Analysis of panel data. Econometric Society Monographs, 11, Cambridge University Press, New York
Jafari, R., Ebrahimi-Salar, T., Behnameh, M. Salehnia, N. (2015). Determining the effective factors on employment in Iran with emphasis on infrastructure (1979-2014). Third International Conference on Management and Economics with a Focus on Resistance Economics [In Persian].
Javadi, S., Taei, H. (2008). The effect of minimum wage on employment in Iranian manufacturing industries. Journal of Economic Sciences, 3, 65-84 [In Persian].
Konings, J., Lehmann, H. (2001). Marshall and labor demand in Russia: Going back to basics. William Davidson Working Paper, 392.
Luna, R.T., Llamas, R.V. (2019). The demand for employment in the manufacturing industry in Mexico. Contaduría y Administración, 64(1), 2019, 1-21.
Matyas, L., Sevestre, P. (1996). The econometrics of panel data: handbook of theory and applications. 2nd. ed.1996. Boston: Kluwer Academic Publishers.
Mohajerani, A.A. (1384). Unemployment: Its causes, dimensions and fluctuations in Iran. Political and Economic Information, 219 and 220, 119-114 [In Persian].
Neumark, D. (2018). The econometrics and economics of the employment effects of minimum wages: Getting from known unknowns to known knowns. Institute of Labor Economics, IZA DP No. 11999
Onaran, O. (2008). The effect of import penetration on labor market outcomes in Austrian manufacturing industry. department of economics working papers wuwp119, vienna university of economics and business, department of economics.
Pedroni, P. (1999). Critical values for cointegration tests in heterogenous panels with multiple regressors. Oxford Bulletin of Economics and Statistics, 61(S1), 653- 670.
Raj, B., Baltagi, B. (1992). Panel data analysis, Heidelberg.
Roberts, M.J., Skoufias, E. (1997). The long run demand for skilled and unskilled labour in colombia manufacturing plants. The Review of Economics and Statistics, 79(2), 330-334.
Saadi, M.R., Mousavi, M.H. (2013). Investigating the factors affecting labor employment. Quarterly Journal of Economic Research, 13(49), 177-198 [In Persian].
Seidai, S., Bahari, I., Rai, A. (2011). A survey of employment and unemployment in Iran during 1956-2010, Yas Strategy Quarterly, 25, 216-247 [In Persian].
Statistics Center of Iran. (2017). Census of workshops with 10 employees and more [In Persian].
Teal, F. (1995). Real wages and the demand for labour in ghana’s manufacturing sector. Centre for the study of African economies, University of Oxford, 95(7), 1-23.
Varian H.R. (1978). Microeconomic Analysis, W.W. Norton & Company, New York.