بررسی تأثیر نقش میانجی رقابت در بازار محصول و ساختار سرمایه بر رابطه بین دوگانگی مدیر عامل و عملکرد شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه حسابداری، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.

2 کارشناسی ارشد گروه حسابداری، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.

10.22103/jdc.2021.17915.1140

چکیده

هدف: هدف اصلی پژوهش حاضر تأثیر نقش میانجی رقابت در بازار محصول و ساختار سرمایه بر رابطه بین دوگانگی مدیر عامل و عملکرد شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران است.
 
روش: پژوهش حاضر از نوع پژوهش‌های پس رویداری است و از نظر هدف کاربردی است. در راستای تحقق اهداف پژوهش پنج فرضیه تدوین شده است. جهت آزمون فرضیه‌های پژوهش از مدل رگرسیون خطی چند متغیره و داده‌های ترکیبی استفاده شده است. نمونه آماری پژوهش شامل 120 شرکت پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران است که بر اساس روش نمونه‌گیری در دسترس انتخاب شده و طی سال‌های 1392 تا 1398 مورد بررسی قرار گرفته است.
 یافته‌ها: یافته‌های پژوهش بیانگر آن است که دوگانگی مدیرعامل دارای ارتباط منفی و معنادار با عملکرد شرکت هست. همچنین دوگانگی مدیرعامل بر رقابت در بازار محصول تأثیر منفی و معناداری دارد. براساس یافته‌های پژوهش نقش میانجی رقابت در بازار محصول در رابطه بین دوگانگی مدیرعامل و عملکرد شرکت تأیید می‌شود. هم‌چنین، نتایج نشان داد که دوگانگی مدیرعامل اثر معناداری بر ساختار سرمایه ندارد. همچنین، ساختار سرمایه بر رابطة بین دوگانگی مدیرعامل و عملکرد شرکت تأثیر ندارد.
 نتیجه‌گیری: مدیران شرکت‌ها در شرایط متلاطم اقتصادی ترغیب می‌شوند، رشد و منابع حاصل از آن که هدف بسیاری از تصمیم‌گیری‌هاست را به حداکثر رسانند و باعث بهبود عملکرد شرکت شوند. وقتی شرکت‌ها ساختار حکمرانی مناسبی داشته باشند، بهتر می‌توانند در یک بازار رقابت کنند. پس داشتن یک ساختار دوگانه، مدیران را قادر می‌سازد تا بر تعصبات تصمیم گیری غلبه کرده و روند تصمیم گیری، از جمله تصمیمات مربوط به بازار را بهبود بخشند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


افلاطونی، عباس. (1394). کتاب تجزیه و تحلیل آماری با Eviews. تهران، انتشارات ترمه.
اکبری، محسن؛ فرخنده، مهسا؛ ایاغ، زهرا. (1398). بررسی تأثیر رقابت در بازار محصول بر عملکرد مالی با تعدیل‌کنندگی کیفیت افشای اطلاعات: شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران. مدیریت دارایی و تأمین مالی، 7(1)، 44-29.
باویه طعیمی؛ حمید، رنجبر، محمد حسین. (1395). بررسی تأثیر دوگانگی وظیفه مدیرعامل بر عملکرد شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران، اولین همایش حسابداری، اقتصاد و نوآوری در مدیریت، بندرعباس.
پورفلاح، هاشم؛ ابراهیمی، اسماعیل. (1398). ارتباط پویا بین دوگانگی وظیفه مدیرعامل و عملکرد شرکت: نقش تعدیل گر استقلال هیئت مدیره در شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران، چهارمین کنفرانس ملی در مدیریت،حسابداری و اقتصاد با تاکید بر بازاریابی منطقه‌ای و جهانی،تهران.
تائبی نقندری، امیرحسین؛ صادقی، مسعود؛ تائبی نقندری، علی. (1397). اثر آنتروپی صورت‌های مالی بر سرعت تعدیل ساختار سرمایه. مجله دانش حسابداری، 9(3)، 176-145.
حاجی خان میرزایی، مهدی؛ توحیدلو، محسن. (1400). بررسی عوامل کلیدی تاثیرگذار بر تصمیمات ساختار سرمایه در شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران، چهارمین دوره همایش ملی مدیریت حسابداری و مهندسی صنایع، جزیره کیش.
حمیدیان، محسن؛ حسینی ولشکلائی، سیده مهسا؛ عباسی، علیرضا. (1399). رابطه ساختار سرمایه و مالکیت مدیریتی با عملکرد شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس اوراق  بهادار تهران. مطالعات حسابداری و حسابرسی، 9(33)، 92-75.
دادبه، فاطمه؛ میرزایی گودرزی، زهرا. (1400). تأثیر دوگانگی وظایف مدیرعامل بر رابطه بین متنوع سازی جغرافیایی و عملکرد شرکت، چشم انداز حسابداری و مدیریت، 4(39)، 52-39.
دیانتی دیلمی، زهرا؛ مرادزاده فرد، مهدی؛ مظاهری، علی. (1392). اثر دوره تصدی مدیریت بر ارزش شرکت، هزینه‌های نمایندگی و ریسک اطلاعاتی. پژوهش‌های تجربی حسابداری، 3(3)، 39-21.
خدادادی، ولی؛ آقاجری، ولی اله. (1388). ارزیابی رابطه بین ساختار مالکیت شرکت و سیاست‌های سود سهام در ایران. حسابداری مالی، 1(2)، 126-106.
سلیمان خان، آرامه؛ پورزمانی، زهرا. (1396). مقایسه تأثیر ریسک رقابت در بازار محصول بر سطح انباشت وجه نقد در شرکت‌های دارای محدودیت تأمین مالی و بدون محدودیت تأمین مالی بر اساس شاخص KZ. دانش حسابداری و حسابرسی مدیریت، 6(22)، 62-53.
عباسی، مجید؛ احمدی، موسی. (1390). بررسی تأثیر دوگانگی وظیفه مدیرعامل بر ارزش شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران. روند پژوهش‌های اقتصادی، 19(60)، 149-113.
علی شیری، محمد حسین. (1399). بررسی تأثیر ساختار سرمایه بر ارزش شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار، ششمین کنفرانس ملی پژوهش‌های کاربردی در مدیریت، حسابداری و اقتصاد سالم در بانک، بورس و بیمه، تهران.
محقق‌کیا، نرگس. (1400). بررسی تأثیر قدرت بازار و رقابت در بازار محصول بر رابطه بین حاکمیت شرکتی و مدیریت سود. چشم انداز حسابداری و مدیریت، 4(39)، 82-65.
مهرانی ، ساسان.،  باقری، بهروز. (1388) . بررسی اثر جریان های نقدی آزاد و سهامداران نهادی بر مدیریت سود در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران ، تحقیقات حسابداری ، 1(2) ، 50-71.
نوروزی، محمد؛ آذین فر، کاوه؛ عباسی، ابراهیم؛ داداشی، ایمان. (1399). طراحی مدل و ارزیابی نقش تعدیلی توانایی مدیریت بر رابطه بین خوانایی گزارشگری مالی و هزینه نمایندگی. پژوهش‌های حسابداری مالی، 12(1)، 18-1.
References
Abbasi, M, Ahmadi, M. (2011). Investigating the effect of CEO duality on the value of companies listed on the Tehran Stock Exchange. Economic Research Process, 19(60), 113-149 [In Persian].
Aflatouni, A. (2015). Statistical Analysis Book with Eviews. Tehran, Termeh Publications [In Persian].
Akbari, M., Farkhondeh, M., Ayagh, Z. (2019). Investigating the effect of product market competition on financial performance by moderating role of information disclosure quality: The companies listed in Tehran Stock Exchange. Journal of Asset Management and Financing, 7(1), 29-44 [In Persian].
Aleebrahim, P, Seyed abid. S. (2014). The impact of capital structure on firm performance: An empirical investigation of restaurant firms. International Journal of Hospitality Management, 26(3), 502-516.
Ali Shiri, M.H. (2020). Investigating the impact of capital structure on the value of companies listed in Tehran Stock Exchange. Sixth National Conference on Applied Research in Management, Accounting and Healthy Economy in Banking, Stock Exchange and Insurance, Tehran [In Persian].
Amidu, M. (2007). Determinant of capital structure of banks in Ghana: An empirical approach. Baltic Journal of Management, 2(1), 66–79.
Aygun, M., Ic, S. (2010). Genel müdürün aynı zamanda yönetim kurulu üyesi olması firma performansını etkiler mi? Muhasebe ve Finansman Dergisi, 47(1), 192-201.
Baptista, M.A.A., Klotzle, M.C., Melo, M.A.C. (2011). Ceo duality and firm performance in Brazil: Evidence from 2008. Revista Persamento Contemporaneo em Aministracao, 5(1), 24-37.
Baron, R.M., Kenny, D.A. (1986). The moderator-mediator variable distinction in social psychological research: Conceptual, strategic, and statistical considerations. Journal of Personality and Social Psychology, 51(6), 1173-1182.
Bavieh Taimi, H., Ranjbar, M.H. (2016). Investigating the effect of CEO duality on the performance of companies listed on the Tehran Stock Exchange. The First Conference on Accounting, Economics and Management Innovation, Bandar Abbas [In Persian].
Bhagat, S., Black, B.S. (1998). The non-correlation between board independence and long-term firm performance. Stanford law and economics olin, Working Paper, 27 (185), 231-274.
Chang, Y., Robin, K.C., Chou, Huang, T. (2014). Corporate governance and the dynamics of capital structure: New evidence. Journal of Banking and Finance, 48(c), 374-385.
Chen, J., Strange, R. (2005). The determinants of capital structure: evidence from Chinese listed companies. Economic Change and Restructuring, 38(1), 11-35.
Chu, V.T., Pham, T.H.L. (2021). Zero leverage and product market competition. SN Business & Economics, Springer, 1(4), 1-18.
Dadbeh, F., Mirzae Goodarzi, Z. (2021). The study of the moderating effect of CEO duality on the relationship between geographic diversification and firm performance. Journal of Accounting and Management Vision, 4(39), 39-52 [In Persian].
Desai, A., Kroll, M., Wright, P. (2003). CEO duality, board monitoring, and acquisition performance: A test of competing theories. Journal of Business Strategies, 20(2), 137-156.
Dianati Deilami, Z., Moradzade Fard, M., Mazaheri, A. (2013). The effect of chief executive officer tenure on firms value, agency costs and information risk. Empirical Research in Accounting, 3(3), 21-39 [In Persian].
Faleye, O. (2007). Classified boards, firm value, and managerial entrenchment. Journal of Financial Economics, 83(2), 501–529.
Gill, A., Mathur, N. (2011). Board size, CEO duality, and the value of canadian manufacturing firms. Journal of Applied Finance & Banking, 1(3), 1-13.
Giroud, X., Mueller, H.M. (2011). Corporate governance, product market competition, and equity prices. The Journal of   Financ, 66(2), 563–600.
Giroud, X., Mueller, H.M. (2010). Does corporate governance matter in competitive industries? Journal of Financ Economics, 95(3), 312–331.
Guillet, B.D., Seo, K., Kucukusta, D. Lee, S. (2013). CEO duality and firm performance in the US restaurant industry: Moderating role of restaurant type. International Journal of Hospitality Management, 33(1), 339-346.
Gunasekarage, A., Luong, H., Truong, T.T. (2020). Growth and market share matrix, CEO power, and firm performance. Pacific-Basin Finance Journal, 59, 101257. https://doi.org/10.1016/j.pacfin.2019.101257.
Haji Khan Mirzaei, M., Tohidloo, M. (2021). Investigating the key factors influencing capital structure decisions in companies listed on the Tehran Stock Exchange. 4th National Conference on Accounting Management and Industrial Engineering, Kish Island [In Persian].
Hamidian, M., Hosseini Veleshkolaiy, S., Abbasi, A. (2020). Relation capital structure and managerial ownership with firm performance in the Tehran Stock Exchange`s listed companies. Accounting and Auditing Studies, 9(33), 75-92 [In Persian].
Iyengar, R.J., Zampelli, E.M. (2009). Self-selection, endogeneity, and the relationship between CEO duality and firm performance. Strategic Management Journal, 30(10), 1092–1112.
Jensen, M. C., Meckling, W.H. (1976). Theory of the firm: Managerial behavior, agency costs and ownership structure. Journal of Financial Economics. 3(4), 305-360.
Jiraporn, P., Chintrakarn, P., Liu, Y. (2012), Capital structure, CEO dominance, and corporate performance. Journal of Financial Services Research. 42(1), 139–158.
Khodadadi, V., Aghajari, V.A. (2009). Evaluating the relationship between company ownership structure and dividend policies in Iran. Financial Accounting, 1(2), 106-126 [In Persian].
Krause, R. (2017). Being the CEO’s boss: An examination of board chair orientations. Strategic Management Journal, 38(3), 697–713.
Krause, R., Semadeni, M., Cannella, A.A., Jr. (2014). CEO duality: A review and research agenda. Journal of Management, 40(1), 256–286.
Ko, H.C.A., Tong, Y., Zhang, F., Zheng, G. (2016). Corporate governance, product market competition and managerial incentives: Evidence from four Pacific Basin countries. Pacific-Basin Finance Journal, 40(1), 491–502.
Lam, T.Y., Lee, S.K. (2008). CEO duality and firm performance: Evidence from Hong Kong. Corporate Governance, 8(3), 299-316.
Li, H., Chen, P. (2020). Board gender diversity and firm performance: The moderating role of firm size. Business Ethics a European Review, 27(3), 294–308.
Mallette, P., Fowler, K.L. (1992). Effects of board composition and stock ownership on the adoption of “poison pills. Academy of Management. 35(5), 1010–1035.
Mehrani, S., Bagheri, B. (2009). The Effect of Free Cash Flows and Institutional Shareholders on Earnings Management in Companies Listed in Tehran Stock Exchange. Accounting and Auditing Research, 1(2), 50-71[In Persian].
Mohagheghkia, N. (2021). Investigating the effect of market power and competition in the product market on the relationship between corporate governance and profit management. Journal of Accounting and Management Vision, 4(39), 65-82 [In Persian].
Mubeen, R., Han, D., Abbas, J.; Hussain, I. ( 2020). The effects of market competition, capital structure, and CEO duality on firm performance: A mediation analysis by incorporating the GMM model technique. Sustainability, 12(3480), 1-18.
Nguyen, T., Bai, M., Hou, Y., Vu, M., (2021). Corporate governance and dynamics capital structure: evidence from Vietnam, Global Finance Journal, Elsevier, 48(C), 1-49.
Norouzi, M., Azinfar, K., Abbasi, E., Dadashi, I. (2020). Modeling the moderating role of management ability in the relationship between financial reporting readability and agency cost. Journal of Financial Accounting Research, 12(1), 1-18 [In Persian].
Peng, M.W., Zhang, S., Li, X. (2007). CEO duality and firm performance during China’s institutional transitions. Management and Organization Review, 3(2), 205-225.
Petra, S.T. (2005). Do outside independent directors strengthen corporate boards? Corporate Governance, 5(1), 55-64.
Pollock, T.G., Fischer, H.M., Wade, J.B. (2002). The role of power and politics in the repricing of executive options. Academy of Management Journal, 45(6), 1172–1182.
Pourfallah, H., Ebrahimi, I. (2019). The dynamic relationship between the duality of CEO and company performance: The moderating role of board independence in companies listed on the Tehran Stock Exchange. Fourth National Conference on Management, Accounting and Economics with Emphasis on Regional and Global Marketing, Tehran [In Persian].
Soleymankhan, A., Pourzamani, Z. (2017). Comparison the effect of competition risk in product market on relationship between cash holding level in firms with and without constraints in financing based on KZ index. Journal of Management Accounting and Auditing Knowledge, 6(22), 53-62 [In Persian].
Taebi Noghondari, A., Sadeghi, M., Taebi Noghondari, A. (2018). Effects of entropy of financial statements on the adjustment speed of capital structure. Journal of Knowledge Accounting, 9(3), 145-176 [In Persian].
Tang, J. (2017). CEO duality and firm performance: The moderating roles of other executives and blockholding outside directors. European Management Journal, 35(3), 362–372.
Tian, G.Y., Twite, G. (2011). Corporate governance, external market discipline and firm productivity. Journal of Corporate Finance, 17(1), 403–417.
Wald, J.K. (1999). How firm characteristic affect capital structure: An international comparison. Journal of Financial Research, 22(2), 161–187.
Wijethilake, C., Ekanayake, A. (2020). CEO duality and firm performance: The moderating roles of CEO informal power and board involvements. Social Responsibility Journal, 16(8), 1453-1474.
Yang, T., Zhao, S., Yang, T., Zhao, S. (2014). CEO duality and firm performance: Evidence from an exogenous shock to the competitive environment. Journal of Banking & Finance, 49(c), 534–552.
Yu, M. (2008). CEO Duality and Firm Performance for Chinese Shareholding Companies.19th Chinese Economic Association (UK) Annual Conference: 1-28.
Zhang, H. (2018). Product market competition and corporate governance: substitutes or complements? Evidence from CEO duality. Asia-Pacific Journal of Business.2(3),1-73.