تأثیر توسعه مالی بر تنوع صادرات در کشورهای منتخب در حال‌توسعه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری گروه علوم اقتصادی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اصفهان (خوراسگان)، اصفهان، ایران.

2 دانشیار گروه علوم اقتصادی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اصفهان (خوراسگان)، اصفهان، ایران.

10.22103/jdc.2022.19782.1268

چکیده

هدف: هدف از مطالعه حاضر شناسایی عوامل تعیین کننده و مؤثر بر تنوع صادرات در کشورهای در حال توسعه است از آنجا که در چند دهه گذشته تأثیر مثبت تنوع صادرات بر رشد و بهر‌ه‌وری کل عوامل به اثبات رسیده امروزه تحقیقات در راستای شناسایی عوامل مؤثر بر تنوع صادرات متمرکز است. با عنایت به اهمیت نظام مالی در مکاتب جدید اقتصادی و توجه اقتصاددانان به تأثیر توسعه مالی بر تجارت خارجی کشورها، این مطالعه به بررسی تأثیر توسعه مالی بر تنوع صادرات کشورهای منتخب در حال توسعه از جمله ایران با لحاظ شاخص‌های اعتبار به بخش خصوصی و نقدینگی پرداخته و تأثیر متغیرهای کنترلی هزینه مبادله، سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی، تشکیل سرمایه ثابت و درجه آزادی تجاری بر تنوع صادرات مورد بررسی قرار گرفته است.
روش:برای انجام این مطالعه از روش داده‌های تابلویی پویا (DPD) مبتنی بر گشتاورهای تعمیم یافته (GMM) و تخمین‌زن‌های آرلانو- باور/ بوندل- باند دو مرحله‌ای در طی دوره 2018- 2005 استفاده شده است.
یافته‌ها: نتایج حاکی از تأثیر مثبت توسعه مالی بر تنوع صادرات کشورهای درحال توسعه از جمله ایران است و متغیرهای هزینه مبادله، سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی و باز بودن تجاری بر تنوع صادرات اثر مثبت دارند.
نتیجه‌گیری: مطابق با یافته‌های این مطالعه دولت‌ها و برنامه‌ریزان اقتصادی کشورهای درحال توسعه می بایست سیاست‌های لازم در جهت توسعه مالی از طریق رشد اعتبار به بخش خصوصی برای برخورداری از تنوع صادرات را به اجرا بگذارند تا از این طریق شاهد رشد اقتصادی و بهره‌وری کل عوامل تولید در اقتصاد باشند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


آذربایجانی،کریم؛ راکی، مولود و رنجبر، همایون (1390). تأثیر متنوع‌سازی صادرات بر بهره‌وری کل عوامل تولید و رشد اقتصادی. پژوهش‌های رشد و توسعه اقتصادی، 1(3)، 201-165.
اشرف‌زاده، حمیدرضا و مهرگان، نادر (1393). اقتصاد سنجی پانل دیتای پیشرفته. نشر: نورعلم، چاپ اول.
بیابانی خامنه، کاظم و صادقی، حسین (1393). تأثیر اعتبارات اعطایی به بخش خصوصی بر صادرات: شواهدی از 45 کشور در حال توسعه. سیاست‌های مالی و اقتصادی، 2(8)، 40-21.
حبیبی،آرش؛ ایزدیار، صدیقه و سرفرازی، اعظم (1393). تصمیم‌گیری چند معیاره فازی. انتشارات سیمای دانش، تهران.
دادگر، یدالله و نظری، روح‌الله (1388). ارزیابی شاخص‌های توسعه مالی در ایران. اولین کنفرانس بین‌المللی توسعه نظام تأمین مالی در ایران. تهران: مرکز مطالعات تکنولوژی دانشگاه صنعتی شریف.
رنجبر، همایون؛ محمدی، مرتضی؛ ایرانمنش، مهدیه و حاتمی، یحیی (1392). بررسی اثر متنوع‌سازی صادرات بر رشد اقتصادی در منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا. اولین همایش الکترونیکی ملی چشم انداز اقتصاد ایران.
عباسیان، مجتبی؛ سردار شهرکی، علی و هاشمی تبار، محمود (1398). ارتباط توسعه مالی و تجارت بین‌الملل در کشورهای منتخب چشم انداز 1404. سیاست‌های راهبردی و کلان، 7(21)، 409-396.
کازرونی، علیرضا و حریقی، محمد فردین (1384). متنوع‌سازی مبادلات تجاری و تأثیر آن بر رشد اقتصادی در ایران. پژوهشنامه بازرگانی، 9(36)، 52-29.
کیقبادی، مریم؛ پهلوانی، مصیب و حسین‌زاده، رمضان (1400).اثرات فضایی توسعه مالی بر رشد اقتصادی منطقه‌ای رهیافت اقتصادسنجی فضایی. مجله توسعه و سرمایه، 6(1)، 32-19.
مالکی، سارا؛ مینویی، مهرزاد و فلاح شمس، میرفیض (1400). بررسی تأثیر شاخص‌های توسعه مالی، رشد اقتصادی و تجارت بین‌الملل با رویکرد مقایسه‌ای در کشورهای در حال توسعه و توسعه یافته.  اقتصاد و مدیریت شهری، 4(36)، 94-77.
نوپ، تدای (1396). اقتصاد کلان مالی جدید، مترجمان: مهدی تقوی و بیتا شایگانی، مؤسسه عالی آموزش بانکداری ایران، تهران.
References
Ang, J.B., & Warwick, J.M. (2007). Financial liberalization, financial sector development and growth: Evidence from Malaysia. Journal of Development Economics, 84, 215-233.
Alaya, M. (2012). The determinants of Mena export diversification: An empirical analysis, corruption and economic development. ERF 18th Annual Conference, Cairo, Egypt. Working Paper, 709.
Agosin, M.R., Alvarez, R., & Bravo‐Ortega, C. (2012). Determinants of export diversification around the world: 1962–2000. The World Economy, 35(3), 295-315.
Arellano, M., & Bond, S., (1991). Some tests of specification for panel data: Monte Carlo evidence and an application to employment. The Review of Economic Studies, 58, 277–297.
Azerbaijani, K., Raky, M., & Ranjbar, H. (2011). The effect of export diversification on total productivity of factors of production and economic growth. Journal of Economic Growth and Development Research, 1(3), 165-201 [In Persian].
Abbasian M., Sardar Shahraki, A., & Hashemi Tabar, M. (2019). The relationship between financial development and international trade in countries selected for outlook 1404. Journal of the Macro and Strategic Policies, 7(27), 396-409 [In Persian].
Ashrafzadeh, H.R., Mehregan, N. (2014). Advanced data panel econometrics. Published by: Noor Alam, First edition [In Persian].
Bruno, E.O.N. (2018). Determinants of foreign direct Investment in Africa: An Analysis of the impact of financia development. Economics Bulletin, 38(1), 221-233.
Baldwin, R. (1989). Exporting the capital markets: Comparative advantage and capital market imperfections. The Convergence of International and Domestic Markets, edited by Audretsch, D., Sleuwaegen, L., and Yamawaki, H. North- Holland, Amsterdam.
Becker, B., Chen, J., & Greenberg, D. (2013). Financial development, fixed costs, and international trade. The Review of Corporate Finance Studies, 2(1), 1–28.
Biabany Khameneh K., & Sadeghi H, (2015). Credit provided to the private sector and exports: evidence from 45 developing countries. Journal of Fiscal and Economic Policies, 2(8), 21-40 [In Persian].
Becker, B., & Greenberg, D. (2007). Financial development, fixed costs and international trade. University of Illinois at Urbana-Champaign, Blackrock Inc.
Baltagi, B.H. (2008). Econometric analysis of panel data. Chi Chester: John Wiley & Sons Ltd.
Beck, T. (2002). Financial development and international trade: Is there a link? Journal of International Economics, 57(1), 107–131.
Beck, T. (2003). Financial Dependence and International Trade. Review of International Economics, 11(2), 296-316.
Benhabib, J.,  &Mark, M.S. (2000). The role of financial development in growth and investment. Journal of Economic Growth, 5, 341-360.
Bayar, Y., Akyuz, F., & Erem, I. (2017). Openness and financial development in central and Eastern European countries. Studies in Business and Economics, 12(3), 5–16.
Berkowitz, D., Hoekstra, M., & Schoors, K. (2014). Bank privatization, finance, and growth. Journal of Development Economics, 110, 93-106.
Bernard, A.,&  Jensen, B. (2004). Why some firms export? The Review of Economics and Statistics, 86(2), 561-569.
Calderon, C.,&  Liu, L. (2003). The direction of causality between financial development and economic growth. Journal of Development Economics, 72, 321- 334.
Caporala, G.M., Sova, A.D., & Sova, R. (2020). The direct and indirect effects of financial development on international trade: Evidence from the CEEC-6, CEsifo. Working Papers, 8585, 1-25.
Chaney, T. (2016). Liquidity constrained exporters. Journal of Economic Dynamics and Control, 72, 141-154.
Chang, K. (1991). Export diversification and international debt under terms-of- trade uncertainty. Journal of Development Economics, 36, 259-279.
DeRosa, A. (1992). Increasing export diversification in commodity exporting countries: A theoretical analysis. Staff Papers. International Monetary Fund, 39(3), 572-595.
Dadgar Y., & Nazari R. (2009). Evaluation of financial development indicators in Iran. The first International Conference on The Development of Financing System in Iran. Technology studies center of Sharif University of Technology, Tehran [In Persian].
Feenstra, R.,  &Kee, H. (2008). Export Variety and Country Productivity: Estimating the monopolistic competition model with endogenous productivity. Journal of International Economics, 74(2), 500-518.
Fosu, A.K., & Abass, A.F. (2019). Domestic credit and export diversification: Africa from a global perspective. Journal of African Business, 20(1), 1-20.
Finger, J.M.,&  Kreinin, M.E. (1979). Measure of export its possible uses. The Economic Journal, 89(356), 905-912.
Elhiraika, A.,  &Mbate, M. (2014). Assessing the determinants of export diversification in Africa. Applied Econometrics and International Development, 14(1), 154-162.
Lwesya, F. (2018). Export diversification and poverty reduction in Tanzania. The Romanian Economic Journal, 68, 93-110.
Hur, J., Raj, M., & Riyanto, Y.E. (2006). Finance and trade: a cross-country empirical analysis on the impact of financial development and asset tangibility on international trade. World Development, 34(10), 1728–1741.
Habibi, A., Izadiyar, S., Serafrazi, A. (2015). Fuzzy multi-criteria decision-making. Simai Danesh Publications, Tehran [In Persian].
Im, K.S., Pesaran, M.H., & Shin, Y. (2003). Testing for unit root in heterogeneous panel. Journal of Econometrics, 115, 53-74.
Johansen, S. (1995). A statistical analysis of cointegration for I(2 (variables. Econometric Theory, 11, 25-59.
Guiso, L., Sapienza, P.,&  Zingales, L. (2004). Does local financial development matter? Quarterly Journal of Economics, 119, 929-969.
Greene, W.H. (2012). Econometric analysis. 7th ed. New Jersey, Upper Saddle River: Pearson International.
Kletzer, K., & Bardhan, P. (1987). Credit markets and patterns of international Trade. Journal of Development Economics, 27, 57-70.
Kazerooni, A., Harighi, M.F. (2005). International trade variety and its impact on Iranian economic growth. Journal of Trade Studies, 9(36), 52-29 [In Persian].
Kim, D.H., Lin, S.C., & Suen, Y.B. (2010). Are financial development and trade openness complements or substitutes? Southern Economic Journal, 76(3), 827–845.
Matsuyama, K. (2007). Credit traps and credit cycles. American Economic Review, 97(1), 503-516.
Mudenda, C. (2014). The role of export diversification on economic growth in South Africa. Mediterranean Journal of SocialSciences, 5(9), 705-722.
Manova, K. (2005). Credit constraints in trade: Financial development and export composition. Harvard University Mimeo.
Manova, K. (2006). Credit constraints, heterogeneous firms and international trade. Working Paper, Harvard University.
Manova, K. (2013). Credit constraints, heterogeneous firms, and international trade. Review of Economic Studies, 80, 711-744.
Maleki S., Minouei M., & FallahShams M. (2021). Investigating the effect of indicators of financial development, economic growth and international trade with a comparative approach in developing and developed countries. Iran Urban Economics Scientific Association, 4(36), 77-94 [In Persian].
Menyah, K., Nazlioglu, S., & Wolde-Rufael, Y. (2014). Financial development, trade openness and economic growth in african countries: New insights from a panel causality approach. Economic Modelling, 37(C), 386–394.
Nop, T. (2017). New macroeconomic economics. Translators: Mehdi Taghavi and Bita Shaygani, Higher Institute of Banking Education, Iran [In Persian].
Ruffin, R.J. (1974). International trade under uncertainty. Journal of International Economics, 4(3), 243-259.
Rajan, R.,  &Zingales, L. (1998). Financial dependence and growth. American Economic Review, 88(3), 559–586.
Ranjbar, H., Mohammadi, M., Iranmanesh, M., & Hatami, Y. (2013). Investigating the effect of export diversification on economic growth in the Middle East and North Africa region. The First National Electronic Conference on Iran's Economic Outlook [In Persian].
Svaleryd, H.,  &Vlachos, J. (2001). Markets for risk and openness to trade: how are they related? SSE/EFI Working paper Series in Economics and Finance, 327.
Svaleryd, H.,  &Vlachos, J. (2005). Financial markets, the pattern of industrial specialization and comparative advantage: Evidence from OECD countries. European Economic Review, 49(1), 113-144.
Stiglitz, J.E.,&  Greenwald, B. (2003). Towards a new paradigm in monetary economics. Cambridge University Press.
Sare, Y.A., Aboagye, A.Q.Q.,  &Mensah, L. (2019). Financial development, sectoral effects, and International trade. International Journal of Economics and Finance, 24(1), 328-347.
Taylor, A. (2008). Trade and financial sector reforms: Interactions and spillovers. London School of Economics/ Financial Markets Group.
World Bank. (2018(1)). Worldwide governance indicators. Available at: www.info.worldbank.org/governance /wgi/iran.
World Bank. (2018(2)). Doing business, measuring business regulations. Available at: www.doingbusiness.org/ en/reports/iran.
World Bank. (2002). Building institutions for markets. Oxford University Press.