بررسی عوامل مؤثر بر قیمت مسکن با تأکید بر مطالبات غیرجاری بانک‌ها (رویکرد الگوهای VAR-TVPDMA)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری گروه اقتصاد، واحد الیگودرز، دانشگاه آزاد اسلامی، الیگودرز، ایران.

2 استادیار گروه اقتصاد، دانشکده معارف اسلامی و اقتصاد، دانشگاه امام صادق (علیه‌السلام)، تهران، ایران.

3 استادیار گروه اقتصاد، واحد اراک، دانشگاه آزاد اسلامی، اراک، ایران.

10.22103/jdc.2023.21279.1384

چکیده

هدف: یکی از آثار و پیامدهای فعالیت‌های پولی مؤسسات اعتباری، پیدایش مطالبات غیرجاری است. پدیده‌ای که تأثیرات منفی بر چرخه منابع و مصارف بانک‌ها می‌گذارد و می‌تواند بر قیمت مسکن نیز تأثیرگذار باشد. هدف اصلی تحقیق ارزیابی اثر عملکرد بانک‌ها در حوزه اعتبارات بانکی بر قیمت مسکن کشور است.
روش: از روش TVP-DMA برای شناسایی مهم‌ترین عوامل مؤثر بر قیمت مسکن و از شاخص‌های مجموع مربعات خطای پیش‌بینی و میانگین مطلق خطای پیش‌بینی، برای انتخاب بهترین الگو استفاده شده است.
یافته‌ها: بر اساس نتایج الگو میانگین‌گیری پویا متغیرهای تورم؛ نرخ ارز؛ نقدینگی؛ تسهیلات پرداختی بانک‌ها برای مسکن؛ حجم دارایی‌های ثابت بانک‌ها؛ شاخص قیمت زمین در تهران؛ شاخص تحریم‌ها؛ جمعیت؛ ضریب شهر نشینی و شاخص بهای مصالح ساختمانی تأثیر مثبت و متغیرهای رشد اقتصادی؛ مطالبات معوق و افزایش بدهی بانک‌ها و مالیات بر مسکن تأثیر منفی بر قیمت مسکن دارند. بر اساس نتایج شاخص قیمت زمین در تهران بالاترین تأثیر را بر متغیر قیمت مسکن دارد. میانگین ضرایب اثرگذاری این متغیر برابر با 571/0 محاسبه گردید.
نتیجه‌گیری: با توجه به نتایج حاصله، عوامل سمت تقاضا بیش‌ترین تأثیر را بر تغییرات قیمت مسکن دارند و لازم است سیاست‌گذار چارچوب مدونی را برای کنترل روابط بین قیمت مسکن و تسهیلات بانکی و خسارت وام تدوین و ارائه نماید.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


اسدپور، احمدعلی (1398). اثر نااطمینانی تورم و متغیرهای کلان اقتصادی بر قیمت مسکن در ایران. پژوهش‌های رشد و توسعه اقتصادی، 10(37)، 141-131 https://sid.ir/paper/192076/fa.
اصغرزاده، آلاء؛ رهبر، فرهاد و موسوی، امیرحسین (1400). رتبه‌بندی عوامل مؤثر بر ابزارهای نظارتی بانک مرکزی بر ثبات مالی در نظام بانکی ایران. اقتصاد کاربردی، 11(39)، 53-39 https://sanad.iau.ir/Journal/jae/Article/803969.
امجدی، محمدحسین؛ شکیبایی، علیرضا و جلائی، سید عبدالمجید (1401). تأثیر نرخ ارز، نااطمینانی نرخ ارز و پاندمی کووید 19 بر قیمت مسکن (مطالعه موردی: شهر تهران). پژوهش‌های اقتصادی ایران، 27(92)، 241-213 https://ijer.atu.ac.ir/article_13523.html
تهمتنی، مریم و گلستانی، شهرام (1390). برآورد تابع قیمت هدانیک مسکن در شهر کرمان. مجله توسعه و سرمایه، 7(4)، 99-75 https://jdc.uk.ac.ir/ article_2061.html.
جعفری صمیمی، احمد؛ علمی، زهرا و هادی‌‎زاده، آرش (1386). عوامل مؤثر بر تعیین رفتار شاخص قیمت مسکن در ایران. پژوهش‌های اقتصادی ایران، 9(32)، 53-31 https://ijer.atu.ac.ir/article_3624.html.
خیابانی، ناصر (1382). عوامل تعیین‌کننده قیمت مسکن در ایران. اقتصاد مسکن، 34، 52-46 https://www.sid.ir/paper/440107/fa.
سوری، ا.، حیدری، ح.، افضلی، ح. (1391). بررسی رابطه متغیرهای طرف تقاضا و عرضه مؤثر بر بخش مسکن بر قیمت مسکن در ایران. فصلنامه پژوهشهای اقتصادی، 12(1): 140- 113 https://ecor.modares.ac.ir/browse.php?a_id=466&sid=18&slc_lang=fa
شیخلی، سمانه؛ نصیری‌اقدم، علی؛ آماده، حمید و درودیان، حسین (1401). مدل‎سازی پیش‎ بینی بحران بانکی ایران با رویکرد مدل‌های میانگین‎‎گیری بیزین. نظریه های کاربردی اقتصاد، 9(4)، 36-1 doi: 10.22034/ecoj.2022.53817.3125.
صارمی، حمیدرضا؛ حیدری، محمد و آقایی، فاطمه (1397). تحلیل فضایی قیمت مسکن با استفاده از تکنیک رگرسیون موزون جغرافیایی مورد مطالعه: منطقه دو شهرداری تهران. اقتصاد شهری، 3(2)، 38-19 https://ue.ui.ac.ir/article_23662.html.
صباغ کرمانی، مجید؛ احمدزاده، خالد و موسوی نیک، سید هادی (1389). عوامل تعیین‌کننده قیمت مسکن با رویکرد روابط علیتی در مدل تصحیح خطای برداری: مطالعه موردی تهران. فصلنامه پژوهشهای اقتصادی، 10(2)، 293-267 https://joer.atu.ac.ir/article_2779.html.
عدالت خواه، دانیال و حسینی نیا، مهدیه (1400). ارزیابی عوامل مؤثر بر قیمت مسکن در تهران بین بازه سال ۱۳۸۵ تا ابتدای سال ۱۴۰۰، هفتمین کنگره سالانه بین المللی عمران، معماری و توسعه شهری، تهران. https://civilica.com/doc/1373752.
فرحزادی، مهدی (1397). بررسی شاخص‌های بخش مسکن و ساختمان در سال‌های ۱۳۶۵ تا ۱۳۹۵. مجله بررسی‌های آمار رسمی ایران. ۲۹(۲)، ۱۵۱-۱۶۳. https://ijoss.srtc.ac.ir/article-1-276-fa.html.
قادری، جعفر و ایزدی، بهنام (1395). بررسی تاثیر عوامل اقتصادی و اجتماعی بر قیمت مسکن در ایران (1391-1350). اقتصاد شهری، 1(1)، 75-55 https://sid.ir/paper/265237/fa
قرشی، منیره‌السادات (1385). بررسی تأثیر درآمدهای بخش نفت بر قیمت و سطح فعالیت مسکن در ایران. پایان‎نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علامه طباطبائی.
قلی‌زاده، علی اکبر؛ گلزاریان پور، سیاوش و شکوری منفرد، فریبا (1398). بررسی اثر قیمت مسکن بر مطالبات غیرجاری درسیستم بانکی ایران. نظریه‌های کاربردی اقتصاد، 6(3)، 214-189 https://ecoj.tabrizu.ac.ir/article_9467_1147.html.
قلی‌زاده، علی اکبر و احمدزاده، ابراهیم (۱۳۸7). بررسی تاثیرگذاری اعتبارات اعطایی بانک مسکن بر قیمت مسکن. بانک مسکن. مرکز پژوهش و توسعه،110-128.
قلی‎زاده، علی‌اکبر، بختیاری پور، سمیرا (1389). اثر اعتبارات بر قیمت مسکن در ایران. مجله مطالعات اقتصادی کاربردی در ایران. 3، 179-159 https://sid.ir/paper/481863/fa.
کمالی دهکردی، پروانه (1399). تحلیل اثر شوک ارزی، تحریم‌های اقتصادی و قیمت نفت بر بازار مسکن (با بکارگیری الگوی خود رگرسیونی برداری ساختاری SVAR). نظریه‌های کاربردی اقتصاد، 7(4)، 27-56 https://journals.tabrizu.ac.ir/article_12266.html
کوهی لیلان، بابک؛ دباغ، رحیم؛ کیاالحسینی، سید ضیاءالدین و رهبر، فرهاد (1400). بررسی عوامل مؤثر بر ثبات نظام بانکی در کشورهای منتخب منطقه منا. مجله توسعه و سرمایه، 6(1)، 18-1 DOI: 10.22103/jdc.2021.16550.1107.
محمدی، تیمور؛ بهرامی، جاوید و فهیمی‎فر، فاطمه (1400). مقایسه پیش ‏بینی نرخ تورم مصرف‌کننده ایران با استفاده از تعداد بسیاری متغیر پیش ‏بینی کننده. اقتصاد مقداری، 18(4)، 190-159 DOI: 10.22055/jqe.2020.31882.2190.
محمدی، تیمور؛خیابانی، ناصر؛ بهرامی، جاوید و فهیمی‎فر، فاطمه (1399). مقایسه روش‎های مختلف پیش‎بینی رشد اقتصادی ایران با تأکید بر مدل‎های گزینشی نمودن و متوسط‎گیری الگوی پویا، پژوهشهای رشد و توسعه پایدار، 20(4)، 123-93  URL: http://ecor.modares.ac.ir/article-18-38166-fa.html.
موسوی، میرحسین و درودیان، حسین (1394). تحلیل عوامل مؤثر بر قیمت مسکن در شهر تهران. فصلنامه علمی مدلسازی اقتصادی، 9(31): 103-127 موسوی میرحسین، درودیان حسین. تحلیل عوامل موثر بر قیمت مسکن در شهر تهران. مدلسازی اقتصادی، 9(3)، 127-103 https://sid.ir/paper/176181/fa.
نصیری، زهرا؛ صراف، فاطمه؛ تنهایی، محمدرضا؛ امام وردی، قدرت‌الله و مقدم، علی نجفی (1402). پیش‌بینی نوسان شاخص‌های بورس اوراق بهادار تهران از طریق مدل نوسان‌گر هماهنگ کوانتومی. تحقیقات حسابداری و حسابرسی، 15(57)، 110-89 DOI: 10.22034/iaar.2023.172754.
References
Adalatkhah, D., & Hosseininia, M., (2021). Evaluation of factors affecting housing prices in Tehran between 2006 until 2020, Seventh Annual International Congress on Civil Engineering, Architecture and Urban Development, Tehran. https://civilica.com/doc/1373752/ [In Persian].
Adrian, T., Boyarchenko, N., & Giannone, D. (2019). Vulnerable growth. American Economic Review, 109(4), 1263–1289 DOI: 10.1257/aer.20161923.
Amjadi, M.H., Shakibaei, A., & Jalaei, S.A. (2022). The impact of exchange rate, exchange rate uncertainty and covid 19 pandemic on housing prices (case study: Tehran). Economic Research of Iran, 27(92), 213-241 https://ijer.atu.ac.ir/article_13523.html [In Persian].
Asadpour, A.A. (2020). The effects of uncertainty in inflation and macroeconomic variables on housing prices in Iran. Journal of Economic Growth and Development Research, 10(37), 131-141 https://sid.ir/paper/192076/en[In Persian].
Asgharzadeh, A., Leader, F., & Mousavi, M. (2021). Ranking of the factors affecting the central bank's supervisory tools on financial stability in Iran's banking system. Applied Economics, 11(39), 39-53 https://sanad.iau.ir/Journal/jae/Article/803969 [In Persian].
Banai, Á., & Nikolett V. (2018). The effect of house prices on bank risk: Empirical evidence from Hungary. NBP Working Paper, 289 https://static.nbp.pl/publikacje/materialy-i-studia/289_en.pdf.
Barrell, R., Davis, E.P., Karim, D., & Liadze, I. (2010). Bank regulation, property prices and early warning systems for banking crises in OECD countries. Journal of Banking and Finance, 34(9), 2255–2264 https://www.sciencedirect.com/ science/article/abs/pii/S0378426610000798.
Berger A.N., & Udell G.F. )1998(. the economics of small business finance: The roles of private equity and debt markets in the financial growth cycle. Journal of banking & finance. 22(6-8), 613-673 https://ssrn.com/abstract=137991.
Berger, A.N., & Bouwman, C.H. (2015). How does capital affect bank performance during financial crises? Journal Finance Economic, 109(1), 146-176 https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0304405X13000512.
Bernanke, B., & Gertler, M. (1989). Agency costs, net worth, and business fluctuations. American Economic Review, 79(1), 14-31 https://www.jstor.org/stable/1804770.
Cho, D. (2006). Interest Rate, Inflation, and Housing Price: With an Emphasis on Chonsei Price in Korea. 18-32 http://www.nber.org/chapters/c10147.
Crow, L., & Chyi, L. (2019). Modelling housing prices and market fundamentals: Evidence from the Sydney housing market. International Journal of Housing Markets and Analysis, 12, 746–62 DOI: 10.1108/IJHMA-10-2018-0082.
Davis, E.P., & Zhu, H. (2011). Bank lending and commercial property cycles: some cross-country evidence. Journal Int. Money Financ, 30(1), 1-21 https://doi.org/10.1016/j.jimonfin.2010.06.005.
Farahzadi, M. (2019), Evaluation of housing and building indices in censuses from 1365 to 1395. Ijoss Iranian Journal of Official Statistics Studies, 29(2), 151-163 URL: http://ijoss.srtc.ac.ir/article-1-276-fa.html  [In Persian].
Galati, G.T., & Federica, A.R. (2011). Macro and micro drivers of house price dynamics: An application to Dutch data. DNB Working Paper, Working Paper No. 288 https://www.dnb.nl/publicaties/publicaties-onderzoek/working-paper-2011/288-macro-and-micro-drivers-of-house-price-dynamics-an-application-to-dutch-data.
Garratta, A., Mitchellb J., & Shaun, P. (2011). Real-time inflation forecast densities from ensemble Phillips curves. North American Journal of Economics and Finance, 22, 78-88 https://econpapers.repec.org/article/eeeecofin/v_ 3a22_3ay_3a2011_3ai_3a1_3ap_3a77-87.htm
Ghaderi, J., & Izadi, B. (2017). Studying the effects of social and economic factors on the housing prices in iran (1972-2013). Journal of Urban Economics, 1(1), 55-75 https://sid.ir/paper/265237/en [In Persian].
Gong, L., Chan, Wang, Fuyang, Zhao and Heng-fuZou, (2017), Land -price dynamics and macroeconomic fluctuations with nonseparable preferences, Journal of Economic Dynamics and Control, 83, 149 -161. https://doi.org/10.1016/j.jedc.2017.07.008
Greve, J., Grün, B., Malsiner-Walli, G., & Frühwirth-Schnatter, S. (2020). Spying on the prior of the number of data clusters and the partition distribution in bayesian cluster analysis, arXiv: 2012.12337 https://doi.org/10.1111/anzs.12350.
Groen, J., Paap R., & Ravazzolo, F. (2009). Real-time inflation forecasting in a changing world. Econometric Institute Report, 2009-19, Erasmus University Rotterdam https://www.newyorkfed.org/medialibrary/media/ research/staff_reports/sr388.pdf.
Huber, F., Koop, G., & Onorante, L. (2021), Inducing Sparsity and Shrinkage in Time-Varying Parameter Models, Journal of Business & Economic Statistics, 39, 669–683 DOI: 10.1080/07350015.2020.1713796.
Hun, L. (2021). Does money supply drive housing prices in China? International Review of Economics and Finance, 60, 85–94 DOI: 10.4236/jmf.2021.112015.
Jafari Samimi, A., Elmi, Z., & Hadizadeh A. (2006). Factors influencing the behavior of housing price index in Iran. Iranian Economic Research Quarterly, 9(32), 53-31 https://ijer.atu.ac.ir/article_3624.html [In Persian].
Johnstone, H., & Watuwa, R. (2007). House price in Canada: An empirical investigation. Journal of Urban Economics, 35(1), 1-27.
Kamali Dehkordi, P. (2019). Analysis of the effect of currency shocks, economic sanctions and oil prices on the housing market (using the SVAR structural vector autoregression model). Scientific Quarterly of Applied Economic Theories, 7(4), 56-27 https://journals.tabrizu.ac.ir/article_12266.html [In Persian].
Khayani, N. (2012). Determinants of housing prices in Iran. Housing Economics Quarterly, (34), 46-52 https://www.sid.ir/paper/440107/fa [In Persian].
Koop, G., McIntyre, S., Mitchell, J., & Poon, A. (2020). Regional output growth in the United Kingdom: More timely and higher frequency estimates from 1970. Journal of Applied Econometrics, 35(2), 176–197 https://ideas.repec.org/p/nsr/escoed/escoe-dp-2018-14.html.
Kouhi leilan, B., Dabbagh, R., Kiaalhosseini, S. Z., & Rahbar, F. (2021). A study of the influence and influence of factors affecting the stability of the banking system in selected countries of the Mena region. Journal of Development and Capital, 6(1), 1-18 DOI: 10.22103/jdc.2021.16550.1107 [In Persian].
Leamer, E. (2007). Housing is the business cycle. The national bureau of economic research Working Paper, (13428). https://www.nber.org/papers/w13428
Liang, Q., & Cao, H. (2007). Property prices and bank lending in China. Journal of Asian Economics, 18(1), 63-75 https://doi.org/10.1016/j.asieco.2006.12.013.
Mandell, S. (2011). Bank Lending and House Prices in Sweden 1992-2010, ERES eres2011_91, European Real Estate Society (ERES), https://eres.architexturez.net/doc/oai-eres-id-eres2011-91.
Mohammadi, T., khiabani, N., Bahrami, J., & fahimifar, F. (2020). Comparison of different methods of predicting Iran's economic growth with an emphasis on dynamic model selection and dynamic model averaging. QJER, 20(4), 93-123 http://ecor.modares.ac.ir/article-18-38166-fa.html [In Persian].
Mohammadi, T., Bahrami, J., & Fahimifar, F. (2022). Comparing the forecasting of Iranian inflation with many predictors. Quarterly Journal of Quantitative Economics, 18(4), 159-190 DOI: 10.22055/jqe.2020.31882.2190.
Mousavi, M., & Drodian, H. (2014). Analysis of factors affecting housing prices in Tehran. Economic Modeling Scientific Quarterly, 9(31), 103-127 https://sid.ir/paper/176181/fa [In Persian].
Nasiri, Z., Sarraf, F., Tanhayi, M. R., EmamVerdi, Q., & Moghaddam, A. N. (2023). Predicting fluctuations in Tehran Stock Exchange indices through a Harmonic Quantum Oscillator model. Accounting and Auditing Research, 15(57), 89-110 DOI: 10.22034/iaar.2023.172754 [In Persian].
Nuri, H., Drachal, K., & Halil Eksi, I. )2022(. Predicting house prices using DMA method: Evidence from Turkey. Economies 10: 64. https:// doi.org/10.3390/economies10030064.
Pan, H., & Wang, C. (2013). House prices, bank instability, and economic growth: Evidence from the threshold model. Journal of Banking &Finance, 37(5), 1720-1732 https://doi.org/10.1016/j.jbankfin.2013.01.018.
Panagiotidis, T., & Panagiotis, P. (2015). On the macroeconomic determinants of the housing market in Greece: A VECM approach. Hellenic Observatory Papers on Greece and Southeast Europe, GreeSE Paper No.88. DOI: 10.1007/s10368-016-0345-3.
Pesaran, M.H., & Timmermann, A. (2005). Small sample properties of forecasts from autoregressive models under structural breaks, Journal of Econometrics, Elsevier, 129(1-2), 183-217 RePEc:eee:econom:v:129:y:2005:i:1-2:p:183-217.
Qolizadeh, A., Golzarian, P., & Shakuri Monfared, F. (2018). Investigating the effect of housing prices on non-current claims in Iran's banking system. Scientific Quarterly of Applied Economic Theories, 6(3), 189-214 https://ecoj.tabrizu.ac.ir/article_9467_1147.html [In Persian].
Qolizadeh, A., & Ahmadzadeh, A. (2008). Investigating the effect of loans granted by Maskan Bank on housing prices. Maskan Bank. Research and Development Center, 110-128 [In Persian].
Qolizadeh, A., & Bakhtiaripour, S. (2010). The effect of loans on housing prices in Iran. Journal of applied economic studies in Iran, 3, 179-159 https://sid.ir/paper/481863/fa [In Persian].
Qureshi, M. (2006). Investigating the effect of oil sector revenues on the price and level of housing activity in Iran. Master Thesis, Allameh Tabatabai University [In Persian].
Raftery, A., Miroslav, K., & Pavel, E. (2010). Online prediction under model uncertainty via dynamic model averaging: Application to a cold rolling mill. Technometrics, 52, 52–66 DOI: 10.1198/TECH.2009.08104.
Risse, M., & Martin, K. (2017). Forecasting house-price growth in the Euro area with dynamic model averaging. The North American Journal of Economics and Finance, 38, 70–85 https://doi.org/10.1016/j.najef.2016.08.001.
Sabbagh Kermani, M., Ahmadzadeh, Kh., & Mousavi Nik, H. (2010). Determinants of housing prices with the approach of causal relationships in the vector error correction model: a case study of Tehran. Economic Research Quarterly, 10(2), 267-293 https://joer.atu.ac.ir/article_2779.html [In Persian].
Sarmi, H.R., Heydari, M., & Aghaei, F. (2017). Spatial analysis of housing prices using the geographically weighted regression technique. The study area: two districts of Tehran municipality. Urban Economics, 3(2), 19-38 https://ue.ui.ac.ir/article_23662.html [In Persian].
Sheikhli, S., Nasiri Aqhdam, A., Amadeh, H., & Doroodian, H. (2023). Modelling of banking crisis forecasting in Iran by BMA. Quarterly Journal of Applied Theories of Economics, 9(4), 1-36 DOI: 10.22034/ecoj.2022.53817. 3125 [In Persian].
Stock, J., & Watson, M. (1998). Diffusion indexes. NBER Working Paper No.w6702. RePEc:nbr:nberwo:6702.
Stock, J., & Watson, M. (2006). Macroeconomic forecasting using many predictors. In: Elliott, G., Granger, C., Timmerman, A. (Eds.), Handbook of Economic Forecasting. North Holland, Amsterdam.
Stock, J., & Watson, M. (2008). Phillips curve inflation forecasts. NBER Working Paper, No. 14322, 2008.
Suri, A., Heydari, H., Afzali, H. (2011). Investigating the relationship between demand side variables and effective supply on the housing sector on housing prices in Iran. Economic Research Quarterly, 12(1), 113-140. https://ecor.modares.ac.ir/browse.php?a_id=466&sid=18&slc_lang=fa [In Persian].
Tahmtani, M., & Golestani, S. (2011). Estimation of hedonic housing price function in Kerman city. Journal of Development and Capital, 4(1), 75-99 https://jdc.uk.ac.ir/article_2061.html?lang=en.
Tajik, M., Aliakbari, S., & Ghalia, T. (2015). House prices and credit risk: Evidence from the United States. Journal of Economic Modelling, 51(2), 35-48 DOI: 10.1016/j.econmod.2015.08.006.