بررسی عوامل مؤثر بر نابرابری درآمد در ایران با استفاده از تجزیه و تحلیل همگروهی ترکیبی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد گروه مهندسی مالی، دانشکدگان مدیریت، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

2 کارشناس ارشد گروه اقتصاد، دانشکده علوم اقتصادی و اجتماعی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران.

3 استاد گروه بازارها و نهادهای مالی، دانشکدگان مدیریت، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

10.22103/jdc.2024.22746.1449

چکیده

هدف: نابرابری در توزیع درآمد، موضوعی چالش برانگیز در تمامی اقتصادهای در حال توسعه و توسعه‌یافته است. دستیابی واقعی به سطح قابل قبولی از توزیع درآمد، ارزیابی پیامدهای سیاست‌های توسعه‌ای در عرصه توزیع، اطلاع از موقعیت و رفاه افراد جامعه و در نهایت برنامه‌ریزی به منظور ارتقاء عدالت اجتماعی همگی در گرو شناخت وضعیت توزیع درآمد جامعه و اطلاع از موقعیت افراد در گروه‌های درآمدی مختلف است.
 روش: با توجه به این موضوع هدف این مطالعه به بررسی عوامل مؤثر بر نابرابری درآمد در ایران با استفاده از تجزیه و تحلیل همگروهی ترکیبی طی دوره زمانی 1400-1370 با روش ARDL بود.
 یافته‌ها: نتایج نشان داد یک رابطه U شکل بین نابرابری درآمدی و درآمد وجود دارد.
 نتیجه‌گیری: سایر نتایج نشان داد میانگین لگاریتم تعداد شاغلین و میانگین لگاریتم درآمد خانوارها تأثیر منفی و معناداری بر نابرابری درآمد داشته‌اند. همچنین واریانس تعداد افراد خانوار و لگاریتم تعداد افراد خانوار نیز تأثیر مثبت و معنادار بر نابرابری داشته‌اند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

مراجع

احمدیان، مجید؛ مهرآرا، مجید و مهرگان، علی (1395). عوامل مؤثر بر نابرابری درآمدی روستائی در ایران با تأکید بر نوسانات بارندگی. پژوهش‌ها و سیاست‌های اقتصادی، 79، 165-145 http://qjerp.ir/article-1-1406-fa.html.
احمدی‌شادمهری، محمدطاهر؛ قائد، ابراهیم و مرادی، مژگان (1398). عوامل مؤثر بر نابرابری توزیع درآمد در ایران با تأکید بر نقش مهاجرت و شهرنشینی. مطالعات جمعیتی، 5(1)، 147-127 https://jips.nipr.ac.ir/article_108264.html.
بهشتی، محمدباقر؛ محمدزاده، پرویز و قاسملو، خلیل (1400). عوامل اساسی مؤثر بر نابرابری درآمدی در بین استان‌های ایران. پژوهش‌های برنامه و توسعه، 1(1)، 44-11 https://www.journaldfrc.ir/article_124905.html.
راغفر، حسین؛ باباپور، میترا، و یزدانپناه، محدثه (1394). بررسی رابطه رشد اقتصادی با فقر و نابرابری در ایران طی برنامه های اول تا چهارم توسعه. مطالعات اقتصادی کاربردی ایران، 4(16)، 79-59 https://aes.basu.ac.ir/article_1331.html.
سیفی‌پور، رؤیا و قاسم‌رضایی، محمد (1390). بررسی عوامل مؤثر بر توزیع درآمد در اقتصاد ایران با تأکید بر مالیات‌ها. پژوهشنامه مالیات، 4، 87-45 http://taxjournal.ir/article-1-100-fa.html.
شاکری بستان‌آباد، رضا و جلیلی، زهرا (1399). عوامل مؤثر بر نابرابری توزیع درآمد استانی در ایران: رهیافت پانل پروبیت کسری. پژوهش‌های اقتصادی (رشد و توسعه پایدار)، ۲۰(۴)، 228-205 http://ecor.modares.ac.ir/article-18-42377-fa.html.
صباحی، احمد؛ دهقان شبانی، رضا و شهنازی، روح‌الله (1389). تأثیر بهره وری نیروی کار بر توزیع درآمد. دانش و پژوهش، 17(31)، 142-119 https://danesh24.um.ac.ir/article_26357.html?lang=fa.
فطرس، محمدحسن و معبودی، رضا (1389). اثر کاهش فقر درآمدی بر توزیع درآمد- بررسی میان کشوری برای دوره زمانی 2007-1990. اطلاعات سیاسی– اقتصادی، 24(9 و 10)، 223-210 https://ensani.ir/file/download/article/20120329111728-2110-14.pdf.
مرتضوی، سیدابوالقاسم؛ سراج زاده، فرزاد و شکوهی، مریم (1390). مطالعه رابطه بین نابرابری درآمد و رشد اقتصادی در مناطق شهری و روستایی کشور: کاربرد منحنی کوزنتس. تحقیقات اقتصاد کشاورزی، 9(3)، 180-165 https://jae.marvdasht.iau.ir/article_1312.html.
مهرگان، نادر؛ قاسمی، سحر و سرگل‌زایی، علی (1401). بررسی اثر مالیات بر ارث بر توزیع درآمد در ایران: رهیافت خودرگرسیون با وقفه توزیعی (ARDL). بررسی مسائل اقتصاد ایران، 9(18)، 327-295 https://economics.ihcs.ac.ir/article_8537.html.
References
Ahmadi Shadmehri, M., Ghaed, E., & Moradi, M. (2019). The Influencing factors of income inequality in iran with emphasis on the role of migration and urbanization. Iranian Population Studies, 5(1), 127-147 https://jips.nipr.ac.ir/ article_108264.html?lang=en [In Persian].
Ahmadian, M., Mehrara, M., & Mehrgan, A. (2016). Affecting Factors on rural income inequality with an emphasis on fluctuations in rainfall. Journal of Economic Research and Policies, 24(79), 145-164 http://qjerp.ir/article-1-1406-fa.html [In Persian].
Alesina, A., & Perotti, R. (1994). The political economy of budget deficits (No. w4637). National Bureau of Economic Research, https://ideas.repec.org/p/nbr/nberwo/4637.html.
Alesina, A., & R.P. (1996). Income distribution, political instability, and investment. European Economic Review, 40(6), 1203–1228 https://doi.org/10.1016/0014-2921(95)00030-5.
Alvaredo, F., Lucas, C., & Thomas, E. (2018). World inequality report 2018. Cambridge: Belknap Press of Harvard University Press.
Barro, R.J. (2000). Inequality and growth in a panel of countries. Journal of Economic Growth, 5(1), 5–32 https://www.jstor.org/stable/40216021.
Beheshti, M.B., Mohamadzade, P., & Ghasemloo, K. (2021). Fundamental factors affecting income inequality among provinces of Iran. Journal of Program and Development Research, 1(1), 11-44 https://www.journaldfrc.ir/article_ 124905.html?lang=en [In Persian].
Busemeyer, Marius R., & Iversen, T. (2014). The politics of opting out: Explaining educational financing and popular support for public spending. Socio-Economic Review, 12 (2), 299–328 https://doi.org/10.1093/ser/mwu005.
Calderón, C., & Servén, L. (2004) The effects of infrastructure development on growth and income distribution. The World Bank, Washington DC https://doi.org/10.1596/1813-9450-3400.
Chatterjee, S., & Turnovsky, S.J. (2012). Infrastructure and inequality. European Economic Review, 56(8), 1730-1745 https://doi.org/10.1016/j.euroecorev.2012.08.003.
Cornia, G.A., & Kiiski, S. (2001). Trends of income distribution in the post-world war II period. (Discussion Paper No. 2001/89). Helsinki: The United Nations University, World Institute for Developing Economic Research, WIDER https://www.econstor.eu/bitstream/10419/53047/1/335132979.pdf.
Duke, H., Thang, C., & Vou, K. (2019). What factors affect income inequality and economic growth in middle-income countries? Journal of Risk Financial Manag, 12, 40 https://doi.org/10.3390/jrfm12010040.
Fletcher, C. (2017). Democracy and Inequality. A Resource Guide. www.idea.int.
Fotros, M.H., & Maboudi, R. (2009). The effect of reducing income poverty on income distribution - a cross-country study for the period of 1990-2007. Political-Economic Information, 24(9 and 10), 223-210 https://ensani.ir/file/download/ article/20120329111728-2110-14.pdf [In Persian].
Garcia-Penalosa, C., & Caroli, E., & Aghion, P. (1999). Inequality and economic growth: The perspective of the new growth theories. Journal of Economic Literature, American Economic Association, 37(4), 1615-1660 DOI: 10.1257/jel.37.4.1615.
International Monetary Fund (IMF). (2017). Fiscal policy and income inequality. IMF Policy Paper, January.
Kuznets, S. (1955). Economic growth and income inequality. The American Economic Review, 45(1), 1–28 https://www.jstor.org/stable/1811581.
Lee, W.C., Cheong T.S., Wu, Y., & Wu, J. (2019). The impacts of financial development, urbanization, and globalization on income inequality: a regression-based decomposition approach. Asian Development Bank Institute, 18, 126-141 https://www.adb.org/sites/default/files/publication/225341/adbi-wp651.pdf.
Li, H., Squire, L., & Zou, H. (1998). Explaining International and intertemporal variations in income inequality. The Economic Journal, 108, 26–43 https://www.jstor.org/stable/2565735.
Mehregan, N., Ghasemi, S., & Sargolzaie, A. (2022). Investigating the effect of inheritance tax on income distribution in Iran: Autoregression with distributional lag (ARDL) approach. Journal of Iranian Economic Issues, 9(2), 295-327 https://economics.ihcs.ac.ir/ article_8537.html?lang=en [In Persian].
Milanovic, B. (2012). Evolution of global inequality: From class to location, from proletarians to migrants. Global Policy, 3(2), https://www.hup.harvard.edu/books/9780674984035.
Motonishi, T. (2005). Why has income inequality in thailand increased? An analysis using surveys from 1975 To 1998. Japan and the World Economy, 18(4), 464–87 https://doi.org/10.1016/j.japwor.2004.11.003.
Mortazavi, S., Seraj Zadeh, F., & Shokohi, M. (2011). The relationship between income inequality and economic growth in Urban and rural areas of Iran: Application of Kuznets curve. Agricultural Economics Research, 3(9), 165-180 https://jae.marvdasht.iau.ir/article_1312.html?lang=en.
Paweenawat, S.W., & McNown, R. (2014) The determinants of income inequality in Thailand: A synthetic cohort analysis. Journal of Asian Economics, 10-12 https://doi.org/10.1016/j.asieco.2014.02.001.
Pesaran, M.H., Shin, Y., & Smith, R.J. (1999). Bounds testing approaches to the analysis of long-run relationships. DAE Working Paper, Department of applied economics, University of Cambridge https://www.jstor.org/stable/2678547.
Raghfar, H., Babapour, M., & Yazdanpanah, M. (2016). Survey on the relationship between economic growth, poverty, and inequality in Iran during five-year development plan. Journal of Applied Economics Studies in Iran, 4(16), 59-79 https://aes.basu.ac.ir/article_1331.html?lang=en.
Ridgway, C. (2011). Framed by gender: How gender inequality persists in the modern world. Oxford University Press https://academic.oup.com/book/9175.
Sarel, M. (1997). Growth and Productivity in ASEAN Countries (August 1997). IMF Working Paper No. 97/97, Available at SSRN: https://ssrn.com/abstract=882613.
Sabahi, A., Dehghan Shabani, Z., & Shahnazi, R. (2011). The Impact of labor force productivity on income (distribution for selected countries). Monetary & Financial Economics, 17(31), 119-142 https://danesh24.um.ac.ir/article_26357. html?lang=en [In Persian].
Sahota, G.S. (1978). Theories of personal income distribution: A survey. Journal of Economic Literature, American Economic Association, 16(1), 1-55 https://www.jstor.org/stable/2723129.
Seifeepour, R., & Rezaee, M. (2011). An analysis of the effective factors on income distribution in Iran with the emphasis on taxes. Journal of Tax Research, 19(10), 121-142 http://taxjournal.ir/article-1-100-fa.html [In Persian].
Shakeri Bostanabad R., & Jalili Z. (2020). Factors affecting provincial income distribution inequality in Iran: Using a fractional panel probit model. Journal of The Economic Research (Sustainable Growth and Development), 20(4), 205-228 http://ecor.modares.ac.ir/article-18-42377-fa.html [In Persian].
Zhang, W., Su, M., Li, D., Zhang, T., & Li, W. (2023).Catastrophic health expenditure and its inequality in rural China: based on longitudinal data from 2013 to 2018. BMC Public Health, https://doi.org/10.1186/s12889-023-16692-7.

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 10 دی 1402
  • تاریخ بازنگری: 04 اسفند 1402
  • تاریخ پذیرش: 02 دی 1402

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار