مدل‌سازی وابستگی پویا بین صنایع منتخب بورس تهران با رویکرد DCC-GARCH و کوپولا در رژیم‌های نوسانی

صدرزاده مقدم, سعید; هژبر کیانی, کامبیز

doi:10.22103/jdc.2025.25321.1559

مدل‌سازی وابستگی پویا بین صنایع منتخب بورس تهران با رویکرد DCC-GARCH و کوپولا در رژیم‌های نوسانی

مقالات آماده انتشار

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ دانشجوی دکتری گروه اقتصاد دانشکده مدیریت و اقتصاد، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران. saeed.sadrzadeh@srbiau.ac.ir (0000-0001-9930-0385)

² استاد گروه اقتصاد، دانشکده اقتصاد دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران.

10.22103/jdc.2025.25321.1559

چکیده

هدف:

هدف پژوهش، مدل‌سازی وابستگی پویا بین بازده شاخص‌های منتخب صنایع بورس تهران شامل فلزات اساسی، شیمیایی، بانکی و خودرویی در شرایط متفاوت نوسانات بازار (پرنوسان و کم‌نوسان) با استفاده از ترکیب مدل DCC-GARCH و کوپولاهای پارامتریک می‌باشد.

روش:

در این تحقیق ابتدا با استفاده از مدل (1,1)DCC-GARCH واریانس و همبستگی‌های شرطی بین شاخص‌های صنایع مدل‌سازی شد. سپس با استفاده از میانگین متحرک واریانس شرطی، بازار به دو رژیم نوسان بالا و پایین تفکیک گردید. در ادامه، باقیمانده‌های استانداردشده در هر رژیم استخراج و کوپولاهای مختلف (t، Gaussian، Clayton، Gumbel، Frank) برازش شدند تا ساختار وابستگی در هر دوره مدل‌سازی شود. همچنین، ضریب وابستگی در دم بالا (λU) برای تحلیل احتمال رخدادهای شدید هم‌زمان محاسبه شد.

یافته‌ها:

نتایج نشان داد که در اغلب جفت‌ها، همبستگی شرطی و ضریب کندال در شرایط پرنوسان به‌طور معناداری بالاتر از دوره‌های آرام است. خانواده t-Copula به‌ویژه در دوره پرنوسان به‌عنوان ساختار وابستگی غالب شناخته شد. آزمون بوت‌استرپ نشان داد که اختلاف λU در بسیاری از جفت‌ها از نظر آماری معنادار است، که بیانگر افزایش ریسک سیستمی در دوره‌های بحرانی است.

نتیجه‌گیری:

ساختار وابستگی بین شاخص‌ها در بازار سرمایه ایران به‌شدت وابسته به شرایط نوسان بازار است. در دوره‌های بحران، صنایع به‌طور هماهنگ‌تری دچار شوک می‌شوند و همبستگی در دم افزایش می‌یابد. این یافته‌ها برای مدیریت ریسک پرتفوی و سیاست‌گذاری بازارهای مالی اهمیت بالایی دارد.

کلیدواژه‌ها