تأثیر تحریم بانک مرکزی بر انباشت سرمایه مالی بخش خصوصی در ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری گروه اقتصاد، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران.

2 استاد گروه اقتصاد، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران.

3 دانشیار گروه اقتصاد، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران.

10.22103/jdc.2022.19867.1275

چکیده

هدف: بررسی تأثیر تکانه پولی تحریم بانک مرکزی بر موقعیت مالی و ترازنامه‌ای بخش خصوصی ایران (از طریق تأثیر بر سرمایه مالی بخش خصوصی) با استفاده از مدل‌های تطبیق روانه انباره است.
 روش: از داده‌های اقتصاد ایران برای دوره 1397-1390 برای بدست آوردن مقادیر پارامترها استفاده شده و سپس مدل تحقیق برای یک دوره 50 ساله شبیه‌سازی شده است و بر اساس آن اثرات تکانه تحریم بانک مرکزی در سه سناریوی، تحریم ضعیف، تحریم متوسط و تحریم شدید شبیه‌سازی و تحلیل شده است.
 یافته‌ها: نتایج تحقیق ضمن تایید نظریه عدم تقارن تکانه پولی، نشان می‌دهد که تحریم بانک مرکزی باعث کاهش انباشت سرمایه مالی بخش خصوصی می‌شود. همچنین سیاست‌های مالی انبساطی دولت تأثیر منفی تحریم بانک مرکزی بر انباشت سرمایه مالی بخش خصوصی را کاهش می‌دهد.
 نتیجه‌گیری: تکانه پولی تحریم بانک مرکزی با کاهش انباشت سرمایه مالی بخش خصوصی، باعث کاهش مصرف از کانال ثروت و کاهش سرمایه‌گذاری از کانال‌های وام‌دهی بانکی، ترازنامه، نرخ بهره و q توبین می‌شود. چون در زمان محدودیت منابع مالی، بنگاه‌های کوچک برای تامین سرمایه با مشکلات بیشتری نسبت به بنگاه‌های بزرگ مواجه خواهند بود، لذا آسیب بیشتری از تحریم خواهند برد. توصیه می‌گردد که دولت در سیاست‌های حمایتی خود این مسئله را درنظر داشته باشد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


آذربایجانی، کریم؛ طیبی، سید کمیل و صفا درگیری، حلیمه (1394). اثر تحریم‏‌های اقتصادی ایالات متحده و اتحادیة اروپا بر تجارت دوجانبة ایران و شرکای عمدة تجاری آن: کاربرد مدل جاذبه. تحقیقات اقتصادی، 50(3)، 562-539.
باستین، حسین؛ ثابت، سید عبدالحمید؛ صالحی رزوه، مسعود و حسین پور، عبدالکریم (1399). تحلیل مقایسه‌ای کانال‌های انتقال سیاست پولی در شرایط تحریم اقتصادی ایران: رویکرد رگرسیون کوانتایل. اقتصاد کاربردی، 10(34 و 35)، 46-31.
تیموری، سیدرحیم (1396). تحریم‌های احتمالی پسابرجام، روندها و چالش‌ها. گزارش تحلیلی، مرکز پژوهش‌های توسعه و آینده‌نگری، سازمان برنامه و بودجه کشور.
گرشاسبی، علیرضا و یوسفی، مجتبی (1395). بررسی اثرات تحریم بین‌المللی بر متغیرهای کلان اقتصادی ایران. تحقیقات مدل‌سازی اقتصادی، ۷(۲۵)، 182-129.
طیب‌نیا، على (1390). پویش تورم در اقتصاد ایران. متن سخنرانى در کمیسیون اقتصاد کلان مجمع تشخیص مصلحت نظام.
شاهچرا، مهشید و طاهری، ماندانا (1395). ساز‌ و‌کار انتقال سیاست پولی بر وام‌دهی بانک‌ها از طریق اقلام زیرخط ترازنامه . پژوهش‌ها وسیاست‌های اقتصادی، ۲۴(۷۸)، 170-145.
احمد، مولود؛ تشکینی، احمد و سوری، امیررضا (1387). تخمین تابع مصرف بخش خصوصی در اقتصاد ایران. پژوهشنامه اقتصادی، 8(28)، 39-15.
اسدی، زهره و یاوری، کاظم (1399). اثر تحریم‌ها بر ناپایداری مالی بانک‌های ایران. اقتصاد مقداری، 18(4)، 35-1.
شاکری، عباس (1398). اقتصاد کلان، نظریه‌ها و سیاست‌ها. جلد دوم، تهران، انتشارات رافع.
عزّتی، مرتضی و سلمانی، یونس (1393). بررسی آثار مستقیم و غیرمستقیم تحریم‌ها در رشد اقتصادی ایران با تأکید بر بخش خارجی اقتصاد. آفاق امنیت، 7(25)، 175-149.
کمیجانی، اکبر و علی نژاد مهربانی، فرهاد (1391). ارزیابی اثربخشی کانال‌های انتقال پولی بر تولید و تورم و تحلیل اهمیت نسبی آنها در اقتصاد ایران. برنامه‌ریزی و بودجه، ۱۷(۲)، 63-39.
هواس‌بیگی، فاطمه؛ عسگری، حشمت‌اله و اوشنی، محمد (1400). اثر تحریم‌های اقتصادی بر اندازه اقتصاد غیررسمی در ایران. مجله توسعه و سرمایه، 6(2)، 18-1.
References
Ahmad, M., Tashkini, A., & Soori, A.R. (2008). The estimation of consumption function in Iran’s Economy. Economics Research, 8(28), 15-39 [In Persian].
Asadi, Z., & Yavari, K. (2022). The effect of sanctions on financial instability of Iranian banks. Quarterly Journal of Quantitative Economics, 18(4), 1-35 [In Persian].
Aysun, U., & Hepp, R. (2013). Identifying the balance sheet and the lending channels of monetary transmission: A loan-level analysis. Journal of banking & Finance, 37(8), 2812-2822.
Azarbayejani, K., Tayebi, S., & Safa Dargiri, H. (2015). The effect of us and eu economic sanctions on bilateral trade flows between Iran and its major trading partners: An application of gravity model. Journal of Economic Research (Tahghighat- E- Eghtesadi), 50(3), 539-562 [In Persian].
Bastin, H., Thabet, S.A., Salehi, M., & Hosseinpour, A. (2019). Comparative analysis of monetary policy transmission channels in Iran's economic sanctions: quantile regression approach. Applied Economics, 10(34 and 35), 31-46 [In Persian].
Bernanke, B.S., & Gertler, M. (1995). Inside the black box: The credit channel of monetary policy transmission. Journal of Economic Perspectives, American Economic Association, 9(4), 27-48.
Burgess, S., Burrows, O., Godin, A., Kinsella, S., & Millard, S. (2016). A dynamic model of financial balances for the United Kingdom. Bank of England Staff Working Paper No. 614. London: Bank of England. Available at: https://www.bankofengland.co.uk/working-paper/2016/a-dynamic-model-of-financialbalances-for-the-uk
Byrialsen, R., & Raza, H. (2020). An empirical stock-flow consistent macroeconomic model for Denmark, levy economics institute of Bard College. Working Paper, No. 942.
Collender, R., & Morehart, N. (2004). Decoupled payments to farmers, capital markets, and supply effects, in: M. F. Burfisher and J. Hopkins (eds.), Decoupled payments in a changing policy setting. Economic research service/USDA, Washington D.C., pp. 40-48.
Dafermos, Y., Nikolaidi, M., & Galanis, G. (2017). A stock-flow-fund ecological macroeconomic model. Ecological Economics, 131, 191–207.
Dunz, N., Naqvi, A., & Monasterolo, I. (2021). Climate sentiments, transition risk, and financial stability in a stock-flow consistent model. Journal of Financial Stability, 54, 100872.
Ezzati, M., & kazemi Mehrabadi, A. (2017). The Effect of economic sanctions from the banking channels (Monetary) on the industrial production of Iran. International Journal of Economic Perspectives, 11(3), 801-809.
Ezzati, M., & Salmani, Y. (2013). Investigating the direct and indirect effects of sanctions on Iran's economic growth with an emphasis on the foreign sector of the economy. Sinentific Jurnal Surity Horosons, 7(25), 175-149 [In Persian].
Garshasbi A., & Yusefi M. (2016). Assessment of International Sanctions on Iranian Macroeconomic Variables. Journal of Economic Modeling Research, 7(25), 129-182 [In Persian].
Ghasseminejad, S., & Jahan-Parvar, MR. (2020). The impact of financial sanctions: The case of Iran 2011-2016. Journal of Policy Modeling, 43(3), 601-621.
Godley, W., & Lavoie, M. (2007). Monetary economics: An integrated approach to credit, money, income, production and wealth. Palgrave Macmillan.
Goodwin, R. (2003). Five kinds of capital: Useful concepts for sustainable development. Working Papers 15595, Tufts University, Global Development and Environment Institute.
Havasbeigi, F., Asgari, H., & Oshani, M. (2021). The impact of economic sanctions on the size of informal economies in Iran. Journal of Development and Capital, 6(2), 1-18 [In Persian].
Hicks, J.R. (1937). Mr. Keynes and the classics- a suggested interpretation. Econometrica, 4(2), April. Reprinted in Critical Essays, Oxford Clarendon Press 1967.
Iranmanesh, S., Salehi, N., & Jalaee, S. (2021). Investigating the effect of foreign sanctions on the level of foreign payments of the Islamic Republic of Iran: The approach of dynamic systems. Quarterly Journal of Applied Theories of Economics, 8(2), 75-106.
Jannsen, N., Potjagailo, G., & Wolters, M.H. (2016). Monetary policy during financial crises: Is the transmission mechanism impaired? Working Paper, 2005, 1-37.
Komijani A., & Alinejad-Mehrabani, F. (2012). Evaluating the effectiveness of monetary transmission channels on production and inflation besides analyzing their relative importance in Iran’s economy. Journal of Planning and Budgeting, 17(2), 39-63 [In Persian].
Mercure, F., Pollitt, H., Sognnaes, I.B., Lam, A., Salas, P., Holden, P.B., & Vinuales, J.E. (2018). Macroeconomic impact of stranded fossil fuel assets. Nature Climate Change, 8, 588–593.
Mishkin, F.S. (2013). The economics of money, banking, and financial markets. 10th edition. Pearson Education, New York.
Nakhli, R., Rafat, M., Bakhshi Dastjerdi, R., & Rafei, M. (2021). Oil sanctions and their transmission channels in the Iranian economy: A DSGE model. Resources Policy, 70, 101963.
Nikiforos, M., & Zezza, G. (2017). Stock-flow-consistent macroeconomic models: A survey. Journal of Economic Surveys, 31(5), 1204–1239. https://doi.org/10.1111/joes.12221.
Omotosho, B.S. (2022). Oil price shocks and monetary policy in resource-rich economies: Does capital matter? Journal of Economic Dynamics and Control. https://doi.org/10.1016/j.jedc.2022.104479.
Papadimitriou, D.B., Nikiforos, M., & Zezza, G. (2013). A levy institute model for greece. Research project report, July. Annandale-on-Hudson, NY: Levy Economics Institute of Bard College.
Shahcher, M., & Taheri, M. (2016). Impact of off-balance sheet banking on the bank lending channel of monetary transmission. Quarterly Journal of Economic Research and Policies, 24(78), 145-170 [In Persian].
Shahhossini, S., & Bahrami, J. (2012). Designing a new Keynesian dynamic stochastic general equilibrium model for Iran's economy with banking sector. Journal of Economic Research, 17(53), 55-83.
Shakri, A. (2018). Macroeconomics, theories and policies, second volume, Tehran, Rafee publications [In Persian].
Tayebnia, A. (2010). Inflation movement in Iran's economy. The text of the lecture in the macroeconomics commission of the expediency council [In Persian].
Teimuri, S.R. (2016). Possible sanctions after JCPOA, trends and challenges. Analytical report, development and foresight research center, national program and budget organization [In Persian].
Tobin, J. (1969). A general equilibrium approach to monetary theory. Journal of Money, Credit and Banking, 1, 15–29.
Udoh, E.A., Dauda, M., Ajayi, K.J., & Ikpechukwu, N.C. (2021). Monetary policy transmission in Nigeria: Does the credit channel work? The Journal of Developing Areas, 55(1), 66-83.