تأثیر متغیرهای نهادی و فرهنگی در جذب سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی و رشد اقتصادی (مورد مطالعه: منتخبی از کشورهای درحال‌توسعه)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری گروه اقتصاد، واحد اصفهان (خوراسگان)، دانشگاه آزاد اسلامی، اصفهان، ایران.

2 استاد گروه اقتصاد، واحد اصفهان (خوراسگان)، دانشگاه آزاد اسلامی، اصفهان، ایران.

3 استادیار گروه اقتصاد، واحد اصفهان (خوراسگان)، دانشگاه آزاد اسلامی، اصفهان، ایران.

10.22103/jdc.2022.18347.1163

چکیده

هدف: سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی یکی از مهم‌ترین عوامل ایجاد رشد و توسعه اقتصادی در اغلب کشورهای جهان است. توجه به پایه‌های فرهنگی و نهادی از ارکان و فرآیند تأثیرگذار در رشد و توسعه اقتصادی محسوب می‌شود. هدف این پژوهش بررسی تأثیر متغیرهای نهادی و فرهنگی در جذب سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی و رشد اقتصادی در گروه منتخب از کشورهای درحال‌توسعه است.
 روش: برای بررسی موضوع شامل 16 کشور، در گروه کشورهای درحال‌توسعه با بهره‌گیری از داده‌های ترکیبی و استخراج‌شده از داده‌های بانک جهانی در طی بازه زمانی 2018-1991 با استفاده از رویکرد گشتاور تعمیم‌یافته سیستمی مدل برآورد شده است.
 یافته‌ها: نتایج برآورد مدل‌های پژوهش نشان داد که شاخص‌های فرهنگی و عوامل نهادی بر جذب سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی و رشد اقتصادی کشورهای درحال‌توسعه اثری مثبت و معنادار دارد.
 نتیجه‌گیری: باتوجه به استدلال و شرایط مطروحه نتیجه‌گیری می‌شود شاخص‌های فرهنگی و عوامل نهادی بر جذب سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی و رشد اقتصادی کشورهای درحال‌توسعه اثری مثبت و معنادار دارد؛ بنابراین می‌توان گفت شاخص‌های فرهنگی و عوامل نهادی مناسب در جذب سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی و بهبود رشد اقتصادی نقش مؤثری دارد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


آذربایجانی، کریم؛ سرخوش سرا، علی و یونس‌پور، ساناز (1397). تحلیل تأثیر سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی و آزادسازی در کیفیت محیط زیست و استفاده از انرژی‌های پاک، مطالعه موردی کشورهای منتخب درحال‌توسعه. مجله اقتصاد تجارت نوین، 13(4)، 27-1.
اسدنژاد، اعظم؛ ترابی، تقی و رادفر، رضا (1395). تأثیر کیفیت سرمایه انسانی بر جذب سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی مطالعه موردی کشورهای منتخب جنوب شرق آسیا و ایران. فصلنامه علمی و پژوهشی دانش سرمایه‌گذاری، 5(19)، 254-235.
بهکیش، محمدمهدی (1381). اقتصاد ایران در بستر جهانی شدن. تهران، نشر نی، ص. 279.
بهشتی، کریم (1393). تأثیر تورم (نااطمینانی تورم و مخارج دولت) بر رشد اقتصادی در ایران. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تبریز.
حسینی، سید صفدر؛ مولایی، مرتضی (1385). تأثیر سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی بر رشد اقتصادی در ایران. پژوهشنامه اقتصادی، 6(2)، 79-57.
خیری، محمد و پورعلی، الهام (1394). بررسی تأثیر ارزش‌های فرهنگی بر گردش سرمایه‌گذاری سرمایه‌گذاران نهادی در شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران. سیاست‌های مالی و اقتصادی، 3(9)، 194-154.
رستگار خرمی، پروانه (1397). تأثیر نهادهای اقتصادی بر سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه غیردولتی- غیرانتفاعی خاتم، دانشکده علوم انسانی، گروه علوم اقتصادی.
زاهدی آزاد، ندا (1396). نقش کیفیت قوانین و مقررات در اثرگذاری سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی بر رشد اقتصادی. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه غیردولتی- غیرانتفاعی خاتم، دانشکده علوم انسانی، گروه علوم اقتصادی.
زمانی، زهرا و طیبی، سید کمیل (1399). سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی، عامل تعیین کننده توسعه پایدار در کشورهای درحال‌توسعه و کشورهای دارای بازارهای نو ظهور». فصلنامه پژوه‌ش‌های اقتصادی (رشدو توسعه پایدار)، 20(4)، 66-33.
سایه میری، علی؛ احمدی بهاروند، کمال و امیدی، مهدی (1399). تأثیر تورم بر رشد اقتصادی، راهیافت متاآنالیز». مجله توسعه و سرمایه، 5(2)، 151-137.
سلیمی، فرشید؛ آخوندزاده، طاهره و سامعی، قاسم (1392). مدل گشتاور تعمیم یافته برای داده‌های پانل و آزمون سارگان، اولین کنفرانس بین المللی حماسه سیاسی (با رویکردی بر تحولات خاورمیانه) و حماسه اقتصادی (با رویکردی بر مدیریت و حسابداری)، رودهن، https://civilica.com/ doc/495679.
شکاری، احمد (1394). بررسی عوامل مؤثر بر سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی با تاکید بر امنیت اقتصادی. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکزی، دانشکده و حسابدرای علوم اقتصادی.
صالح نیا، نرگس؛ دهنوی، جلال و حق نژاد، امین (1389). نقش فرهنگ در توسعه اقتصادی، ماهنامه مهندسی فرهنگی، 4(43 و 44)، 79-66.
علوی، فاطمه السادات و دهمرده، نظر (1400). اثر سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی بر رشد بهره وری با تاکید برسرمایه انسانی و کیفیت نهادی در ایران، کاربردی از آنالیز موجک پیوسته» فصلنامه علمی پژوهشی دانش سرمایه‌گذاری انجمن مهندسین مالی ایران، 10(38)، 367-343.
فدائی خوراسگانی، مهدی و نیری، سمیه (1389). بررسی تأثیر تحولات شاخص‌های منتخب فرهنگی بر رشد اقتصادی در ایران (الگوی خورگرسیونی با وقفه‌های توزیع ARDL). فصلنامه علمی، پزوهشی پژوهش‌های رشد و توسعه  اقتصادی، 1(1)، 159-133.
کریمی، محمد شریف؛ حیدریان، مریم و دورباش، معصومه (1396). بررسی ارتباط و تأثیر شاخص‌های حکمرانی خوب بر رشد اقتصادی در ایران با رویکرد تصحیح خطای برداری» دو فصلنامه جامعه شناسی اقتصادی و توسعه، 6(3)، 155-127.
گرایی‌نژاد، غلامرضا؛ دقیقی اصلی، علیرضا و استاد رمضان، آذین (1393). تأثیر عوامل مؤثر بر جذب سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی با تأکید بر متغیرهای نهادی و ساختاری. مجله فصلنامه اقتصاد مالی، 8(29) 149-131.
گل خندان، ابوالقاسم (1394). جهانی شدن و اندازه دولت:آزمون فرضیه رودریک. فصلنامه سیاست‌های راهبردی و کلان، 3(10)، 62-39.
مقدس جعفری، محمدحسن و خواجویی زاده، بتول (1389). بررسی گرایش به باورهای فرهنگی مانع توسعه (موردمطالعه شهر کرمان). مجله توسعه و سرمایه، 3(6)، 92-77.
References
Abdullahi, A.S. (2017). Investigating the relationship between corruption and unemployment index in selected European and Asian countries, including Iran: a systematic generalized method of moment approach. Master Thesis, Razi University, Faculty of Social and Educational Sciences [In Persian].
Acemoglu, D., García-Jimeno, C., & Robinson, J.A. (2016). State capacity and economic development: A network approach. The American Economic Review, 105(8): 2364-2409.
Alavi, F.S., & Dehmardeh, N. (1400). The effect of foreign direct investment on productivity growth with emphasis on human capital and institutional quality in Iran, an application of continuous wavelet analysis. Iranian Journal of Financial Engineers Investment Knowledge, 10(3), 343-367 [In Persian]
Antonakakis, N., Cunado, J., Filis, G., & Perez de Gracia, F. (2017). Oil dependence, quality of political institutions and economic growth: A panel VAR approach. Resources Policy, 53, 147–163.
Antonietti, R., & Franco, C. (2021). From FDI to economic complexity: A panel Granger causality analysis. Structural Change and Economic Dynamics, 56, 225-239.
Arellano, M., & Bond, S. (1991). Some tests of specification for panel data: Monte Carlo evidence & an application to employment equations. The Review of Economic Studies, 58(2), 277-297.
Arellano, M., & Bover, O. (1995). Another look at the instrumental variable estimation of error-components models. Journal of Econometrics, 68, 29-51.
Asadnezhad, A., Torabi, T., & Radfar, R. (2016). The impact of the quality of human resources on attracting foreign direct investment A case study of the South East Asian countries and Iran. Journal of Investment Knowledge, 5(19), 235-254 [In Persian].
Asamoah, M.E., Adasi, C.K.D., & Alhassan, A.L. (2016) Macroeconomic uncertainty, foreign direct investment and institutional quality: Evidence from sub-Saharan Africa. Economic System, 40, 612–621.
Azarbayjani, K., Sarkhosh Sara, A., & Younespour, S. (2019). Analyzing the effect of foreign direct investmen and trade openness on environmental quality and clean energy: A study of the selected developing countries. Quarterly Journal of New Economy and Trade, 13(4), 1-27 [In Persian].
Bailet, N. (2018). Exploring the relationship between institutional factors and FDI attractiveness: A meta-analytic review. International Business Review, 27(1), 139-148.
Behkish, B.B. (2002). Iran's economy in the context of globalization. Tehran, Ney Publishing, p.279 [In Persian].
Beheshti, K. (2014). The effect of inflation (inflation uncertainty and government spending) on economic growth in Iran. Master Thesis, University of Tabriz [In Persian].
Blundell, R., & Bond, S. (1998). Initial conditions and moment restrictions in dynamic panel data models. Journal Economic, 87(1), 115-143.
Blundell, R.W., & Bond, S.R. (1998). Initial conditions and moment restrictions in dynamic panel data models. Journal of Econometrics, 87, 115–143.
Breusch, T., & Pagan, A. (1980). The Lagrange multiplier test and its application to model specification in econometrics. Review of Economic Studies, 47, 239-253.
Buchanan, B.G., Le, Q.V., & Rishi, M. (2012). Foreign direct investment and institutional quality: some empirical evidence. International Review of Financial Analysis, 21, 81–89.
Dadras, A. (2015). The role of culture on economic development, the second national conference on development challenges and strategies, Kahnooj, https://civilica.com/doc/484826 [In Persian].
Dunning, J.H. (1998). Location and the multinational enterprise: A neglected factor? Journal of International Business Studies, 29(1), 45–66.
Fadaee, M., & Nayeri, S. (2010). Effects of selected cultural indicators on economic growth of Iran (ARDL Approach). Economic Growth and Development Research, 1(1), 159-133 [In Persian].
Fraj, S.H., Hamdaoui, M., & Maktouf. S. (2018). Governance and economic growth: The role of the exchange rate regime. International Economics, doi: 10.1016/j.inteco.2018.05.003.
Frederking, L.C. (2001). Is there an endogenous relationship between culture and economic Development? Journal of Economic Behavior & Organization, 48, 105-126.
Geraee Nejad, Gh., Daqiqi Asli, A., & Ostad Ramazan, A. (2014). The effect of effective factors on attracting foreign direct investment with emphasis on institutional and structural variables. Economic Sciences, 8(29), 149-131 [In Persian].
Golkhandan, A. (2015). Globalization and the size of government: A test of roderick hypothesis. Quarterly Journal of Strategic and Macro Policies, 3(10), 39-62 [In Persian].
Griffin, K. (1999). Cuture and economic growth: A general Argument with illustrations from Islamic world. Journal of Islamic studies, 109(2), 126-141.
Hosseini, S.S., & Molaei, M. (2006). The impact of foreign direct investment on economic growth in Iran. Economics Research, 6(21), 57-79 [In Persian].
Ines, T. (2016), Foreign direct investment, institutions and economic growth: Threshold effect. Topics in Middle Eastern and African Economies, 18(2), 1-33.
Karimi, M.SH., Heydarian, M., & Doorbash, M. (2017). Investigating the relationship and effect of good governance indicators on economic growth in Iran with the vector error correction approach. Journal of Economic & Developmental Sociology, 6(1), 127-155 [In Persian].
Kheyri, M., & Pourali E. (2015). Studying the influence of cultural values on different investment of institutional investors among companies listed at Tehran Stock Exchange. Fiscal and economic policies, 3(9), 159-194 [In Persian].
Lee, P.Y., Joseph Li, C.S., & Wu, M.L. (2018). The roles of cross- cultural adjustment and social capital formation in the dynamic capabilities development of multiunit organizations. Asia Pacific Management Review, 23(1), 20-29.
Lucas, R.E. (1993). Making a miracle. Econometrica, 61(2), 72-251.
Marutta, A.A., Banerjee, R., & Cavoli, T. (2020). Foreign aid, institutional quality and economic growth: Evidence from the developing world. Economic Modelling, 89, 444-463.
Moghadas Jafari, M.H., & Khajouizadeh, B. (2010). A study of the tendency to cultural beliefs obstructing development (Case study of Kerman). Journal of Capital Development, 3(6), 92-77 [In Persian].
North, DC., & Thomas, RP. (1973). The rise of the western world: a new economic history. Cambridge University Press, Cambridge.
North, D.C. (1990). Institutions, institutional change and economic performance. Cambridge university press.
Peres, M., Ameer, W., & Xu, H. (2018). The impact of institutional quality on foreign direct investment inflows: evidence for developed and developing countries. Economic Research, 31(1), 626–644
Pesaran, M.H. (2004). General diagnostic tests for cross section dependence in panel. CESifo, Working Paper, No. 1229, PP. 1-46.
Rastegar Khorami, P. (2018). The impact of economic institutions on foreign direct investment. Master Thesis, khatam non-governmental non-profit university, faculty of humanities, Department of Economics [In Persian].
Sabir, S., & Khan, A. (2018). Impact of political stability and human capital on foreign direct investment in East Asia & Pacific and south Asian countries. Asian Journal of Economic Model, 6(3), 245–256.
Sabir, S., Rafique, A. & Abbas, K. (2019). Institutions and FDI: Evidence from developed and developing countries. Financial Innovation, 5(8), 1-20.
Salimi, F., Akhondzadeh, T., & Samei, Gh. (2013). Generalized torque model for panel and sargan test data, first international conference on political epic (with an approach to Middle East developments) and Economic epic (with an approach to management and accounting), Rooden, https://civilica.com/doc/495679 [In Persian].
Sayehmiri, A., Ahmadi Baharvand, K., Omidi, M. (2021). The impact of inflation on economic growth: a meta-analysis approach. Journal of Development and Capital, 5(2), 137-151 [In Persian].
Shekari, A. (2015). Investigating the factors affecting foreign direct investment with emphasis on economic security. Master Thesis, Islamic Azad University, Central Tehran Branch, Faculty and Accounting of Economic Sciences [In Persian].
Simon, E., Fedenia, M., & Skiba, H. (2012). Culture's impact on institutional investors' trading frequency. International Review of Financial Analysis, 31(C), 34-47.
Sokhanvar, A. (2019). Does foreign direct investment accelerate tourism and economic growth within Europe? Tourism Management Perspectives, 29, 86–96.
UNCTAD, G. (2006). World investment report.
World Bank. (2013). World development indicators, World Bank database, Washington DC.
Zahedi Azad, N. (2017). The role of quality of laws and regulations in the impact of foreign direct investment on economic growth. Master Thesis, Khatam Non-Governmental Non-Profit University, Faculty of Humanities, Department of Economics [In Persian].
Zamani, Z., & Tayebi, S.K. (2020). FDI as a determinant of sustainable development in developing countries and emerging countries. Iranian Journal of Economic Research, 20(4), 33-65 [In Persian].