بررسی اثر نرخ تعرفه بر تجارت درون صنعت در ایران (مطالعۀ موردی کشور آلمان)

نویسندگان

1 دانش‌آموختۀ کارشناسی ارشد علوم اقتصادی، دانشگاه شهید باهنر کرمان، کرمان، ایران.

2 استاد اقتصاد، دانشگاه شهید باهنر کرمان، کرمان، ایران.

3 دانشیار اقتصاد، دانشگاه شهید باهنر کرمان، کرمان، ایران.

چکیده

مطالعۀ حاضر بر اساس داده‌های آماری طی دورۀ زمانی 1387-1383 به برآورد و اندازه‌گیری تجارت درون صنعت و انواع آن و بررسی اثر نرخ تعرفه بر تجارت درون صنعت ایران و آلمان می‌پردازد. برای این منظور ابتدا با به‌کار‌گیری شاخص گروبل- لوید میزان تجارت درون صنعت در سطح 8 رقم تجمیع HS محاسبه شده است. سپس با استفاده از سه روش گرین‌اوی، هاین و میلنر (1994)، روش فونتان و فرودنبر‌گ (1997) و روش اظهر و الیوت (2006) انواع میزان تجارت درون صنعت (افقی یا عمودی) تعیین شده است. در نهایت با به‌ کار‌گیری روش داده‌های ترکیبی، اثر نرخ تعرفه بر تجارت درون صنعت برآورده شده است. نتایج نشان می‌دهد که میزان تجارت درون صنعت میان ایران و آلمان اندک بوده و بیش‌تر از نوع عمودی با کیفیت پایین است. هم‌چنین نرخ تعرفه بر تجارت درون صنعت، اثر منفی و معنی‌داری دارد. در چارچوب نتایج به‌ دست آمده، پیشنهاد می‌شود، سیاست‌های اقتصادی و تجارت خارجی به گونه‌ای باشد که شرایط را برای بیش‌تر کردن تجارت درون ‌صنعت فراهم آورد تا بتوان از منافع سرشار این نوع تجارت بهره برد. این امر لزوم توجه هرچه بیش‌تر به چگونگی اثر‌گذاری تعرفه‌ها را آشکار می‌سازد.

کلیدواژه‌ها


آذربایجانی، کریم؛ ایزدی، گل‌آرا. (1385). تجارت درون صنعت ایران با چین نگاهی نو. فصلنامۀ پژوهش‌های اقتصادی ایران، سال هشتم، ش 26، 81-99.
اشرف‌زاده، سید حمید‌رضا؛ مهرگان،  نادر. (1387). اقتصاد سنجی. پانل دیتا مؤسسۀ تحقیقات تعاون دانشگاه تهران.
راسخی، سعید. (1386). عوامل تعیین‌کنندۀ خاص صنعت انواع تجارت درون‏ صنعت ایران. پژوهش‌های اقتصادی ایران، ش 34، 31-55.
راسخی، سعید. (1387). تجارت درون صنعت ایران و اتحادیه اروپا. فصلنامۀ پژوهشنامه بازرگانی، ش 46، 88-63.
سالواتوره، دومینیک. (1990). نظریه ها و سیاست‌های اقتصاد بین‌الملل. حمید رضا ارباب، نشر نی، 1376.
ضیایی بیگدلی، محمدتقی؛ حسن‌پور، یوسف. (1383). بررسی تجارت درون صنعتی کشورهای عضو سازمان کنفرانس اسلامی. پژوهشنامۀ بازرگانی، ش 31، 125- 91.
فلاحتی، علی؛ سلیمانی، سعید. (1387). بررسی الگوی تجارت ایران با تأکید بر تجارت درون صنعتی و بین صنعتی. پژوهشنامۀ اقتصادی، سال هشتم، ش 30، 125-152.
کروگمن، پل؛ اوبیسفیلد، موریس. (2000). اقتصاد بین‌الملل (تئوری و سیاست). ج اول، تجارت بین‌الملل، ترجمۀ حسین صمصامی، انتشارات دانشگاه شهید بهشتی، 1384.
گاندولفو ژیان، کارلو. (1998). تجارت بین‌الملل. ترجمۀ مهدی تقوی و تیمور محمدی، پژوهشکده امور اقتصادی، 1380.
Azhar, A., Robert, K.M., Elliot, J.R. (2006). On the measurement of product quality in intra-industry trade, Review of World Economics, 142(3), 476-495.
Bergstrand, J.H., Egger P. (2006). Trade cost and intra-industry trade, Review of World Economics, 142(3), 433-458.
Blanes, J., Joan, V., Martin-Montaner, A. (2006), Migration flows and intra-industry trade Adjustments, Review of World Economics, 142(3), 567-584.
Cukrowski, J.; Ernest A. (2003). Perfect competition and intra-industry trade, Economics Letters, 78, 101-108.
Egger, H.; Egger P., Greenaway D. (2007). Intra- industry trade with multinational firms, European Economic, 51, 1959-1984.
Fontagné, L., Freudenberg M. (1997). Intra-industry trade: Methodological issues reconsidered. CEPII Working Paper 97/02. Centre d’Etudes prospective set d’informations internationals, Paris.
Gullstrand, J. (2002). Dose the measurement of intra-industry trade matter?, Review of World Economics, 138(2), 317-339.
Kandogon Y. (2003). Intra-industry trade of transition countries trends and determinants, Emerging Market Review, 4, 273-286.
Kikuchi, T., Shimomuras K., Dao, Z. (2006). On the emergence of intra-Industry trade, Journal of Economics, 84(1), 15-28.
Lee J., Sangyong H. (2008). Intra-industry trade and tariff rates of Korea and China, China Economic Review, 19, 697-703.
Luthje, T. (2003). Intra-industry trade in intermediate goods and final goods in a general equilibrium setting, Open Economies Review, 14, 191-209.
Rodas-Martini, P. (1998). Intra-industry trade and revealed comparative advantage in the central American common market, World Development, 26(2), 337-344.
Xing, Y. (2007). Foreign direct investment and Chain’s bilateral intra-industry trade with Japan and the US, Journal of Asian Economics, 18, 685-700.
Yu, Z. (2002). Entrepreneurship and intra-industry trade, Review of World Economics, 138(2), 277-290.