تحلیل آثار رفاهی حذف یارانه کالاهای اساسی: کاربردی از الگوی GTAP

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

گروه اقتصاد، واحد کرمان، دانشگاه آزاد اسلامی، کرمان، ایران.

10.22103/jdc.2023.22518.1440

چکیده

هدف: در ادبیات توسعه، پرداخت یارانه کالاهای اساسی ابزاری برای حمایت از اقشار ضعیف جامعه است. اما نارضایتی از تمرکز بر وجود یارانه عمومی در حال افزایش است. این موضوع باعث شده است تا حرکت از یارانه عمومی به یارانه هدفمند به عنوان یک روش تعدیل ساختاری مورد توجه قرار گیرد. در این راستا، مسأله مهم برای سیاستگزاران این است که تعدیل یارانه کالاهای اساسی در چه سطحی، چه موقع و چگونه بدون بروز هیچ آشوبی، صورت گیرد. بنابراین انگیزه مطالعه حاضر درک آثار رفاهی حذف یارانه کالاهای اساسی است.
 
روش: در مطالعه حاضر، تحلیل تجربی و کمی‌سازی نتایج با استفاده از الگوی پروژه تحلیل تجارت جهانی و نسخه 10 پایگاه داده آن استفاده شده است. داده‌ها شامل ماتریس حسابداری اجتماعی 141 کشور و 65 بخش است. این داده‌ها در قالب چهار بخش (لبنیات، برنج، شکر و سایر غذاها) و دو منطقه (ایران و سایر نقاط جهان) تجمیع گردید.
 
یافته‌ها: نتایج نشان داد کاهش 50 و 100 درصدی یارانه پرداختی بر مصرف بنگاه- کالاهای داخلی در هر چهار بخش، رفاه ایران و سایر نقاط دنیا را به ترتیب کاهش و افزایش می‌دهد.
 
نتیجه‌گیری: نظر به کاهش بیشتر رفاه اقتصادی ایران در سناریو دوم، توصیه می‌شود که حذف یارانه کالاهای اساسی به صورت تدریجی انجام شود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

مراجع

احمدی، حامد و بهبودی، محمدرضا (1402). شناسایی اثرات (نامطلوب) اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها در ایران: رهیافت فراترکیب. پژوهش‌های اقتصادی ایران، 28(94)، 225-280. https://doi.org/10.22054/ijer.2023.68199.1109.
اسدی، مرتضی؛ حمیدی علمداری، سعیده و عبدی، محمدرضا (1391). بررسی چگونگی تأثیر حذف تدریجی یارانه‌ها بر وصولی‌های مالیات بر ارزش افزوده. فصلنامه پژوهش‌ها و سیاست‌های اقتصادی، 20(61)، 63-76. http://qjerp.ir/article-1-173-fa.html.
بکشلو، ملیحه؛ یاوری، غلامرضا؛ محمودی، ابوالفضل؛ نیکوکار، افسانه و علیجانی، فاطمه (2022). بررسی اثر اعمال یارانه سبز بر اشتغال، سرمایه‌گذاری و ارزش‌افزوده بخش کشاورزی ایران با استفاده از مدل CGE. اقتصاد و توسعه کشاورزی، 35(4)، 349-365. https://doi.org/10.22067.
پژویان، جمشید و امین رشتی، نارسیس (1381). یارانه‌ها و خطاهای نوع اول و دوم. پژوهشنامه اقتصادی، 2(4)، 13-36. https://joer.atu.ac.ir/article_3164.
پیرائی، خسرو و اکبری مقدم، بیت اله (1384). اثر کاهش یارانه بخش کشاورزی (زراعت) و تغییر در نرخ مالیات بر کار ، بر تولید بخشی و رفاه خانوار شهری و روستایی در ایران. پژوهش‌های اقتصادی ایران، 7(22)، 1-30. https://ijer.atu.ac.ir/article_3773.
دینی‌ترکمانی، علی (1389). هدفمند سازی یارانه‌ها هدف‌ها و چالش‌ها. اطلاعات سیاسی- اقتصادی، 281-282(25)، 156-171. https://www.noormags.ir.
شریفی، علی مراد، صادقی شاهدانی، مهدی و  قاسمی، عابدین (1387). ارزیابی اثرات تورمی ناشی از حذف یارانه حامل‌های انرژی در ایران. پژوهشنامه اقتصادی، 8(31)، 91-119. https://joer.atu.ac.ir/article_3022_60a8ac9f26ac31fa2722ed4948e97c24.pdf.
اسمعیلی صدرآبادی، فروغ و صمصامی، حسین (1395). بررسی اثر گام دوم هدفمندی یارانه‌ها بر توزیع درآمد در اقتصاد ایران. اقتصاد مقداری، 13(1)، 31-47. https://doi.org/10.22055/jqe.2016.12325.
کلانتری، عباس و رحیمی، عباس (1385). بررسی اقتصادی یارانه. تهران: مؤسسه مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی. https://www.itsr.ir.
مرکز پژوهش‌های مجلس. (1398). درباره یارانه انرژی در ایران، یارانه ضمنی و ملاحظات آن. https://rc.majlis.ir/fa/report/show/1305846.
مصلی‌نژاد، عباس (1390). بررسی تحلیلی و کارکردی مدل‌ها و فرایندهای سیاستگذاری اقتصادی. فصلنامه سیاست، 41(2)، 329-348. https://jpq.ut.ac.ir.
نوفرستی، محمد و جلولی، مهدی (1389). بررسی اثر حذف یارانه کالاهای اساسی بر متغیرهای عمده اقتصاد کلان در چارچوب یک الگوی اقتصادسنجی کلان ساختاری. https://civilica.com/doc/1301476.

References

Ahmadi, H., & Behboudi, M.R. (2023). Identifying the adverse impacts of implementing the targeted subsidies policy in Iran: Meta-synthesis approach. Iranian Journal of Economic Research, 28(94), 225-280. DOI: 10.22054/ijer.2023.68199.1109 [In Persian].
Asadi, M., Hamidi, S., & Abdi, M.R. (2012). The effect of gradual elimination of subsidies on VAT income in Iran. Journal of Economic Research and Policies, 20(61), 63-76. http://qjerp.ir/article-1-173-fa.html [In Persian].
Bakeshloo, M., Yavari, G., Mahmoudi, A., Nikoukar, A., & Alijani, F. (2022). Investigating the effect of green subsidies on employment, investment and value added of Iran's agricultural sector using the CGE model. Journal of Agricultural Economics & Development, 35(4), 365-349. DOI: 10.22067/jead.2021.71051.1052 [In Persian].
Barwick, P.J., Cao, S., & Li, S. (2021). Local protectionism, market structure, and social welfare: China's automobile market. American Economic Journal: Economic Policy, 13(4), 112-151. https://doi.org/10.1257/pol.20180513.
Brockmeier, M. (2001). A graphical exposition of the GTAP model. GTAPTechnical Paper, 8. https://www.gtap.agecon.purdue.edu/uploads/resources/download/181.pdf
Burfisher, M.E. (2021). Introduction to computable general equilibrium models. In M. E. Burfisher (Ed.). Introduction to Computable General Equilibrium Models (3 ed., pp. i-ii). https://www.cambridge.org/core/books.
Burniaux, J.M., Martin, J.P., & Oliveira Martins, J. (1992). The effects of existing distortions in energy markets on the costs of policies to reduce CO2 emissions: evidence from GREEN. OECD Journal: Economic Studies, 19, 141-165. http://worldcat.org/isbn/9264138285.
Dini-Turkmani, A. (2010). Targeting subsidies: Goals and challenges. Political-Economic Information, 281-282(25), 156-171. https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/876600 [In Persian].
Donaghy, K.P. (2019). Chapter 23: CGE modeling in space. In Handbook of Regional Growth and Development Theories. Edward Elgar Publishing. https://doi.org/10.4337/9781788970020.00032.
Esmaili Sadrabadi, F., & Samsami, H. (2016). The effect ofthe second stage ofsubsidieson income distributionin the economyof Iran. Quarterly Journal of Quantitative Economics (JQE), 13(1), 31-47. DOI: 10.22055/jqe.2016.12325 [In Persian].
FAO. (2001). Targeting for nutrition improvement. Rome: Nutrition planning, assessment and evaluation service, food and nutrition division, food and agriculture organization of the United Nations. https://www.fao.org.
Farajzadeh, Z., & Bakhshoodeh, M. (2015). Economic and environmental analyses of Iranian energy subsidy reform using Computable General Equilibrium (CGE) model. Energy for Sustainable Development, 27, 147-154. https://doi.org/10.1016/j.esd.2015.06.002.
Farrar, C. (2000). A review of food subsidy research at IFPRI. https://www.researchgate.net/publication/5056715.
Feng, K., Klaus, H., Yu, L., Marchan, E., & Vogt-Schilb, A. (2018). Managing the distributional effects of energy taxes and subsidy removal in Latin America and the Caribbean. Applied Energy, 225, 424-436. https://doi.org/10.1016/j.apenergy.2018.04.116.
Gelan, A. (2018). Kuwait's energy subsidy reduction: Examining economic and CO2 emission effects with or without compensation. Energy Economics, 71(C), 186-200. https://EconPapers.repec.org/RePEc:eee:eneeco.
Head, K., & Spencer, B.J. (2017). Oligopoly in international trade: Rise, fall and resurgence. Canadian Journal of Economics/Revue Canadienne D'économique, 50(5), 1414-1444. https://doi.org/10.1111/caje.12303.
International Energy Agency (1999). World energy outlook-1999 insights: Looking at energy subsidies: Getting the Prices Right. OECD. https://www.iea.org/reports/world-energy-outlook-1999.
Kalantari, A., & Rahimi, A. (2006). Economic study of subsidies. Tehran: Institute of Business Studies and Research. https://www.itsr.ir [In Persian].
Keynes, J.M. (1936). The General Theory of Employment, Interest, and Money. Kessinger Publishing. https://www.amazon.com/General-Theory-Employment-Interest-Money/dp/1169831990.
Lall, S.V., & Lebrand, M. (2020). Who wins, who loses? Understanding the spatially differentiated effects of the belt and road initiative. Journal of Development Economics, 146(C), S0304387820300717. https://EconPapers.repec.org/RePEc:eee:deveco:v:146:y:2020:i:c:s0304387820300717.
Li, Y., Shi, X., & Su, B. (2017). Economic, social and environmental impacts of fuel subsidies: A revisit of Malaysia. Energy Policy, 110(C), 51-61. https://EconPapers.repec.org/RePEc:eee:enepol:v:110:y:2017:i:c:p:51-61.
Liu, W., & Li, H. (2011). Improving energy consumption structure: A comprehensive assessment of fossil energy subsidies reform in China. Energy Policy, 39(7), 4134-4143. https://doi.org/10.1016/j.enpol.2011.04.013.
Lustig, N. (1986). Food subsidy programs in Mexico. International food policy research institute Washington^ eD. CDC. https://www.researchgate.net.
Majlis Research Center. (2019). About energy subsidies in Iran, implicit subsidies and their considerations. https://rc.majlis.ir/fa/report/show/1305846 [In Persian].
Moosavian, S.F., Borzuei, D., Zahedi, R., & Ahmadi, A. (2022). Evaluation of research and development subsidies and fossil energy tax for sustainable development using computable general equilibrium model. Energy Science & Engineering, 10(9), 3267-3280. https://doi.org/10.1002/ese3.1217.
Mosalinejad, A. (2011). Analytical and functional study of economic policy-making models and processes. Journal of Politics, 41(2), 329-348. https://jpq.ut.ac.ir/article_29757_d6ec65a2a11e96dc7326251e8457a789.pdf [In Persian].
Nofaresti, M., & Jellouli, M. (2010). Investigating the effect of eliminating basic commodity subsidies on major macroeconomic variables within the framework of a structural macroeconomic model. https://civilica.com [In Persian].
Organisation for Economic Co-operation and Development. (2003). Environmentally Harmful Subsidies: Challenges for Reform. https://www.oecd.org/fr/tad/environmentallyharmfulsubsidieschallengesforreform.htm
Pejouyan, J., & Amin Rashti, N. (2002). Subsidies and type I and type II errors. Journal of Economic Research, 2(4), 13-36. https://joer.atu.ac.ir/article_3164_46d87cd6d031470d43e1f80856a5ff9f.pdf [In Persian].
Pigou, A.C. (1920). The economics of welfare. Palgrave Macmillan London. https://link.springer.com/book.
Pirae, Kh., & Akbari Moghadam, B. (2005). The effect of reducing agricultural subsidies and changing the labor tax rate on sectoral production and urban and rural household welfare in Iran. Iranian Economic Research, 7(22), 1-30. https://ijer.atu.ac.ir/article_3773_9388162f1e8b1f6fd19a7871001a03f1.pdf [In Persian].
Richard, A.H.J. (1999). Self-targeted subsidies: The distributional impact of the egyptian food subsidy system. https://doi.org/10.1596/1813-9450-2322
Rutherford, T.F. (1998). GTAPinGAMS: The dataset and static model. Department of Economics, University of Colorado. https://www.gtap.agecon.purdue.edu/resources/download/64.pdf.
Saeediankia, A., Majdzadeh, R., Haghighian-Roudsari, A., & Pouraram, H. (2023). The effects of subsidies on foods in Iran: A narrative review [Systematic Review]. Frontiers in Sustainable Food Systems, 6. https://doi.org/10.3389/fsufs.2022.1053851.
Shapiro, J. (2021). The environmental bias of trade policy. The Quarterly Journal of Economics, 136(2), 831-886. https://EconPapers.repec.org/RePEc:oup:qjecon:v:136:y:2021:i:2:p:831-886.
Sharifi, A., Sadeghi Shahdani, M., & Ghasemi, A. (2008). The assessment of inflationary impacts of energy carriers subsidy phase-out in Iran. Economics Research, 8(31), 91-119. https://joer.atu.ac.ir [In Persian].
Święcki, T. (2017). Intersectoral distortions and the welfare gains from trade. Journal of International Economics, 104, 138-156. https://doi.org/10.1016/j.jinteco.2016.10.011.
Timilsina, G., & Pargal, S. (2020). Economics of energy subsidy reforms in Bangladesh. Energy Policy, 142, 111539. https://doi.org/10.1016/j.enpol.2020.111539.
Yahoo, M., & Othman, J. (2017). Employing a CGE model in analysing the environmental and economy-wide impacts of CO2 emission abatement policies in Malaysia. Science of The Total Environment, 584-585, 234-243. https://doi.org/10.1016/j.scitotenv.2017.01.164.

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 24 آبان 1402
  • تاریخ بازنگری: 14 آذر 1402
  • تاریخ پذیرش: 25 آذر 1402

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار