ارزیابی کارکردهای حسابرسی داخلی شهروندِ شرکتی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری گروه حسابداری، واحد شاهرود، دانشگاه آزاد اسلامی، شاهرود، ایران.

2 دانشیار گروه حسابداری، واحد شاهرود، دانشگاه آزاد اسلامی، شاهرود، ایران.

3 استادیار گروه حسابداری، واحد شاهرود، دانشگاه آزاد اسلامی، شاهرود، ایران.

4 استادیار گروه حسابداری، دانشگاه تهران، پردیس بین‌المللی، تهران، ایران.

10.22103/jdc.2022.19858.1273

چکیده

هدف: هدف این پژوهش ارزیابی کارکردهای حسابرسی داخلی شهروند شرکتی جهت پایداری محیط‌زیست در سطح شرکت‌های بازار سرمایه است.
 روش: این پژوهش از نظر روش شناسی در دسته پژوهش‌های توسعه‌ای و ترکیبی قرار می‌گیرد. در این پژوهش از دو تحلیل فراترکیب و دلفی در بخش کیفی و تحلیل بازنمایی سیستمی جهت تعیین روابط سیستماتیک مولفه‌های حسابرسی داخلی شهروند شرکتی در راستای تقویت پایداری محیط زیست استفاده شد.
 یافته‌ها: نتایج در بخش کیفی، از وجود ۱۴ پژوهش تایید شده و تعیین ۸ مولفه اصلی حسابرسی داخلی شهروند شرکتی با تمرکز بر پایداری محیط زیست حکایت دارد که طی دو مرحله تحلیل دلفی سطح پایایی مولفه ها با مفهوم حسابرسی داخلی شهروند شرکتی در راستای پایداری محیط زیست مورد تایید قرار گرفت. براساس نتایج بخش کمی یعنی الگوی بازنمایی سیستمی، مشخص شد، آموزش‌های محیط‌زیستی به منابع انسانی محرک اولیه‌ی بازنمایی سیستمی حسابرسی داخلی شهروند شرکتی جهت نظارت بر کارکردهای عملکرد مالی شرکت برای رسیدن به پایداری محیط‌زیست تلقی می‌شود.
 نتیجهگیری: این نخستین پژوهشی است که به طور مصداقی با تمرکز بر مفهوم حسابرسی داخلی شهروند شرکتی، به دنبال ارزیابی پایداری محیط‌زیست است. حوزه‌ای که اگرچه دارای اهمیت پژوهشی از نظر توسعه ادبیات تئوریک و مبنای کاربردی در کاهش شکاف گزارشگری مالی با گزارش حسابرس مستقل است، اما کمتر پژوهشی اقدام به بررسی این موضوع نموده است و انجام این پژوهش و بسط آن در سطح حرفه حسابرسی داخلی می‌تواند ظرفیت‌های نهادی و آموزشی بر آن را در سطح بین اللملی ارتقاء بخشد و به ایجاد یکپارچگی توسعه‌ی ادبیات نظری کمک نماید.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


ایرانی، حمیدرضا؛ سلطانی، مرتضی؛ جمشیدزاده، مولود و بابائی، یاور (1400). شناسایی عوامل اثرگذار و اثرپذیر بر پذیرش شهروندی شرکتی در کسب ‌وکارهای گردشگری، گردشگری و توسعه، 10(1)، 319-303.
جهانگرد، اسفندیار (1397). محیط‌زیست و برنامه‏‌های توسعه در ایران. اقتصاد محیط‌زیست و منابع طبیعی، 2(2)، 142-105.
حجازی، رضوان و حیاتی، نهاله (1396). جهان‌شهروندی شرکتی؛ از مفاهیم تا اقدامات. حسابداری، پاسخگویی و منافع جامعه، 7(1)، 34-17.
حجازی، رضوان؛ رجب‌دُری، حسین و خانی ذلان، امیر رضا (۱۳۹۹). رابطه رهبری اخلاقی و رفتارهای شهروند شرکتی با نقش تعدیل‌گر خودکارآمدی؛ احترام و تعامل بین مدیر و کارکنان. اخلاق در علوم و فنّاوری، ۱۵(۳)، ۴۸-۴۰.
حجازی، رضوان و نصیری، سپیده‌سادات (1393). مفاهیم شهروند شرکتی و مسئولیت اجتماعی. پژوهش حسابداری و حسابرسی، 4(4)، 183-163.
حقیقت شهرستانی، مریم؛ خردیار، سینا و محمدی‌نوده، فاضل (1400). تاثیر اثربخشی حسابرسی داخلی و کیفیت گزارشگری مالی بر عدم تقارن اطلاعاتی بین مدیر و حسابرس. پیشرفت‌های حسابداری، 13(1)، 22-1.
قادری، شیوا؛ خانزادی، آزاد و کریمی، محمد شریف (1399). ارزیابی و تحلیل اثرات اجرایی شدن سیاست مالیات سبز بر توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر در ایران. مجله توسعه و سرمایه، 5(2)، 121-105.
خواجوی، شکراله و محمدیان، محمد (1397). الگوی مفهومی حسابداری شهروندی مبتنی بر تفکر انتقادی. حسابداری مدیریت، 11(37)، 106-97.
محمدیان، محمد و ستایش، محمدحسین (1397). الگویی برای گزارشگری مالی و غیرمالی بانک‌ها: از طریق شاخص‌سازی گزارشگری شهروند شرکتی. پژوهش‌های کاربردی در گزارشگری مالی، 7(1)، 70-43.
محمودخانی، مهناز؛ رحمانی، علی؛ همایون، سعید و نیاکان، لیلی (۱۴۰۰). شناسایی مؤلفه‌های گزارشگری پایداری در صنعت بیمه. حسابداری ارزشی و رفتاری، ۶(۱۱)، ۲۱۶-۱۸۷.
موسوی، میرجعفر و حاجیها، زهره (1397). ادراک حسابرسان داخلی از نقش آنان در مشاوره و اطمینان بخشی درباره محیط‌زیست؛ امور اجتماعی و راهبری. دانش حسابداری و حسابرسی مدیریت، 7(25)، 162-153.
References
Abu-Tayeh, G., Neumann, O., & Stuermer, M. (2018). Exploring the motives of citizen reporting engagement: self-concern and other-orientation,. Business & Information Systems Engineering, 60(1), 215–226.
Agudelo, M.A.L., Jóhannsdóttir, L., & Davídsdóttir, B. (2019). A literature review of the history and evolution of corporate social responsibility,. International Journal of Corporate Social Responsibility, 4(1), 25-43.
Andersen, S, E., Johansen, T, S. (2021). Corporate citizenship: Challenging the corporate centricity in corporate marketing, Journal of Business Research, 131(2), 686-699.
Arco-Castro, L., López-Pérez, M.V., López-Pérez, M.C., & Rodríguez-Ariza, L. (2018). Corporate philanthropy and employee engagement, Review of Managerial Science, 14(3), 705–725.
Arif, M., Sajjad, A., Farooq, S., Abrar, M., & Joyo, A.S. (2021). The impact of audit committee attributes on the quality and quantity of environmental, social and governance (ESG) disclosures, Crporate Governance, 21(3):), 497-514.
Carini, C., Rocca, L., Veneziani, M., & Teodori, C. (2021). Sustainability regulation and global corporate citizenship: A lesson (already) learned? Corporate Social Responsibility and Environmental Management, 28(1):), 116-126.
Carroll, A.B. (1998). The four faces of corporate citizenship. Business and Society Review, 100(1), 1-7.
Carroll, A.B. (2016). Carroll’s pyramid of CSR: Taking another look. International Journal of Corporate Social Responsibility, 1(1), 1-8.
Desimone, S., D’Onza, G., & Sarens, G. (2021). Correlates of internal audit function involvement in sustainability audits. Journal of Management and Governance, 25(2), 561–591.
Du, J., Li, W., Lin, B., & Wu, D. (2021). Financial ecological environment and internal audit outsourcing: evidence from survey in China. China Journal of Accounting Studies, 9(3), 289-310.
Fifka, M.S. (2013). Corporate responsibility reporting and its determinants in comparative perspective – a review of the empirical literature and a meta-analysis. Business Strategy and Environment, 22(1), 1-35.
Filizoz, B., & Fişne, M. (2011). Corporate social responsibility: A study of striking corporate social responsibility practices in sport management. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 24(2), 1405-1417.
Ghaderi, S., Khanzadi, A., & Karimi, M.S. (2021). Evaluating and analyzing the effects of green tax policy enforcement on renewable energies development in Iran. Journal of Development and Capital, 5(2), 105-121. [In Persian].
Haghighatshahrestani, M., Khordyar, S., & Mohammadi Nodeh, F. (2021). the effect of internal audit effectiveness and quality of financial reporting on information asymmetry between manager and auditor, Accounting Advances, 13(1), 1-22 [In Persian].
Hejazi, R., & Nasiri, S.S. (2014). Concepts of Corporate citizenship and social responsibility. Accounting and Auditing Research, 4(4), 163-183 [In Persian].
Hejazi, R., Rajabudari, H., & Khani Zalan, A.R. (2020). The relationship between ethical leadership and corporate citizen behaviors with the role of moderator of self-efficacy; Respect and interaction between manager and staff. Ethics in Science and Technology, 15(3), 40-48.
Hejazi, R., & Hayati, N. (2017). Corporate citizenship; from concepts to actions. Accounting, Accountability and Community Interests, 7(1), 17-34 [In Persian].
Herold, D.M. (2019). Has carbon disclosure become more transparent in the global logistics industry? An investigation of corporate carbon disclosure strategies between 2010 and 2015. Logistics, 2, 13. https://doi.org/10.3390/logistics2030013.
Jahangard, E. (2018). Development plans and the environment in Iran. Journal of Environmental and Natural Resource Economics, 2(2), 105-142 [In Persian].
Jorge, S., Nogueira, S.P., & Ribeiro, N. (2020). The institutionalization of public sector accounting reforms: the role of pilot entities, Journal of Public Budgeting, Accounting & Financial Management, https://doi.org/10. 1108/JPBAFM-08-2019-0125.
Kruggel, A., Tiberius, V., & Fabro, M. (2020). Corporate citizenship: structuring the research field. Sustainability, 12(13), 52-89.
Lawshe, C.H. (1975). A quantitative approach to content validity. Personnel Psych, 28(3), 563-575.
Mahmoudkhani, M., Rahmani, A., Homayoun, S., & Niakan, L. (2021). Identifying Components of Sustainability Reporting in the Insurance Industry. Value and Behavioral Accounting Quarterly, 6(11), 187-216 [In Persian].
Marcella, R., & Baxter, G. (1999). The information needs and the information seeking behavior of a national sample of the population in the United Kingdom, with special reference to needs related to citizenship. Journal of Documentation, 55(2), 159-183.
Matten, D., & Crane, A. (2005). Corporate citizenship: toward an extended theoretical conceptualization. Academy of Management Review, 30(1), 166-179.
Matten, D., Crane, A., & Chapple, W. (2003). Behind the mask: Revealing the true face of corporate citizenship. Journal of business Ethics, 45(2), 109-120.
Menaty, V., & Zaman, E. (2020). Internal audit effectiveness. Empirical Research in Accounting, 9(4), 247-270.
Mohammadian, M., Setayesh, M. (2018). A model of financial and non-financial reporting in banks: By indexing the corporate citizenship reporting. Applied Research in Financial Reporting, 7(1):), 43-70 [In Persian].
Moon, W. (2020). Corporate social vs. developmental responsibility: corporate citizenship in the restructuring of China’s pharmaceutical industry, Citizenship Studies, 24(7), 887-903.
Mousavi, M., & Hajiha, Z. (2018). Perceptions of internal auditors of their role in advising and reassuring the environment; Social Affairs and Leadership, Management Accounting and Auditing Knowledge, 7(25), 153-162 [In Persian].
Northcutt, N., & McCoy, D. (2004). Interactive qualitative analysis: A systems method for qualitative research. US: Sage.
Ogola, F.O., & Mària, J.F. (2020). Mechanisms for development in corporate citizenship: a multi-level review, International Journal of Corporate Social Responsibility, 5(7), 109-137.
Paksaz, M.H., & Abdoli, M.R. (2021). Presenting the model of internal consequences of internal audit effectiveness based on the analysis of the comprehensive interpretive model. Audit Knowledge, 21(82), 56-37 [In Persian].
Plant, K., Barac, K., & De Jager, H. (2017). Developing early career professional auditors at work. Meditari Accountancy Research, 25(3), 368-390.
Rego, A., Leal, S., Cunha, M.P., Faria, J., & Pinho, C. (2010). How the perceptions of five dimensions of corporate citizenship and their inter-inconsistencies predict affective commitment. Journal of Business Ethics, 94(1), 107-127.
Shinkle, G.A., & Spencer, J.W. (2012). The social construction of global corporate citizenship: Sustainability reports of automotive corporations, Journal of World Business, 47(1), 123-133.
Tumwebaze, Z., Mukyala, V., Ssekiziyivu, B., Tirisa, C.B., Tumwebonier, A., & Ntim, C.G. (2018). Corporate governance, internal audit function and accountability in statutory corporations, Cogent Business & Management, 5(1), 93-119.
Windsor, D. (2001). The future of corporate social responsibility. The International Journal of Organizational Analysis, 9(3), 225-256.