بررسی عوامل مؤثر بر مصرف انرژی در بخش کشاورزی ایران

نویسندگان

1 استادیار اقتصاد کشاورزی دانشگاه شهید باهنر کرمان، کرمان، ایران.

2 کارشناس ارشد اقتصاد کشاورزی دانشگاه شهید باهنر کرمان، کرمان، ایران.

چکیده

 جهان امروز، جهان توسعه اقتصادی و صنعتی است. روند این توسعه در طول دهه‌های اخیر شتاب بیشتری گرفته است. انرژی به عنوان مهمترین کالای تجاری، که بیشترین سهم را در تجارت جهان دارد. برای فعالیتهای بشر از اهمیت فراوانی برخوردار است. ایران به عنوان کشوری رو به رشد و برخوردار از منابع انرژی غنی و گسترده و وجود مخازن بزرگ نفتی، معادن عظیم زیرزمینی و توان بالقوه انرژی یکی از مصداقهای الگوی رشد با فشار بر منابع طبیعی به شمار می‌رود. بخش کشاورزی نیز یکی از بخشهای مصرف­کننده انرژی است. انرژی به عنوان نهاده مصرفی در بخش کشاورزی از اهمیت خاصی برخوردار است. بررسی مصرف انرژی در بخش کشاورزی، نشان می‌دهد که طی سالهای مختلف همراه با افزایش تولید و ارزش افزوده مصرف انواع حاملهای انرژی شامل فراورده­های نفتی و برق، افزایش یافته است. بنابراین در این مطالعه ابتدا با شبکه عصبی مصنوعی ضرایب اهمیت عوامل مؤثر بر مصرف انرژی در بخش کشاورزی محاسبه شد. سپس با استفاده از  الگوی خود توضیح برداری (VAR) مصرف انرژی در بخش کشاورزی پیش­بینی شد. نتایج تحقیق نشان می­دهد که در هر دو روش شبکه عصبی و اقتصاد­سنجی متغیرهای شدت مصرف انرژی، سهم بخش کشاورزی در اقتصاد و تولید ناخالص داخلی بر مصرف انرژی در این بخش تأثیر مثبت زیادی دارد.

کلیدواژه‌ها


- براتی ملایری، عقیل و حوری جعفری، حامد، (1387)، بررسی وضعیت مصرف انرژی در بخشهای مصرف کننده نهایی، فصلنامه بررسی مسائل اقتصاد انرژی،  سال اول،  شماره 1، ص 56-97.
- تراز نامه انرژی سال 1381، ص 91تا96 و 166تا172.
- حیدری، ابراهیم، (1383)، پیش­بینی تقاضای  انرژی در اقتصاد ایران بر اساس روش تجزیه، فصلنامه تحقیقات اقتصادی، شماره 69، ص 27-56.
- دلاور، محمودرضا، (1384)، تحلیل و ارائه الگوی نوسانات تراز آب دریاچه ارومیه و                                                                                                         آنالیز ریسک مناطق ساحلی، پایان­نامه کارشناسی ارشد گروه آبیاری ، تهران: دانشگاه تربیت مدرس.
- روشن، رضا، (1383)، پیش‌بینی تورم ایران به کمک الگویهای  ARIMA,GHARCH ,ARCH و شبکه­های عصبی و مقایسه کارایی الگویهای مذکور، پایان‌نامه کارشناسی ارشد دانشکده علوم اداری،  اقتصادی،  دانشگاه زاهدان.          
- زیبایی، منصور و  طرازکار، محمد حسن، (1383)،  بررسی روابط کوتاه مدت و دراز مدت ارزش افزوده و  مصرف انرژی در بخش کشاورزی، فصلنامه بانک و کشاورزی،  شماره 6، ص 157تا171.
- سهیلی، کیومرث، (1381)، روابط پویای بین متغیرهای کلان مؤثر بر تقاضای انرژی در ایران (کاربردی از الگوی تصحیح خطای برداری)، فصلنامه پژوهش دانشگاه امام صادق، شماره 15، ص 111تا139.
- سهیلی، کیومرث، (1386)، الگوهای تقاضا و تحلیل دینامیک تقاضای انرژی در ایران،  فصلنامه پژوهشهای  اقتصادی، سال هفتم،  شماره دوم.
- طرازکار، محمد حسن، (1384)، پیش­بینی قیمت برخی محصولات زراعی در استان فارس: کاربرد شبکه عصبی مصنوعی، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شیراز.
- محمدی، حمید، موسوی، سید نعمت الله و عزیزی، جعفر، (1387)، پیش بینی قیمت محصولات کشاورزی: مطالعه موردی پیاز، سیب زمینی و گوجه فرنگی، فصلنامه پژوهشها و سیاستهای
  اقتصادی
، سال شانزدهم. شماره 45 ، ص 87تا119.
- نصرنیا، فاطمه و اسماعیلی، عبدالکریم، (1386)،  رابطه علی بین انرژی با اشتغال، سرمایه گذاری و ارزش  افزوده  در بخش کشاورزی، ششمین کنفرانس اقتصاد کشاورزی مشهد دانشگاه فردوسی مشهد،کد 244، مشهد.
- نوفرستی ، محمد، (1378)،  ریشه واحد و هم جمعی در اقتصاد سنجی،  موسسه خدمات فرهنگی رسا.
-Cheng, B. S., Lai, T. W., (1997). An Investigation of Co-integration and                                         
 Causality between Energy Consumption and Economic Activity in Taiwan.  
 Energy Economics 19, 435-444.
-Crompton, P. Wu, Y., (2005). Energy Consumption in China: Past Trends and Future  Directions; Energy Economics, Vol. 27, pp: 195-208.
-Hondroyiannis, G., (2004). Estimating Residential demand for Electricity in Greece, Energy Economic, 26, pp: 319-334.    
-Masih, A. M. M. and Masih, R. (1997). On the Temporal Causal Relationship between Energy Consumption, Real Income and Prices: Some new Evidence from Asian Energy Dependent NICs based on a Multivariate  Cointegration/Vector Error Correction Approach. Journal of Policy Modeling, No.19 (4),  pp.417-440.
-Mahadevan. R., Asafu- Adjaye, J., (2007). Energy Consumption, Economic          
Growth and Prices: A Reassessment using Panel VECM for Developing                   
countries: Energy policy 35, 2481-2490.
-Zhao, X., Wu, Y., (2007). Determinants of Chinas Energy Import: An Empirical  Analysis; Energy Policy35, 4235-4246.
-Yang, H. Y., (2000). A Note on the Causal Relationship between Energy and GDP in Taiwan. Energy Economics 22, 309-317.
-Oh, W., Lee, K., (2004). Energy Consumption and economic Growth in  Korea: Testing  the Causality Relation; Journal of policy Modeling 26, 973-981.
-Zamani. M., (2007). Energy Consumption and economic activities in Iran. Energy
 economics 29. pp: 1135-1140.