بررسی آثار نامتقارن نرخ ارز بر فقر در ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه اقتصاد، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران.

2 دانشجوی دکترای گروه اقتصاد، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران.

10.22103/jdc.2021.17344.1131

چکیده

هدف: حذف فقر همواره از اهداف توسعه اجتماعی است. نرخ ارز نیز متغیر کلیدی در سیاست‌گذاری‌ها محسوب می‌شود. در سال‌های اخیر نرخ واقعی ارز دارای نوسانات زیادی بوده و اطلاع از تأثیرات آن در تنظیم سیاست‌های اقتصادی حائز اهمیت است.
روش: در پژوهش حاضر اثرات نامتقارن مثبت و منفی نرخ ارز بر فقر در اقتصاد ایران طی دوره 1364 تا 1397 بااستفاده از مدل ARDL غیرخطی موردبررسی قرارگرفته است.
یافته‌ها: نتایج به‌دست‌آمده نشان می‌دهند که افزایش نرخ ارز بر فقر در بلندمدت تأثیرگذار است. در کوتاه‌مدت هم با یک دوره تأخیر تغییرات نرخ ارز موجب افزایش فقر گشته و کاهش نرخ واقعی ارز اثری بر کاهش فقر چه در کوتاه‌مدت و چه بلندمدت نداشته است. همچنین کمک‌های دولت در بودجه به اقشار ضعیف و کم‌درآمد در بلندمدت و کوتاه‌مدت نیز باعث کاهش فقر نگردیده است که این امر نشان می‌دهد که در سرفصل کمک‌های رفاهی دولت در بودجه سنواتی باید موردبازنگری قرار گیرد.
نتیجه‌گیری: نتایج به‌دست‌آمده نشان می‌دهند که هم در کوتاه‌مدت و هم در بلندمدت، تنها افزایش نرخ ارز تأثیر مخربی بر فقر خواهد داشت، بنابراین دولت‌ها باید سیاست‌هایی اتخاذ کنند که شاهد نوسانات شدید نرخ ارز واقعی به‌ویژه در راستای افزایش آن نباشیم و در صورت امکان سیاست‌های پولی و مالی به صورتی تبیین گردد تا نوسانات نرخ ارز را به کمترین مقدارش برساند. به‌علاوه باوجوداینکه نرخ ارز یک انتخاب برای سیاست‌گذاران نیست، اما درصورت وقوع چنین شرایطی، اثرات منفی افزایش نرخ ارز می‌تواند با حمایت‌های دولت از طریق پرداخت‌های انتقالی و پرداخت‌های غیرمستقیم به اقشار آسیب‌پذیر کاهش یابد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


ابونوری، اسمعیل؛ شهرازی، میلاد. (1396). برآورد خط فقر مطلق بر مبنای خط فقر غذایی با استفاده از برنامه‌ریزی ریاضی: مطالعه موردی مناطق شهری استان مازندران. پژوهش‌های اقتصادی ایران، 22(71)، 80-65.
ارضروم چیلر، نسرین، (1384). ابعاد گوناگون فقر در ایران. روند (روند پژوهش های اقتصادی)، 27، 36-12.
اسدزاده، احمد؛ حیدری داد، زینب؛ جامه شورانی، زینب. (1397). بررسی رابطۀ سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی و کیفیت نهادی روی فقر. مجله توسعه و سرمایه، 4(1)، 26-7.
اصغرپور، حسین؛ مهدیلو، علی. (1393). محیط تورمی و تأثیر درجه عبور نرخ ارز بر قیمت واردات در ایران: رهیافت مارکوف سوئیچینگ. پژوهش‌ها و سیاست‌های اقتصادی، 22(70)، 102-75.
اعمی بنده قرایی، حسن؛ خداداد کاشی، فرهاد؛ موسوی جهرمی، یگانه. (1398). ارزیابی تأثیر پرداخت یارانه برکاهش فقر در ایران. پژوهش‌ها وسیاست‌های اقتصادی، ۲۷(۸۹)، ۲۷-۷.
امینی، علیرضا؛ زارع، سحر. (1396). تحلیل نقش نرخ واقعی ارز و نوسانات آن بر صادرات صنعتی ایران. اقتصاد مالی، 11(38)، 120-99.
باقری، فریده؛ کاوند، حسین. (1387). اندازه‌گیری شدت فقر در ایران کاربرد شاخص SST. رفاه اجتماعی، 5(20)، 191-181.
بزازان، فاطمه؛ قاسمی، عبدالرسول؛ راغفر، حسین؛ حسنوند، صدیقه. (1394). بررسی کارایی سیاست‌های دولت در کاهش فقر در ایران. سیاست‌گذاری پیشرفت اقتصادی، 3(8)، 32-9.
پیرایی، خسرو؛ شهسوار، محمدرضا. (1388). بررسی وضعیت فقر در مناطق شهری و روستایی استان فارس. پژوهشنامه اقتصادی، 9(3)، 264-233.
خسروی نژاد، علی، (1391). برآورد فقر و شاخص‌های فقر در مناطق شهری و روستایی. مدل‌سازی اقتصادی، 6(39)، 33-18.
دهمرده، نظر؛ صفدری، مهدی؛ شهیکی تاش، مهیم. (1389). تأثیر شاخص‌های کلان بر توزیع درامد در ایران (1353-1386). پژوهشنامه بازرگانی، 54، 55-25.
زاهدی اصل، محمد؛ بساطیان، سیدمحمد. (1390). مسائل و مشکلات فقر در ایران. برنامه‌ریزی رفاه و توسعه اجتماعی، 3(7)،26-1.
سرلاب، محمد. (1397). اثر افزایش نرخ ارز بر نابرابری درآمد در بخش شهری. دومین همایش بین المللی مدیریت، حسابداری و اقتصاد در توسعه پایدار، مشهد.
شاه‌آبادی، ابوالفضل؛ نظیری، محمدکاظم؛ نعمتی، مرتضی. (1392). تأثیر نابرابری درآمد بر واردات کالا و خدمات کشورهای منتخب توسعه یافته و درحال‌توسعه. تحقیقات مدل‌سازی اقتصادی، 3(12)، 72-51.
طهماسبی، بهمن؛ جعفری صمیمی احمد؛ امیری، حنیفه. (1391). تأثیر کسری بودجه بر نرخ ارز حقیقی در اقتصاد ایران. دانش حسابرسی، ۱۲(۴۹)، ۵۱-۲۵.
عزیزنژاد، صمد؛ کمیجانی، اکبر. (1396). تغییرات نرخ ارز و اثر آن بر نوسانات متغیرهای منتخب اقتصاد کلان در ایران. پژوهش‌های اقتصادی (رشد و توسعه پایدار)، 17(1)، 143-121.
کوچک‌زاده، اسما؛ جلائی اسفندآبادی، سیدعبدالمجید. (1392). تأثیر نااطمینانی نرخ ارز بر صادرات غیرنفتی ایران. تحقیقات اقتصاد کشاورزی، 5(19)، 135-121.
محمدی محمدعلی؛ ودادهیر، ابوعلی؛ سیفی، علیرضا؛ مشتاق، روشنک. (۱۳۹۱). فراتحلیل مطالعات فقر در ایران. رفاه اجتماعی، ۱۲(۴۵)، ۴۸-۷.
محمدلو، علی خواجه؛ خداویسی، حسن. (1396). بررسی ارتباط نرخ ارز، نرخ تورم و نرخ بهره تحت رویکرد تئوری های فیشر در اقتصاد ایران. مطالعات اقتصادی کاربردی ایران، 6(24)، 221-199.
ملکی، پروین. (1394). تأثیر نامیزانی نرخ ارز بر توزیع درآمد: مطالعه موردی اقتصاد ایران. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده اقتصاد و علوم اداری دانشگاه مازندران.
References
Abounoori, E., Shahrazi, M. (2017). Estimation of absolute poverty line based on food poverty line using mathematical programming: A case study of urban areas in mazandaran province. Iranian Journal of Economic Research, 22(71), 65-80 [In Persian].
Aama Bandegharaei, H., Khodadad Kashi, F., Mousavi Jahroomi Y. (2019). Evaluating the impact of cash-subsidy on poverty in Iran. Journal of Economic Research and Policies, 27(89),7-27 [In Persian].
Arzrum Chiller, N. (2005). Various dimensions of poverty in Iran. Trend (Economic Research Trend), 27, 12-36 [In Persian].
Assadzadeh, A., Heydary Dad, Z., Jameshuorani, Z. (2018). The relationship between foreign direct investment and institutional quality on poverty (Case of mena’s countries). Journal of Development and Capital, 4(1), 7-26 [In Persian].
Amini, A., Zare, S. (2017). Analysis the role of real exchange rate and its fluctuations on Iran's industrial exports. Financial Economics, 11(38), 99-120 [In Persian].
Asgharpour, H., Mahdilou, A. (2014). The impact of inflationary environment on exchange rate pass- through on import prices in Iran: Markov–switching approach. Journal of Economic Research and Policies, 22(70), 75-102 [In Persian].
Aziznejad, S., Komijani, A. (2015). The effects of exchange rate volatility on the selected macroeconomic variables: Case study of Iran. The Economic Research, 17(1), 121-143 [In Persian].
Bagheri, F., Kavand, H. (2006). Measurement of poverty intensity in iran: applying sen-shorrocks-thon(SST) index. Social Welfare Quarterly, 5(20), 181-192 [In Persian].
Bazzazan, F., Ghasemi, A., Raghfar, H., Hasanvand, S. (2015). The effectiveness of public policies in reducing poverty in Iran. Economic Development Policy, 3(3), 9-32 [In Persian].
Caner, M., Hansen, B.E. (2004). Instrumental variable estimation of a threshold model. Economet Theor, 20, 813–843.
Chan, K.S. (1993). Consistency and limiting distribution of the least squares estimator of a threshold autoregressive model. Journal of Annals of Mathematical Statistics, 21, 520–533.
Ackah, Ch., Medvedev, D. (2011). Oil discovery, real exchange rate appreciation and poverty in Ghena. Institute of Statistical, Social and Economic Research, Working Paper.
Cheng, F., Orden, D. (2007). Exchange rate alignment and producer support estimates (PSEs) for India. Agricultural Economics, 36(2007) 233–243.
Dahmardeh, N., Safdari, M., Sheihakitash, M. (2010). The effect of macroeconomic indices on income distribution in Iran. Iranian Journal of Trade Studies, 14(54), 25-55 [In Persian].
Dang, V.A., Kim, M., Shin, Y. (2012). Asymmetric capital structure adjustments: new evidence from dynamic panel threshold models. Journal of Empirical Finance, 19, 465–482.
Foster, J., Greer, J., Thorbekc, E. (1984). Notes and comments a class of decomposable poverty measures. Econometrica, 52, 761-766.
Hansen, B.E. (2000). Sample splitting and threshold estimation. Econometrica, 68, 575–603.
Hong, Chi, M., Sang Ook, Sh., Judith, A.M. (2015). Income inequality and the real exchange rate: Linkages and evidence. Annals of Economics and Finance, 16(1), 115-141.
Koochakzadeh, A., Jalaei Esfandabadi, S.A. (2013). Effect of exchange rate uncertainty on non-oil exports in Iran. Agricultural Economics Research, 5(19), 121-135 [In Persian].
khajeh Mohammadlou, A., Khodavaisi, H. (2017). The relationship between the exchange rate, inflation and interest rates under Fisher's theories approach for Iran. Journal of Applied Economics Studies in Iran, 6(24), 199-221 [In Persian].
Khosravinejad, A. (2011). Estimation of poverty indices in iranian urban and rural households. Economic Modeling, 6(18), 39-60 [In Persian].
Maleki, P. (2015). The impact of exchange rate nomination on income distribution: A case study of Iranian economy. M.Sc. Thesis, Faculty of Economics and Administrative Sciences, Mazandaran University [In Persian].
Munda, D.K., Odhiamb, W. (2003). Urban poverty and labour force participation in kenya institute for public plicy research symposium. Washington D.C., December 15-17, 2003.
Mohammadi M.A., Vedadhir, A., Seyfi, A., Moshtagh, R. (2012). Meta-analysis of Poverty Studies in Iran. Social Welfare Quarterly, 12(45), 7-48 [In Persian].
Apergis, N., Cooray, A. (2018). Emerging Markets Revie. Elsevier 00544.
Ouattara, B. (2004). modelling the long run determinants of private investment in Senegal. Economics Discussion Paper Series, 0413, Economics, The University of Manchester.
Piraee, K., Shahsavar, M. (2009). The survey of poverty status in the rural and urban areas in Fars province. Economics Research, 9(34), 233-264 [In Persian].
Ravallion, M. (1997). Can high-inequality developing countries escape absolute poverty? Economics Letters, 56, 51–57.
Ravallion, M., Datt, G. (1992.) Growth and redistribution components of changes in poverty: A decomposition with application to Brazil and India. Journal of Development, 38(2), 275-195.
Sarlab, M. (2018). The effect of exchange rate increase on income inequality in the urban sector, the second international conference on management. Accounting and Economics in Sustainable Development, Mashhad. https://civilica.com/doc/789110 [In Persian].
Shahabadi A., Naziri M.K., Nemati, M. (2013). The effect of income inequality on imports of goods and services in selected developed and developing countries, Journal of Economic Modeling Research, 3(12), 51-72 [In Persian].
Tahmasebi, B., Jafari Samimi, A., Amiri, H. (2012). The effect of budget deficit on the real exchange rate in the Iranian economy. Auditing Knowledge, 12(49), 25-51 [In Persian].
Zahedi Asl, M., Basatian, S. (2011). Oney, Gender, Development (Case study the fund of women beekeepers in Rameh). Social Development & Welfare Planning, 3(7), 1-26 [In Persian].