بررسی تأثیر باز بودن مالی بر توسعه بازار سرمایه ایران

دهقانی, مریم; نجاتی, مهدی

doi:10.22103/jdc.2024.23103.1458

بررسی تأثیر باز بودن مالی بر توسعه بازار سرمایه ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

گروه اقتصاد، دانشکده مدیریت و اقتصاد، دانشگاه شهید باهنر کرمان، کرمان، ایران.

10.22103/jdc.2024.23103.1458

چکیده

هدف: یکی از عوامل دستیابی به رشد اقتصادی، بازار سرمایه توسعه‌یافته است. باز بودن مالی از جمله عواملی است که بر توسعه آن مؤثر است؛ بنابراین هدف اصلی پژوهش بررسی تأثیر باز بودن مالی بر توسعه بازار سرمایه ایران است.

روش: از رویکرد سیستم معادلات همزمان و روش برآورد حداقل مربعات سه‌مرحله‌ای در بازه زمانی 1370 تا 1400 استفاده شده است.

یافته‌ها: نتایج نشان می‌دهد باز بودن مالی اثر مثبت بر توسعه بازار سرمایه دارد. طبق یافته‌ها علاوه بر باز بودن مالی، نرخ بهره واقعی نیز بر توسعه بازار سرمایه اثر مثبت دارد؛ درحالی‌که اعتبارات اعطائی بخش خصوصی و اندازه دولت بر توسعه بازار سرمایه اثر معناداری را نشان نمی‌دهند و عامل باز بودن تجاری اثر منفی بر شاخص توسعه بازار سرمایه دارد. همچنین نتایج، اثر مثبت توسعه بازار سرمایه بر باز بودن مالی را تأیید می‌کنند.

نتیجه‌گیری: با توجه ‌به نتایج، بین باز بودن مالی و توسعه بازار سرمایه رابطه مثبت دوطرفه وجود دارد؛ بنابراین با افزایش درجه باز بودن مالی که نتیجه عواملی همچون حضور در صحنه بین‌المللی، کاهش ریسک‌های داخلی و شفافیت بازار سرمایه است، به توسعه آن کمک نمود. البته همان‌طور که باز بودن مالی به‌عنوان یک عامل مثبت است درعین‌حال از طریق تأثیرپذیری از ارتباطات مالی بین‌المللی یک عامل بی‌ثبات‌کننده نیز می‌تواند باشد؛ بنابراین لازم است قبل از آزادسازی مالی، رفع موانع و ایجاد زیرساخت‌های قانونی و نهادی در دستور کار قرار گیرد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

اقتصاد توسعه

مراجع

اربابیان، شیرین و زمانی، زهرا (1402). تحلیل اثر تعاملی توسعه مالی و سرمایه انسانی بر کارآفرینی در کشورهای منتخب. مجله توسعه و سرمایه، 8(1)، 21-1. https://jdc.uk.ac.ir/article_3387.html.

پدرام، مهدی و حافظیان، فریده (1395). بررسی نقش توسعه مالی در رابطه بین نرخ ارز و رشد بهره‌وری (با تأکید بر توسعه بازار سرمایه). فصلنامه سیاست‌های مالی و اقتصادی،4(15)،22-7. http://qjfep.ir/article-1-490-fa.html.

حاضری، هاتف و سیف‌اللهی، ناصر (1395). اثر آزادسازی مالی بر توسعه بازار سرمایه: کاربرد همجمعی در داده‌های تابلویی پویا. فصلنامه اقتصاد و الگوسازی، 7(25)، 128-103. 20.1001.1.24765775.1395.7.25.5.4.

دادگر، یدالله، و نظری، روح‌الله (1388). ارزیابی شاخص های توسعه مالی در ایران. کنفرانس بین‌المللی توسعه نظام تأمین مالی در ایران (با رویکرد نوآوری‌های مالی)، https://sid.ir/paper/807683/fa.

شمس قارنه، ناصر؛ پارسا، فربد؛ مقبلی، محمدجواد؛ سپهوند، احسان و رضایی‌فر، محمدرضا (1402). بررسی تأثیر رشد اقتصادی بر توسعه مالی (مقایسه کشورهای توسعه‌یافته و درحال‌توسعه). مجله توسعه‌ و سرمایه، 8(2)،50-31. 10.22103/JDC.2022.19573.1252

شیرمهنجی، محمدباقر؛ مرادی زاده، مهدیه و نوراحمدی، محمدجواد (1400). متاآنالیز چندسطحی رابطۀ بین آزادسازی مالی و توزیع درآمد. فصلنامه تحقیقات اقتصادی، 56(3)، 534-507. 10.22059/JTE.2022.329472.1008529.

صمدی، علی حسین (1389). توسعه مالی و آزمون فرضیه باز بودن همزمانی (تجاری و مالی): اقتصاد ایران (85-1350). فصلنامه سیاست‌گذاری اقتصادی، 1(2)، 184-159. 20.1001.1.26453967.1388.1.2.6.3.

طیبی، سید کمیل؛ حاجی کریمی، مرضیه و سریری، هما (1390). تحلیل درجه باز بودن مالی و تجاری روی توسعه مالی ایران و شرکای تجاری (۲۰۰۹-۱۹۹۶). نشریه تحقیقات اقتصادی راه اندیشه، 1(7)، 60-39. ]منبع[.

نگین‌تاجی، زریر؛ گل مرادی آدینه وند، حسن و صادقی‌نژاد، مرتضی علی (1401). بررسی رابطه میان رشد اقتصادی، توسعه بخش بانکی و بازار سرمایه در ایران. مجله اقتصاد مالی، 16(3)، 211-195. 10.30495/FED.2022.697611.

References

Abiad, A., Oomes, N., & Ueda, K. (2008). The quality effect: Does financial liberalization improve the allocation of capital? Journal of Development Economics, 87(2), 270–282. https://doi.org/10.1016/j.jdeveco.2007.12.002.

Andreasen, E., Valenzuela, P. (2016). Financial openness, domestic financial development, and credit ratings. Finance Research Letters, 16, 11–18. https://doi.org/10.1016/j.frl.2015.10.019.

Arbabian, Sh., & Zamani, Z. (2023). The interactive effect of financial development and human capital on entrepreneurship in selected countries. Journal of Development and Capital, 8(1), 1-21. DOI: 10.22103/JDC.2022.19537.1249 [In Persian].

Beck, T., Degryse, H., & Kneer, C. (2014). Is more finance better? Disentangling intermediation and size effects of financial systems. Journal of Financial Stability, 10, 50–64. https://doi.org/10.1016/j.jfs.2013.03.005.

Boyd, J.H., & De NicolO´, G. (2005). The theory of bank risk-taking and competition revisited. Journal of Finance, 60(3), 1329–1343. https://doi.org/10.1111/j.1540-6261.2005.00763.x.

Bremus, F., & Buch, C.M. (2017). Granularity in banking and growth: does financial openness matter? Journal of Banking & Finance, 77, 300–316. https://doi.org/10.1016/j.jbankfin.2016.04.023.

Chari, A., Henry, P.B. (2004). Risk sharing and asset prices: evidence from a natural experiment. The Journal of Finance, 59(3), 1295–1324. https://doi.org/10.1111/j.1540-6261.2004.00663.x.

Chinn, M.D., & Ito, H. (2006). What matters for financial development? Capital controls, institutions, and interactions. Journal of Development Economics, 81(1), 163–192. https://doi.org/10.1016/j.jdeveco.2005.05.010.

Cihak, M., Demirguc-Kunt, A., Feyen, E., & Levine, R. (2013). Financial development in 205 economies, 1960 to 2010. Journal of Financial Perspectives, 1(2), 17–36. http://www.nber.org/papers/w18946.

Claessens, S., Demirgug-kunt, A., & Huizinga, H. (2001). How does foreign entry affect domestic banking markets? Journal of Banking & Finance, 25(5), 891-911. https://doi.org/10.1016/S0378-4266(00)00102-3.

Dadgar, Y., & Nazari, R. (2009). Evaluation of Financial Development Indicators in Iran. International Conference on the Development of the Financing System, https://sid.ir/paper/807683/fa [In Persian].

Fischer, R., & Valenzuela, P. (2013). Financial openness, market structure, and private credit: an empirical investigation. Economics Letters, 121(3), 478–481. https://doi.org/10.1016/j.econlet.2013.10.009.

Hazeri, H., & Seifollahi, N. (2016). The effect of financial liberalization on stock market development: Co-integration application in dynamic panel data. Journal of Economics and Modeling, 7(25), 103-128. DOR: 20.1001.1.24765775.1395.7.25.5.4 [In Persian].

Henry, P.B. (2007). Capital account liberalization: Theory, evidence, and speculation. Journal of Economic Literature, 45(4), 887–935. DOI: 10.1257/jel.45.4.887.

Herwartz, H., & Walle, Y.M. (2014). Openness and the finance-growth nexus. Journal of Banking & Finance, 48, 235–247. https://doi.org/10.1016/j.jbankfin.2014.06.031.

Kose, M.A., Prasad, E.S., & Terrones, M.E. (2009). Does openness to international financial flows raise productivity growth? Journal of International Money, 28, 554–580. https://ideas.repec.org/a/eee/jimfin.

Lee, C.H., & Chou, P.I., (2018). Financial openness and market liquidity in emerging markets. Finance Research Letters, 25, 124–130. https://doi.org/10.1016/j.frl.2017.10.024.

Mckinnon, R.I. (1973). Money and capital in economic development. Brookings Institution Press, https://www.brookings.edu/books/money-and-capital-in-economic-development.

Mishkin, F.S. (2009). Globalization and financial development. Journal of Development Economics, 89(2), 164–169. https://doi.org/10.1016/j.jdeveco.2007.11.004

Nadeem Ashraf, B. (2018). Trade and financial openness: Impact on bank development of emerging economies. Research in International Business and Finance, 44, 434-458. DOI: 10.1016/j.ribaf.2017.07.115.

Nasreen, S., Mahalik, M.K., Shahbaz, M., & Abbas, Q. (2020). How do financial globalization, institutions, and economic growth impact financial sector development in European countries? Research in International Business and Finance. 54, 101247. https://doi.org/10.1016/j.ribaf.2020.101247.

Negintaji, Z., Golmoradi Adinevand, H., & Sadeghinejad, M. (2022). Investigating the causal nexus between economic growth, banking sector development, capital markets development and macroeconomic variables in Iran. Journal of Financial Economics, 16(3), 195-211. 10.30495/FED.2022.697611 [In Persian].

Ouyang, Y., & Li, P. (2018). On the nexus of financial development, economic growth, and energy consumption in China: New perspective from a GMM panel VAR approach. Energy Economics, 71, 238-252. https://doi.org/10.1016/j.eneco.2018.02.015.

Pedram, M., & Hafezian, F. (2017). The study of the role of financial development in the relationship between exchange rate and productivity growth: (Stock market development). Journal of Fiscal and Economic Policies, 4(15), 7-22. http://qjfep.ir/article-1-490-fa.html [In Persian].

Prasad, E. (2003). Effect of financial globalization on developing countries, some empirical evidence. International Monetary Fund, 38(41), 4319-4330. https://www.jstor.org/stable/4414133.

Prasad, E.S., & Rajan, R.G. (2008). A pragmatic approach to capital account liberalization. Journal of Economic Perspectives, 22(3), 149–172. https://doi.org/10.1257/jep.22.3.149.

Rajan, R.G., & Zingales, L. (2003). The great reversals: the politics of financial development in the twentieth century. Journal of Financial Economics, 69(1), 5–50. https://doi.org/10.1016/S0304-405X(03)00125-9.

Rewilak, J. (2017). The role of financial development in poverty reduction. Review of Development Finance, 7(2), 169-176. https://doi.org/10.1016/j.rdf.2017.10.001.

Samadi, A. (2010). Financial development and simultaneous (trade and financial) openness hypothesis: The case of Iran. Journal of Economic Policy, 1(2), 159-184. 20.1001.1.26453967.1388.1.2.6.3 [In Persian].

Sepehrdoust, H., Ahmadvand, Sh., & Mirzaei, N. (2022). Impact of information, communication technology, and housing industry on financial market development. Technology in Society, 69, 101962. https://doi.org/10.1016/j.techsoc.

Shams Gharneh, N., Parsa, F., Moghbeli, M.J., Sepahvand, E., & Rezaeifar, M.R. (2023). Examining the impact of economic growth on financial development (comparing developed and developing countries). Journal of Development and Capital, 8(2), 31-50. 10.22103/JDC.2022.19573.1252 [In Persian].

Shirmehenji, M., Moradizadeh, M., & Nourahmadi, M. (2022). Multilevel meta-analysis of the relationship between financial liberalization and income inequality. Journal of Economic Research, 56(3), 507-534. DOI: 20.1001.1.00398969.1400.56.3.3.5 [In Persian].

Solow, R.M. (1960). On a family of lag distributions. Journal of the Econometric Society, 28(2), 393- 406. https://doi.org/10.2307/1907729.

Tayyebi, S.K., Hajilarami, M., & Sariri, H. (2011). Analysis of financial and commercial openness on the financial development of Iran and its trading partners. Rahe Andisheh Economic Research Journal, 1(7), 39-60. [References] [In Persian].

Tongurai, J., & Vithessonthi, C. (2023). Financial openness and financial market development. Journal of Multinational Financial Management, 67, 11-18. https://doi.org/10.1016/j.mulfin.2023.100782.