بررسی رابطه غیرخطی مستقیم و معکوس نرخ ارز و بازدهی بازار سهام در ایران

بالونژادنوری, روزبه; شهیدی, آمنه

doi:10.22103/jdc.2024.23602.1474

بررسی رابطه غیرخطی مستقیم و معکوس نرخ ارز و بازدهی بازار سهام در ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

گروه اقتصاد، پژوهشکده امور اقتصادی، تهران، ایران.

10.22103/jdc.2024.23602.1474

چکیده

هدف: با توجه به اهمیت بازارهای مالی هم در سطح خرد و هم در سطح کلان اقتصاد، در پژوهش حاضر رابطه میان بازده بازار ارز و بازار سهام در ایران مورد آزمون قرار گرفته است.

روش: در این مطالعه ازداده‌های روزانه مرداد 1392 تا فروردین 1403 و روش اتصال کوانتایل بر کوانتایل، استفاده شده است.

یافته‌ها: نتایج پژوهش نشان داد در کوانتایل‌های حدی از جمله 95%، بازدهی ارز و بازدهی بازار سهام در مجموع اتصال قوی با یکدیگر داشته و در کوانتایل‌های میانه، این اتصال تا حد زیادی تضعیف می‌شود. همچنین بر اساس نتایج، در بازه‌های زمانی مختلف، وابستگی بین نرخ ارز و بازدهی بازار سهام تغییر می‌کند؛ به این مفهوم که در برخی دوره‌های زمانی، افزایش بازده در یک بازار منتج به افزایش بازده در بازار دیگر شده و در برخی دوره‌های زمانی دیگر این رفتار به صورت معکوس اتفاق خواهد افتاد. درخصوص خالص اثرات سرریز میان دو بازار نیز نتایج نشان داد در کوانتایل‌های میانی هر دو متغیر، بازار سهام به‌طور خالص دارای اثر سرریز مثبت به بازار ارز است. با این حال در شرایط کوانتایل‌های حدی و در زمان‌هایی که رفتار هیجانی در هر دو بازار حاکم است، بازار سهام به صورت خالص پذیرنده تکانه‌ها از بازار ارز است.

نتیجه‌گیری: با توجه به نتایج حاصل از تحقیق می‌توان استدلال کرد بانک مرکزی می‌تواند با اعمال سیاست‌های ارزی مناسب و کاهش نوسانات نرخ ارز، به تثبیت بازار سهام کمک کند. در واقع، در ایران می‌توان از طریق عمق بخشیدن به بازار ارز، به نوعی نوسانات بازار سرمایه را نیز مدیریت کرد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

اقتصاد توسعه

مراجع

آذربایجانی، کریم؛ مبینی دهکردی، مصطفی و کمالیان، علیرضا (1396). تحلیل اثرات نامتقارن نرخ ارز بر شاخص قیمت سهام بورس اوراق بهادار تهران: رهیافت NARDL. فصلنامه اقتصاد و الگوسازی دانشگاه شهید بهشتی، 8(32)، 91-59. https://ecoj.sbu.ac.ir/article_67486.html.

ابونوری، اسمعیل؛ عبداللهی، محمدرضا و حمزه، مصطفی (1391). ارزیابی پویایی‌های رابطه بین نرخ ارز و شاخص سهام بورس تهران با استفاده از مدل گارچ دومتغیره. فصلنامه پژوهشنامه بازرگانی، 65، 86-65. https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1032159.

برخورداری، فراز؛ پورعزیزی گلین قشلاقی، سمیه و حسینی، ابوالفضل (1396). تأثیر نوسانات نرخ ارز و اثر سرریز آن بر شاخص صنایع منتخب بورس اوراق بهادار تهران. فصلنامه دانش سرمایه‌گذاری، 6(21)، 13-1. https://jik.srbiau.ac.ir/article_10229.html.

حسن رضاییان، مرضیه؛ ابطحی، سید یحیی و فرید، داریوش (1394). تأثیر نوسانات نرخ ارز بر صنایع مختلف پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، مؤسسه آموزش عالی ارشاد دماوند. [GANJ].

حیدری حسن و بشیری، سحر (1391). بررسی رابطه بین نااطمینانی نرخ واقعی ارز و شاخص قیمت سهام در بورس اوراق بهادار تهران: مشاهداتی بر پایه مدل VAR-GARCH. فصلنامه تحقیقات مدلسازی اقتصادی، 9، 92-71. https://jemr.khu.ac.ir/article-1-238-fa.html.

رجبی، احسان (1401). الگوسازی تأثیر نوسانات و نااطمینانی نرخ ارز بر واردات بخش کشاورزی ایران (رهیافت خودرگرسیونی با وقفه‌های توضیحی غیرخطی NARDL). مجله توسعه و سرمایه، 7(2)، 72-49 https://jdc.uk.ac.ir/article_3175.html.

رشنوادی، یعقوب؛ نوروزی، حسین؛ فیروزان سرنقی، توحید و بیگی، شاهرخ (1399). بررسی تعاملات بین نرخ ارز و بازار سهام در ایران: رویکرد سیستم معادلات همزمان. فصلنامه تحقیقات مدلسازی اقتصادی، 39، 149-113. https://jemr.khu.ac.ir/article-1-1898-fa.html.

سبحانی‌پور، مینا؛ زارع، هاشم و ابراهیمی، مهرزاد (1401). بررسی تأثیر سیاست‌های پولی منفعل بر شاخص قیمت سهام (با بکارگیری مدل مارکوف سوئیچینگ). مجله توسعه و سرمایه، 7(2)، 155-131. https://jdc.uk.ac.ir/article_3319.html.

صمدی، سعید (1395). تحلیلی از وضعیت مالی و نقش نرخ ارز در اقتصاد ایران. طرح پژوهشی، کمیسیون صنایع اتاق بازرگانی- صنایع- معادن و کشاورزی اصفهان، https://research.chambertrust.ir.

طاهر اسکویی، سارا و کازرونی، علیرضا (1396). بررسی اثرات نامتقارن تغییرات نرخ ارز بر شاخص قیمت سهام در ایران. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تبریز. [GANJ].

محسنی، حسین و صادقی شاهدانی، محسن (1398). سرریز نوسان نرخ ارز بر بازار سرمایه در ایران. فصلنامه نظریه‌های کاربردی اقتصاد، 6(1)، 96-77. https://ecoj.tabrizu.ac.ir/article_8554.html.

مظفرنیا، مهدی؛ فلاح شمس لیالستانی، میر فیض و زمردیان، غلامرضا (1402). سرریز پویای میان بازارهای ارز و سهام در چرخه‌های تجاری اقتصاد ایران. فصلنامه اقتصاد مالی، 17(63)، 374-355. https://journals.iau.ir/article_702198.html.

نجفی، حامد؛ پورقربان، محمدرضا و احسان‌فر، محمد‌حسین (1398). اثر تورم و نوسانات قیمت ارز بر قیمت سهام در بورس اوراق بهادار. همایش ملی اقتصاد و مدیریت توسعه و کارآفرینی با رویکرد حمایت از کالای ایرانی، زاهدان، ایران. https://civilica.com/doc/914618.

References

Abonori, E., Abdollahi, M., & hamzeh, M. (2013). Dynamic relationship between exchange rate and Tehran Stock Exchange index using multivariate GARCH model. Iraninan Jouornal of Trade Studies, 17(65), 65-86. https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1032159 [In Persian].

Akgunduz, Y.E., & Fendoglu, S. (2022). Export Prices, Imported Inputs, and Domestic Supply Networks. IMF Economic Review, 70, 383–419. https://doi.org/10.1057/s41308-022-00159-7.

Almashaqbeha, M., Islamb, Md.A., & Bakar, R. (2021). Factors affecting share prices: A literature revisit. AIP Conference Proceedings, 2339(1), id.020143. DOI: 10.1063/5.0045110.

Anusha, P., Dhushanthan, B., & Vinayagathasan, T., (2022).The relationship between exchange rate and stock market performance: Empirical evidence from Sri Lanka. Business and Economic Research, 12(2), 135-154. https://ideas.repec.org/a/mth/ber888/v12y2022i2p135-154.html.

Azarbayjani, K., Mobini Dehkordi, M., & Kamalian, A. (2018). Analyzing the asymmetric effects of exchange rate on the stock price index of Tehran Stock Exchange: the NARDL Approach. Journal of Economics and Modelling, 8(32), 59-91. https://ecoj.sbu.ac.ir/article_67486.html [In Persian].

Barkhordari, F., PourAazizi Gelin Gheshlaghi, S., & Hoseini, A. (2017). The effect of exchange rate volatilities and it's spillover effect on the index of Tehran Stock Exchange. Journal of Investment Knowledge, 6(21), 1-14. https://jik.srbiau.ac.ir/article_10229.html [In Persian].

Bhargava, V., & Konku, D. (2023). Impact of exchange rate fluctuations on US stock market returns. Managerial Finance, 49(10), 1535-1557. https://doi.org/10.1108/MF-08-2022-0387.

Branson, W., Halttunen, H., & Masson, P. (1977). Exchange rate in the short run: The dollar deutschemark rate. European Economic Review, 10, 303–324. https://doi.org/10.1016/S0014-2921(77)80002-0.

Cakan, E., & Ejara, D.D. (2013). On the relationship between exchange rates and stock prices: Evidence from emerging markets. International Research Journal of Finance and Economics, ISSN. 1450-2887, 111, 115-124. https://ssrn.com/abstract=2343654.

Caporale, G.M., Ali, E.M., & Spagnolo, N. (2015). Exchange rate uncertainty and international portfolio flows: A multivariate GARCH-in-mean approach. Journal of International Money and Finance, 54, 70-92. https://doi.org/-10.1016/j.jimonfin.2015.02.020.

Chatziantoniou, I., Gabauer, D., & Marfatia, H.A. (2022). Dynamic connectedness and spillovers across sectors: Evidence from the Indian stock market. Scottish Journal of Political Economy, Scottish Economic Society, 69(3), 283-300. https://ideas.repec.org/a/bla/scotjp/v69y2022i3p283-300.html.

Chirchir, D.K. (2011). The relationship between share prices and exchange rares: Evidence frome Kenya. Master`s Thesis, University of Nairobi, School of Business. [PDF].

Cui, J. (2023). The relationship between the gold price, crude oil price, exchange rate and chinese stock market indexes. Highlights in Business, Economics and Management, 10, 180-188 DOI: 10.54097/hbem.v10i.8037.

Diebold, F.X., & Yılmaz, K. (2012). Better to give than to receive: Predictive directional measurement of volatility spillovers. International Journal of Forecasting, 28(1), 57–66. https://doi.org/10.1016/j.ijforecast.2011.02.006.

Dimitrova, D. (2005). The relationship between exchange rates and stock prices: Studied in a ultivariate model. The College of Wooster, Issues in Political Economy, 14. http://www.elon.edu/e-web/students/ipe/default.xhtml.

Dornbusch, R., & Fischer, S. (1980). Exchange rates and the current account. American Economic Review, 70(5), 960-971. https://www.jstor.org/stable/1805775.

Elhendawy, E.O. (2017). Stock price and exchange rate dynamic: Empirical evidence from Egypt. International Journal of Economics, Commerce, and Management, 5(1), 29-43. https://ijecm.co.uk/wp-content/uploads/2017/01/513.pdf.

Elliott, G., Rothenberg, T.J., & Stock, J.H. (1996). Efficient tests for an autoregressive unit root. Econometrica, 64(4), 813–836. https://www.jstor.org/stable/2171846.

Fama, E. (1965). The behaviour of stock market prices. Journal of Business, 64, 34-105. http://dx.doi.org/10.1086/294632.

Fama, E. (1970) Efficient capital market: A review of theory and empirical work. Journal of Finance, 25, 382-417 https://doi.org/10.2307/2325486.

Fisher, T.J., & Gallagher, C.M. (2012). New weighted portmanteau statistics for time series goodness of fit testing. Journal of the American Statistical Association, 107(498), 777–787. https://doi.org/10.1080/01621459.

Gabauer, D., & Stenfors, A. (2024). Quantile-on-quantile connectedness measures: Evidence from the US treasury yield curve. Finance Research Letters, 60, 1-8. https://doi.org/10.1016/j.frl.2023.104852.

Gavin, M. (1989). The stock market and exchange rate dynamics. Journal of International Money and Finance, 8,181-200. https://doi.org/10.1016/0261-5606(89)90022-3.

Guru-gharana, K.K., Rahman, M., & Islam, A.M. (2021). Japan’s stock market performance: Evidence from Toda-Yamamoto and Dolado-Lutkepohl tests for multivariate granger causality. International Journal of Economics and Financial,11(3),107-122. https://ideas.repec.org/a/eco/journ1/2021-03-12.html.

Hassanrezaeian, M., Abtahi, S.Y., & Farid, D. (2015). Exchange rate movements on different accepted industries in Tehran Stock Exchange. Master Thesis, Ershad university. [GANJ] [In Persian].

Heidari, H., & Bashiri, S. (2012). Investigating the relationship between real exchange rate uncertainty and stock price index in Tehran Stock Exchange using VAR-GARCH models. The Journal of Economic Modeling Research, 3(9), 71-93. https://jemr.khu.ac.ir/article-1-238-fa.html [In Persian].

Javangwe, K.Z., & Takawira, O. (2022). Exchange rate movement and stock market performance: An application of the ARDL model. Cogent Economics & Finance, 10, 2075520. https://doi.org/10.1080/23322039.

Kilic, A., Kula, V., & Ozdemir, L. (2023). The relationship between exchange rate volatility and stock index return: Evidence from Turkey. Prizren Social Science Journal, 7(1), 1-13. https://doi.org/10.32936/pssj.v7i1.384.

Koop, G., Pesaran, M.H., & Potter, S.M. (1996). Impulse response analysis in nonlinear multivariate models. Journal of Econometrics, 74(1), 119–147. https://doi.org/10.1016/0304-4076(95)01753-4.

Mao, W. (2013). The interaction between exchange rates and stock prices. Ph.D. Dissertation, University of Birmingham, https://etheses.bham.ac.uk/id/eprint/5182/1/Mao14PhD.pdf.

Mira, N. (2019). Exchange Rate and Stock Prices Interactions in Kazakhstan. Eurasian Journal of Economics and Finance, 7(2), 19-31. https://ideas.repec.org/a/ejn/ejefjr/v7y2019i2p19-31.html.

Mishkin, F.S. (2001). The transmission mechanism and the role of asset prices in monetary policy. NBER Working Paper, 8617. https://www.nber.org/papers/w8617.

Mohseni, M., & Sadeghi Shahdani, M. (2019).Exchange rate volatility spillovers to Iran capital market. Applied Theories of Economices, 6(1), 77-96. https://ecoj.tabrizu.ac.ir/article_8554.html [In Persian].

Mozafarnia, M., Fallah Shams Lialestani, F., & Zamardian, Gh. (2023). dynamic spillover between foreign exchange and stock markets in the business cycles of Iranian economy. Financial Economics, 17(62), 355-374. https://journals.iau.ir/article_702198.html [In Persian].

Mozumder, N., De Vita, G., Kyaw, S., & Larkin, C. (2015). Volatility spillover between stock prices and exchange rates: New evidence across the recent financial crisis period. Economic Issues, 20(1), 43-64. https://ideas.repec.org/-a/eis/articl/115mozumder.html.

Mroua, M., & Trabelsi, L. (2020). Causality and dynamic relationships between exchange rate and stock market indices in BRICS countries. Journal of Economics, Finance and Administrative Science, 25(50), 395-412. https://ideas.repec.org/a/eme/jefasp/jefas-04-2019-0054.html.

Najafi, E., Poorghorban, M.R., & Ehsanfar, M.H. (2019). The effect of inflation and currency price fluctuations on stock prices in the stock exchange. National Conference on Economics, Development Management and Entrepreneurship with the Approach of Iranian Product Support, Zahedan, Iran. https://civilica.com/doc/914618 [In Persian].

Owusu Junior, P., & Tweneboah, G. (2020). Are there asymmetric linkages between African stocks and exchange rates? Research in International Business and Finance, 54, 1-19. https://doi.org/10.1016/j.ribaf.2020.101245.

Parsva, P., & Lean, H.H. (2017). Multivariate causal relationship between stock prices and exchange rates in the Middle East. Journal of Asian Finance Economics and Business,4(1), 25-36. https://www.kci.go.kr/kciportal/-landing/article.kci?arti_id=ART002346030.

Rajabi, E. (2022). Modelling of the exchange rate volatility and uncertainty impacts on agriculture import: Evidence from Iran. Journal of Development and Capital, 7(2), 49-72. https://jdc.uk.ac.ir/article_3175.html [In Persian].

Ramasamy, B., & Yeung, M.C.H. (2005). The causality between stock returns and exchange rates: Revisited. Australian Economic Papers, 44(2),162-169. https://ideas.repec.org/a/bla/ausecp/v44y2005i2p162-169.html.

Rashnavadi Y., Norouzi H., Firoozansarnaghi T., & Beigi S. (2020). Investigation interaction between exchange rate and stock market in Iran: A simultaneous equation system approach. The Journal of Economic Modeling Research, 11(39), 113-148. https://jemr.khu.ac.ir/article-1-1898-fa.html [In Persian].

Rehan, R., Zehra, I., Chhapra, I.U., & Makhija, p. (2019). The relationship between exchange rate and stock prices in South Asian countries. International Journal of Innovation, Creativity and Change, 6(9), 113-135. [Google Scholar].

Richards, N.D., & Simpson, J. (2009). The interaction between exchange rates and stock prices: An Australian context. International Journal of Economics and Finance, 1(1), 1-23. DOI: 10.5539/ijef.v1n1p3.

Samadi, S. (2016). An analysis of the financial situation and the role of the exchange rate in iran's economy. Research Project, Industries Commission of Isfahan chamber of commerce- industries- mines and agriculture. https://research.chambertrust.ir [In Persian].

Sanwal, K., & Ismail, S. (2022). A study of interlinkages among exchange rate and stock price for India. South Asian Journal of Social Studies and Economics, 16(1), 33-42. DOI: 10.9734/sajsse/2022/v16i1603.

Seifollahi, N. (2020). The effect of asymmetric fluctuations of exchange rate and oil price on stock index of Tehran Stock Exchange. International Journal of Business and Development Studies, 12(1), 97-110. https://ijbds.usb.ac.ir/-article_5439_1c7cb467b82afd2176aa8a4ae8b6d85f.pdf.

Sekhar, M.A., & Nguyen, B.H. (2019). Exchange Rate and Equity Price Relationship: Empirical Evidence from Mexican and Canadian Markets. The International Journal of Business and Finance Research,13(2), 33-43.

Sobhanipour, M., Zare, H., & Ebrahimi, M. (2022). Investigating the effect of passive monetary policy on stock price index (using markov switching model). Journal of Development and Capital, 7(2), 131-155 https://jdc.uk.ac.ir/article_3319.html [In Persian].

Suriani, S., Kumar, M.D., Jamil, F., & Muneer, S. (2015). Impact of exchange rate on stock market. International Journal of Economics and Financial, 5, 385-388. https://www.econjournals.com/index.php/ijefi/article/view/1510.

Taher Oskooee, S., & Kazeroni, A. (2018). The asymmetric effects of exchange rate changes on stock price index in Iran. Master Thesis, Unversity of Tabriz. [GANJ] [In Persian].

Toda, H.Y., & Yamamoto, T. (1995). Statistical inference in vector auto regressions with possibly integrated process. Journal of Econometrics, 66, 225-250 https://doi.org/10.1016/0304-4076(94)01616-8.

Wong, H.T. (2022). The impact of real exchange rates on real stock prices. Journal of Economics, Finance and Administrative Science, 27(54), 262-276. https://doi.org/10.1108/JEFAS-03-2021-0011.

Zubair, A. (2013). Causal relationship between stock market index and exchange rate: Evidence from Nigeria. CBN Journal of Applied Statistics, 4(2), 87-110 https://www.scirp.org/reference/referencespapers?referenceid=3503013.