بررسی واکنش متغیرهای کلان اقتصادی نسبت به مالیات در اقتصاد ایران در چارچوب مدل تعادل عمومی پویای تصادفی

حسن‌زاده جزدانی, علیرضا

doi:10.22103/jdc.2020.15975.1097

بررسی واکنش متغیرهای کلان اقتصادی نسبت به مالیات در اقتصاد ایران در چارچوب مدل تعادل عمومی پویای تصادفی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

علیرضا حسن‌زاده جزدانی

استادیار گروه اقتصاد، دانشگاه شهید باهنر کرمان، کرمان، ایران.

10.22103/jdc.2020.15975.1097

چکیده

هدف:هدف اصلی مقاله حاضر این است که در چارچوب یک مدل تعادل عمومی پویای تصادفی اقتصاد باز بر پایه آموزه‌های اقتصاد نیوکینزی برای ایران، تأثیر تکانه‌های مالیات بر مصرف کالاهای مصرفی داخلی و وارداتی، مالیات بر درآمد نیروی کار و مالیات شرکت‌ها را بر متغیرهای تولید ناخالص داخلی و تورم بررسی نماید. به این منظور، یک مدل تعادل عمومی پویای تصادفی با لحاظ بخش‌های داخلی، خارجی و بخش‌های پولی و مالی طراحی، کالیبره و شبیه‌سازی شده است.
روش: برای بررسی موضوع، بر اساس مدل تعادل عمومی پویای تصادفی، الگویی شامل؛ بخش خانوار، بخش بنگاه‌های تولیدکننده کالاهای نهایی در قالب بازار رقابت انحصاری و قیمت‌گذاری با لحاظ چسبندگی قیمت کالو، بنگاه‌های تولیدکننده کالاهای واسطه، تلفیق دولت به‌عنوان بخش مالی و بانک مرکزی به‌عنوان نهاد پولی و بخش خارجی طراحی شده است. با بهینه‌یابی بخش‌های مختلف، معادلات استخراجی خطی‌سازی شده، برخی از پارامترها محاسبه و برخی نیز کالیبره شده و سپس با استفاده از روش بیزی برآورد شده‌اند همچنین منحنی فیلپس هیبریدی کینزین‌های جدید برای تورم داخلی نیز استخراج شده است و عملکرد متغیرهای کلان اقتصادی نسبت به تکانه‌های مالیاتی، مورد بررسی قرار گرفته‌اند.
یافته‌ها: بر اساس یافته‌های پژوهش، پایه‌های مالیات بر مصرف کالاهای مصرفی داخلی و وارداتی، مالیات بر درآمد نیروی کار و مالیات شرکت‌ها، اثرات کوچک ولی معنا‌داری را بر تولید ناخالص داخلی و تورم می‌گذارند از بین پایه‌های مالیاتی بررسی شده، مالیات بر واردات، بیشترین تأثیر را بر تغییرات تولید ناخالص داخلی و تورم دارا است. کمترین سهم در تغییرات تولید ناخالص داخلی در بین پایه‌های مالیاتی مورد بررسی، مربوط به مالیات بر مصرف کالاهای تولید داخل است و مالیات بر درآمد نیروی کار نیز کمترین سهم در تغییرات تورم را به خود اختصاص داده است.
نتیجه‌گیری: نتیجه مطالعه حاضر، مؤید پایین بودن سهم مالیات‌ها در اقتصاد ایران است. همچنین با توجه به اثراتی که مهمترین پایه‌های مالیاتی کنونی بر متغیرهای کلان اقتصادی می‌گذارند اقدام دولت در تأمین منابع درآمدی از این پایه‌های مالیاتی بایستی به نحوی باشد که فعالیت واحدهای اقتصادی با کمترین اثرات اخلالی و تغییرات پیش‌بینی‌نشده روبرو شود. در این زمینه تجدیدنظر در شیوه کنونی تعیین نرخ‌های مالیاتی، توصیه می‌شود.

کلیدواژه‌ها

20.1001.1.20082428.1399.5.2.6.4

مراجع

توکلیان، حسین. (1391). بررسی منحنی فیلیپس کینزی جدید در قالب یک مدل تعادل عمومی پویای تصادفی برای ایران. تحقیقات اقتصادی، 47(3)، 22-1.

صباغ کرمانی، مجید؛ موسوی نیک، سید هادی؛ یاوری، کاظم؛ باقری پرمهر، شعله. (1393). بررسی اثر حاکمیت مالی در اقتصاد ایران در چارچوب یک مدل تعادل عمومی پویای تصادفی (DSGE). پژوهش‌های اقتصادی (پژوهش‌های رشد و توسعه پایدار)، 14(1)، 26-1.

قانون مالیات بر ارزش‌افزوده، وزارت امور اقتصاد و دارایی. (1387). سازمان امور مالیاتی کشور.

گزارش اقتصادی و ترازنامه بانک مرکزی. (1396). بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران.

متوسلی، محمود؛ ابراهیمی، ایلناز؛ شاه مرادی، اصغر؛ کمیجانی، اکبر. (1389). طراحی یک مدل تعادل عمومی پویای تصادفی نیوکینزی برای اقتصاد ایران به‌عنوان یک کشور صادرکننده نفت. پژوهش‌های اقتصادی، 10(4)، 116-87.

مشیری، سعید؛ باقری پرمهر، شعله؛ موسوی‌نیک، سیدهادی. (1390). بررسی درجه تسلط سیاست مالی بر اقتصاد ایران در قالب مدل تعادل عمومی پویای تصادفی.پژوهش‌هایرشد توسعهاقتصادی، 2(5)، 90-69.

References

Antosiewicz M., Lewandowski, P., Witajewski, J.B. (2016). Input vs. output taxation - A DSGE approach to modelling resource decoupling. Sustainability. MDPI, Open Access Journal, 8(4), 1-17.

Arnold, J.M. (2011). Tax policy for economic recovery and growth. The Economic Journal, 121(550), 59–80.

Barro, R.J. (1990). Government spending in a simple model of endogenous growth. The journal of Political Economy, 98(5), 103-125.

Barro, R.J., Redlick, C.J. (2009). Macroeconomic effects from government purchases and taxes.NBER Working Paper No. 15369.

Batini, N. (2006). Robust inflation-forecast-based rules to shield against indeterminacy. Journal of Economic Dynamics and Control, 30(9), 1491–1526.

Baxter, M., King, R.G. (1993). Fiscal policy in general equilibrium. The American Economic Review, 315–334.

Bhattarai, K., Trzeciakiewicz, D. (2012). Macroeconomic impacts of fiscal policy shocks in UK: A DSGE analysis. Unpublished manuscript, Business School, University of Hull.

Celso, J., Costa, J., Sampaio, A. V. (2014). Tax reduction policies of the productive sector and its impacts on Brazilian economy. Dynare Working Papers, 36, CEPREMAP.

Cloyne, J. (2014). Government spending shocks, wealth effects and distortionary taxes. Technical Report 1413, Centre for Macroeconomics (CFM).

Coleman, W. (2000). Welfare and optimum dynamic taxation of consumption and income.Journal of Public Economics, 76(1), 1-39.

Correia, I. (2010). Consumption taxes and redistribution. American Economic Review, American Economic Association, 100(4), 1673-1694.

Dahlby, E.F.B. (2012). The impact of tax cuts on economic growth: Evidence from the Canadian provinces. National Tax Journal, 65(3), 563–594.

Dowrick, S. (1993). Government consumption: its effects on productivity growth and investment. the growth of thepublic sector: Theories and evidence, Aldershot: Edward Elgar, 136–152.

Economic report and balance sheet of Central Bank of the Islamic Republic of Iran (2017). different years [In Persian].

Elshazly, A. (2009). Investment under tax policy uncertainty: A neoclassical approach. Public Finance Review, 37(6), 732-749.

Fölster, S., Henrekson, M. (2006). Growth effects of government expenditure and taxation in rich countries: a reply. European Economic Review, 50(1), 219–221.

Fotiou, A., Shen, W., Susan Yang, S. (2020). The fiscal state-sependent effects of capital income tax cuts. IMF Working Papers 20/71, International Monetary Fund.

Hanlon, M., Heitzman, S. (2010). A review of tax research. Journal of Accounting and Economics, 50(2), 127-178.

Iwata, Y. (2009). Fiscal policy in an estimated DSGE model of the japanese economy: do non-ricardian households explain all? Economic and Social Research Institute, Cabinet Office.

Jaimovich, N., Rebelo, S. (2017). Nonlinear effects of taxation on growth. Journal of Political Economy, University of Chicago Press, 125(1), 265-291.

Kydland, F.E., Prescott, E.C. (1982). Time to build and aggregate fluctuations. Econometrica: Journal of the Econometric Society, 1345–1370.

Moshiri, S., Bagheri pormehr, S., Mousavy nik., H. (2012). Surveying degree of fiscal dominance in iran’s economy in a general equilibrium dynamic stochastic model. Economic Growth and Development Research, 2(5),69-90 [In Persian].

Motavaseli, M., Ebrahimi, I., Shahmoradi, A., Komijani, A. (2011). A new keynesian dynamic stochastic general equilibrium (DSGE) model for an oil exporting country.The Economic Research, 10(4), 87-116 [In Persian].

Nandi, A. (2020). Indian fiscal policy: a DSGE primer. Journal of Developing Areas, Tennessee State University, College of Business, 54(2), 179-200.

Sabbagh Kermani, M., Mousavy nik., H., Yavari, K., Bagheri pormehr, S. (2014). The impact of fiscal dominance on inflation rate in Iran using a dynamic stochastic general equilibrium model. The Economic Research, 14(1), 1-26 [In Persian].

Salgado, S. (2011). Investment dynamics in a DSGE model with heterogeneous firms and corporate taxation. Working Papers Central Bank of Chile638, Central Bank of Chile.

Tavakolian, H. (2012). A new Keynesian Phillips curve in a DSGE model for Iran. Journal of Economic Research (Tahghighat-E-Eghtesadi), 47(3), 1-22 [In Persian].

Value Added Tax Law. (2008). Ministry of economic affairs and finance, Iranian national tax administration [In Persian].

Zbynek, S. (2011). A DSGE model of the Czech economy: A Ministry of finance approach, EcoMod 20113007 EcoMod.