بررسی اثرگذاری شوک قیمتی نفت و ارز بر تغییرات قیمتی مسکن در جمهوری اسلامی ایران

کنگانی نژاد, محمد; طاهری, کیومرث; ایرانمنش, سعید; حدادی, علی

doi:10.22103/jdc.2024.22259.1424

بررسی اثرگذاری شوک قیمتی نفت و ارز بر تغییرات قیمتی مسکن در جمهوری اسلامی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ گروه اقتصاد، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران.

² گروه اکتشاف، دانشکده مهندسی معدن و متالورژی، دانشگاه یزد، یزد، ایران.

³ گروه اقتصاد، دانشکده مدیریت اقتصاد و حسابداری، دانشگاه هرمزگان، بندرعباس، ایران.

⁴ گروه مهندسی نفت، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

10.22103/jdc.2024.22259.1424

چکیده

هدف: اقتصاد جمهوری اسلامی ایران یک اقتصاد تقریباً تک‌محصولی است که بخش عمده درآمدهای آن از فروش نفت تأمین می‌شود. ازآنجایی‌که تغییر قیمت نفت، باعث ایجاد شوک‌های درآمدی می‌شود، بررسی اثر این نوسانات بر بازار مسکن ضروری به نظر می‌رسد. در این مطالعه اثر شوک‌های قیمتی نفت و ارز بر قیمت مسکن طی یک دورة ۱۶ساله در بازة زمانی سال‌های 1385 تا 1400 مطالعه گردید.

روش: در این بررسی از داده‌های مربوط به قیمت مسکن، قیمت نفت خام اوپک و در نهایت نرخ مبادله ارز (دلار) در مقابل ریال به‌عنوان نماینده بازار ارز استفاده شد. همچنین برای تخمین و بررسی داده‌ها از مدل الگوی مدل خود توضیح برداری ساختاری (SVAR) استفاده شد که می‌تواند شوک‌های وارد بر بازارهای مختلف را بررسی کند. این روش برخلاف روش VAR، با اعمال محدودیت‌های نظری و اقتصادی، مدل موردمطالعه را به واقعیت‌ها نزدیک می‌کند. در این مطالعه، ابتدا با استفاده از روش دیکی- فولر تعمیم‌یافته، مانایی متغیرهای موردنظر بررسی شد، سپس به‌منظور تخمین و یافتن رابطة بلندمدت، از آزمون هم انباشتگی به روش یوهانسن استفاده شد. پس از مشخص‌شدن محدودیت‌های مدل، مدل استفاده شده در این مطالعه به روش SVAR، تخمین زده شد.

یافته‌ها: یافته‌های پژوهش نشان داد تکانه‌های قیمت نفت در بلندمدت بر قیمت مسکن اثر مثبت و در میان‌مدت اثر منفی داشت. همچنین مشخص شد شوک‌های نرخ ارز در میان‌مدت بر قیمت مسکن اثری مثبت و معنادار دارد و در بلندمدت نیز این تکانه‌ها باعث ایجاد اثرات منفی در قیمت مسکن است.

نتیجه‌گیری: مهم‌ترین نتیجه این بود که با بروز شوک در قیمت نفت و ارز بعد از 9 دوره و نبود تکانه‌های دیگر، قیمت مسکن دوباره با ثبات روبرو شد. همچنین نتایج نشان داد که مهم‌ترین عامل پیش‌بینی کننده قیمت مسکن در میان متغیرهای مورد مطالعه، تکانه‌های ارزی است.

کلیدواژه‌ها

مراجع

افراسیابی، مهران؛ پهلوانی، مصیب و حسین‌زاده، رمضان (1399). بررسی اثر درآمدهای نفت بر همگرایی منطقه ای در اقتصاد ایران:رهیافت اقتصاد سنجی فضایی. مجله توسعه و سرمایه، 5(2)،16-1. https://jdc.uk.ac.ir/article_2837.html.

احمدی، سید وحید؛ عباسی، ابراهیم و محسنی، رضا (1399). اثر شوک درآمدهای نفتی بر توان پذیری قیمت مسکن شهری در ایران. فصلنامه سیاست‌گذاری اقتصادی، 12(23)، 133-165. https://ep.yazd.ac.ir/article_1913.html.

امجدی، محمدحسین؛ شکیبایی علیرضا و جلائی، سید عبدالمجید (1401). تأثیر نرخ ارز، نااطمینانی نرخ ارز و پاندمی کووید 19 بر قیمت مسکن (مطالعه موردی: شهر تهران). پژوهش‌های اقتصادی ایران، 27(92)، 213-241. https://ijer.atu.ac.ir/article_13523.html.

بهرامی، جاوید و اصلانی، پروانه (1390). بررسی آثار شوک‌های نفتی بر سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در مسکن در یک الگوی تعادل عمومی تصادفی پویا مبتنی بر ادوار تجاری حقیقی. فصلنامه تحقیقات مدل‌سازی اقتصادی، 11(4)، 26-52. https://jemr.khu.ac.ir/article-1-214-fa.html.

میرانی، نینا؛ برادران خانیان، زینب و سلمانی بیشک، محمدرضا (1394). تحلیل تجربی نوسانات قیمت نفت و نرخ ارز بر رشد اقتصادی در ایران. سیاست‌گذاری پیشرفت اقتصادی، 6(1)، 143-166. https://ieda.alzahra.ac.ir/article_2462.html.

جلیلی کامجو، سید پرویز و نادمی، یونس (1397). شوک‌های قیمت نفت و ادوار تجاری مسکن در ایران: رویکرد مارکوف سوئیچینگ گارچ. فصلنامه اقتصاد و مدیریت شهری، 7(25)، 81-98. https://iueam.ir/article-1-1077-fa.html.

خوشه گل گروسی، فاطمه و افشاری، زهرا (1399). تأثیر شوک‌های اقتصاد کلان بر سرمایه‌گذاری در بخش مسکن در ایران با استفاده از روش خودرگرسیونی برداری بیزین. فصلنامه اقتصاد مدیریت و شهری، 8(30)، 51-65. https://iueam.ir/article-1-1413-fa.pdf.

حیدری، فریبا؛ ندری، کامران و حاجی، غلامعلی (1402). بررسی عوامل موثر بر قیمت مسکن با تأکید بر مطالبات غیر جاری بانک‌ها (رویکرد الگوهای VAR-TVPDMA). مجله توسعه و سرمایه، 8(2)، 112-91. https://jdc.uk.ac.ir/article_3845.html.

عباسی‌نژاد، حسین و یاری، حمید (1388). تأثیر شوک‌های نفتی بر قیمت مسکن در ایران. فصلنامه پژوهش‌های اقتصادی، 9(1)، 59-77. https://ecor.modares.ac.ir/article-18-12286-fa.html.

قلی‌زاده، اکبر و ملاولی، طاهره (1391). بررسی اثر نقدینگی بر نوسان قیمت مسکن در کشورهای نفتی و غیرنفتی. فصلنامه پژوهش‌ها و سیاست‌های اقتصادی، 20(63)، 83-104. https://qjerp.ir/article-1-469-fa.html.

کمالی دهکردی، پروانه (1399). تحلیل اثر شوک ارزی،تحریم‌های اقتصادی و قیمت نفت بر بازار مسکن. فصلنامه نظریه‌های کاربردی اقتصاد، 7(4)، 27-56. https://ecoj.tabrizu.ac.ir/article_12266.html.

کوزه‌چی، هادی (1393). استراتژی سرمایه‌گذاری در بازار مسکن ایران: با تمرکز بر تحولات و چشم‌انداز 1393 و 1394. تهران: انتشارات دنیای اقتصاد. https://www.gisoom.com/book/1993660.

محرابیان، علی‌اکبر و گودرزی فراهانی، یزدان (1401). نقش نوسانات نرخ ارز بر سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در مسکن شهر تهران با استفاده از مدل تغییر رژیم مارکوف. فصلنامه مدیریت کسب‌وکار، 15(53)، 191-206. https://journals.iau.ir/article_692502.html.

منوچهری، صلاح‌الدین و قلی‌زاده، علی‌اکبر (1401). واکنش سفته‌بازی در بازار مسکن به شوک‌های برون‌زا در ایران. فصلنامه رشد و توسعه پایدار، 23(2)، 185-216. https://ecor.modares.ac.ir/article-18-62348-fa.html.

نصراللهی،خدیجه و آزاد غلامی،اعظم(1392).تحلیل تاثیر تسهیلات بانکی بر قیمت مسکن در کلان شهرهای ایران،فصلنامه روند،20(63)،38-15

نادمی، یونس و خوچیانی، رامین (1396). بررسی رابطه بخش مسکن و برخی متغیرهای اقتصاد کلان ایران: رویکرد همدوسی موجک. فصلنامه مدلسازی اقتصادسنجی، 2(4)، 85-106. https://jem.semnan.ac.ir/article_3152.html.

طاهری، کیومرث و محمد تراب، فرهاد (1396). استفاده از روش کریجینگ شاخص در مدل‌سازی مناطق با هرزروی بحرانی در مخزن آسماری یکی از میادین نفتی جنوب غرب ایران. پژوهش نفت، 27(4)، 91-104. https://pr.ripi.ir/article_779.html.

هادیان، ابراهیم و ایزدی، بهنام (1399). تعیین نرخ بهینه تسهیلات مسکن و بررسی نقش آن بر پیوند تسهیلات و شاخص قیمت مسکن در ایران. اقتصاد شهری، 5(2)، 122-113. https://ue.ui.ac.ir/article_26850.html.

هادی زنوز، بهروز (1398). تحلیل تحریم‌های بین‌المللی ایران در چارچوب اقتصاد سیاسی. نشر اقتصاد فردا. https://www.gisoom.com/book/11533843.

References

Abbasinejad, H., & Yari, H. (2009). The impact of oil shocks on housing price in Iran. The Economic Research (Sustainable Growth and Development), 9(1), 59-77. http://ecor.modares.ac.ir/article-18-12286-fa.html [In Persian].

Afrasiabi, M., Pahlavani, M., & Hosseinzadeh, R. (2020). Investigating the effect of oil revenue on regional convergence in Iran: (Spatial econometric approach). Journal of Development and Capital, 5(2), 1-16. https://jdc.uk.ac.ir/article_2837.html?lang=en [In Persian].

Ahmady, S.V., Abbassi, E., & Mohseni, R. (2020). The impact of oil revenues shocks on the affordability of urban housing prices in Iran. The Journal of Economic Policy, 12(23), 133-166. DOI: 10.22034/epj.2020.11258.1910 [In Persian].

Alhodiry, A., Rjoub, H., & Samour, A. (2021). Impact of oil prices, the US interest rates on Turkey’s real estate market. New evidence from combined co-integration and bootstrap ARDL tests. Plos one, 16(1), e0242672. DOI: 10.1371/journal.pone.0242672.

AL-Mutairi, A., Naser, K. & Al-Enazi, N (2016). An empirical investigation of factors affecting audit fees: Evidence from Kuwait. Int Adv Econ Res 23, 333–347. https://doi.org/10.1007/s11294-017-9649-5.

Amjadi, M.H., Shakibaei, A.R., & Jalaee, S.A. (2022). The impact of exchange rate uncertainty and Covid-19 pandemic on house prices in Tehran. Iranian Journal of Economic Research, 27(92), 213-241. DOI: 10.22054/ijer.2021.59405.955 [In Persian].

Bahmani-Oskooee, M., & Wu, T.P. (2018). Housing prices and real effective exchange rates in 18 OECD countries: A bootstrap multivariate panel Granger causality. Economic Analysis and Policy, 60, 119-126. DOI: 10.1016/j.eap.2018.09.005.

Bahrami, J., Aslani, P. (2011). The analysis of oil shocks effects on residential investment dynamic stochastic general equilibrium model on real business cycles theory. The Journal of Economic Modeling Research, 2(4), 57-82. http://jemr.khu.ac.ir/article-1-214-fa.html [In Persian].

Blanchard, O., & Quah, D. (1989). The dynamic effects of aggregate demand and supply disturbances. American Economic Review, 79, 655-673. https://doi.org/10.3386/w2737.

Charles Goodhart, Boris Hofmann, House prices, money, credit, and the macroeconomy, Oxford Review of Economic Policy, Volume 24, Issue 1, spring 2008, Pages 180–205, https://doi.org/10.1093/oxrep/grn009

Chen, S., Wei, W., & Huang, P. (2018). The impact of monetary policy on housing prices in China. Available at SSRN 3355856. https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=3355856.

Dana, L.P., Gurau, C., Light, I., & Muhammad, N. (2020). Family, community, and ethnic capital as entrepreneurial resources: Toward an integrated model. Journal of Small Business Management, 58(5), 1003-1029. https://doi.org/10.1111/jsbm.12507.

Gasparėnienė, L., Remeikienė, R., & Skuka, A. (2016). Assessment of the impact of macroeconomic factors on housing price level: Lithuanian case. Intellectual Economics, 10(2), 122-127. https://doi.org/10.1016/j.intele.2017.03.005.

Gete, P. (2020). Expectations and the housing boom and bust. An open economy view. Journal of Housing Economics, 49, 101690. https://doi.org/10.1016/j.jhe.2020.101690.

Gholizade, A.A., & Mollavali, T. (2012). The effects of liquidity on housing price fluctuations in oil-producing countries vs. other countries. Journal of Economic Research and Policies, 20(63), 83-104 http://qjerp.ir/article-1-469-fa.html [In Persian].

Granziera, E., & Kozicki, S. (2015). House price dynamics: Fundamentals and expectations. Journal of Economic Dynamics and Control, 60, 152-165. https://ideas.repec.org/a/eee/dyncon/v60y2015icp152-165.html.

Hadi Zenooz, B (2019). Analysis of international sanctions on Iran in the framework of political economy. Eqtesad Farda Publishing. https://www.gisoom.com/book/11533843 [In Persian].

Hadian, E., & Izady, B. (2020). Determining the optimal rate of housing facilities and investigating its role on the link between facilities and the housing price index in Iran. Urban Economics, 5(2), 113-122. DOI: 10.22108/ue.2022.131969.1201 [In Persian].

Heidari, F., Nadri, K., & Haji, Gh. (2023). Investigating factors affecting housing prices with an emphasis on non-current claims of banks (VAR-TVPDMA models approach). Journal of Development and Capital, 8(2), 91-112. https://jdc.uk.ac.ir/article_3845.html?lang=en [In Persian].

Huang, M.C., Tsai, I.C., & Chang, C.O. (2015). House prices and household income: Do they move apart? Evidence from Taiwan. Habitat International, 31(2), 243-256. DOI: 10.1016/j.habitatint.2007.02.005.

Jalili Kamjo, P., & Nademi, Y. (2019). Oil price shocks and housing business cycles in Iran: Markov regime-switching GARCH model. Journal of Urban Economics and Management, 7(25), 81-98. http://iueam.ir [In Persian].

Kamali Dehkordi, P. (2021). Analysis of the effect of currency shock, economic sanctions and oil prices on the housing market (Using structural vector-autoregressive SVAR). Quarterly Journal of Applied Theories of Economics, 7(4), 27-56. DOI: 10.22034/ecoj.2021.12266 [In Persian].

Khiabani, N. (2015). Oil inflows and housing market fluctuations in an oil-exporting country: Evidence from Iran. Journal of Housing Economics, 30, 59-76. https://doi.org/https://doi.org/10.1016/j.jhe.2015.10.002.

Khooshegol Garusi, M., & Afshari, Z. (2020). The impact of macroeconomic shocks on Iran’s housing investment by using BVAR. Journal of Urban Economics and Management, 8(30), 51-66. http://iueam.ir/article-1-1413-fa.html [In Persian].

Kilian, L., & Zhou, X. )2018(. The propagation of regional shocks in housing markets: Evidence from oil price shocks in Canada. CFS Working Paper Series 606, Center for Financial Studies (CFS). https://www.bankofcanada.ca/wp-content/uploads/2018/11/swp2018-56.pdf.

Killins, R.N., Egly, P.V., & Escobari, D. (2017). The impact of oil shocks on the housing market: Evidence from Canada and US. Journal of Economics and Business, 93, 15-28. DOI: 10.1016/j.jeconbus.2017.07.002.

Kohlscheen, E., Mehrotra, A.N., & Mihaljek, D. (2018). Residential investment and economic activity: Evidence from the past five decades. International Journal of Central Banking, 16(6), 287-329. https://www.ijcb.org.

Kozechi, H. (2014). Investment strategy in the Iranian housing market: focusing on developments and prospects for 2014 and 2015. Tehran: Donyaye Eqtesad Publications. https://www.gisoom.com/book/1993660 [In Persian].

Manochehri, S., Gholizadeh, A. (2022). The response of speculation in the housing market to exogenous shocks in Iran. The Economic Research, 22(2), 185-216. http://ecor.modares.ac.ir/article-18-62348-fa.html [In Persian].

Mehrabian, A.A., & Goodarzi Farahani, Y. (2012). The role of exchange rate fluctuations on private sector investment in housing in Tehran using a Markov regime switching model. Quarterly Journal of Business Management, 15(53), 191-206. https://journals.iau.ir/article_692502.html [In Persian].

Mills, T.C. (2019). Applied time series analysis: A practical guide to modeling and forecasting. Academic press. http://repo.darmajaya.ac.id/5635.

Mirani, N., Baradaran Khanian, Z., & Salmani, M.R. (2015). Empirical analysis of volatilities of oil price and exchange rate on economic growth in Iran. Iranian Economic Development Analyses, 3(1), 143-166. DOI: 10.22051/edp.2016.2462 [In Persian].

Nademi, Y., & Khochiany, R. (2017). Considering the relationship between the housing sector and some macroeconomic variables of Iran: The wavelet coherency approach. Journal of Econometric Modelling, 2(4), 85-106. DOI: 10.22075/jem.2018.13614.1126 [In Persian].

Panagiotidis, T., & Printzis, P. (2016). On the macroeconomic determinants of the housing market in Greece: A VECM approach. International Economics and Economic Policy, 13(3), 387-409. https://ideas.repec.org.

Pesaran M.H., & Persaran, B. (1997). Working with microfit 4.0: interactive econometric analysis. In: Oxford University Press Oxford. https://www.scirp.org/reference/referencespapers?referenceid=2873764.

Safari, M.R., Taheri, K., Hashemi, H., & Hadadi, A. (2022). Structural smoothing on mixed instantaneous phase energy for automatic fault and horizon picking: case study on F3 North Sea. Journal of Petroleum Exploration and Production Technology, 13(2), 1-11. https://doi.org/10.1007/s13202-022-01571-5.

Taheri, K., & Hadadi, A. (2020). Improving the petrophysical evaluation and fractures study of dehram group formations using conventional petrophysical logs and fmi image log in one of the wells of south pars field. Journal of Petroleum Science and Technology, 10(4), 31-39. https://doi.org/10.22078/jpst.2020.4150.1671.

Taheri, K., & Mohammad Torab, F. (2017). Applying indicator kriging in modeling of regions with critical drilling fluid loss in asmari reservoir in an oil field in southwestern Iran. Journal of Petroleum Research, 27(96-4), 91-104. https://doi.org/10.22078/pr.2017.2462.2140 [In Persian].

Taheri, K., & Mohammad Torab, F. (2017). Modeling mud loss in asmari formation using geostatistics in RMS software environment in an oil field in southwestern Iran. Iranian Journal of Petroleum Geology, 11(6), 1-10. https://journal.ispg.ir/en/Article/33820 [In Persian].

Taheri, K., & Morshedy, A.H. (2017). Three-dimensional modeling of mud loss zones using the improved Gustafson Kessel fuzzy clustering algorithm (Case study: One of the south-western oil fields). Journal of Petroleum Research, 27(96-5), 82-97. https://doi.org/10.22078/pr.2017.2615.2208 [In Persian].

Taheri, K., Nakhaee, A., Alizadeh, H., & Naseri Karimvand, M. (2018). Correction investigating the design of casing pipes using drilling data analysis in bang stan wells, one of the oil fields in the southwest of Iran. Journal of Petroleum Geomechanics, 2(1), 41-54. https://doi.org/10.22107/jpg.2018.63109 [In Persian].

Wei, Y., Qin, S., Li, X., Zhu, S., & Wei, G. (2019). Oil price fluctuation, stock market and macroeconomic fundamentals: Evidence from China before and after the financial crisis. Finance Research Letters, 30, 23-29. https://ideas.repec.org/a/eee/finlet/v30y2019icp23-29.html.

Zhang, H., Li, L., Chi-Man Hui, E., & Li, V. (2016). Comparisons of the relations between housing prices and the macroeconomy in China’s first-, second- and third-tier cities. Habitat International, 57, 24-42. DOI: 10.1016/j.habitatint.2016.06.008.