تحلیل اثرات اقتصادی آلودگی هوا و سرریز فضایی آن بر بخش سلامت (مطالعه موردی: کشورهای همسایه ایران)

مقالات آماده انتشار

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه اقتصاد، واحد خمینی‌شهر، دانشگاه آزاد اسلامی، خمینی‌شهر، ایران.

2 گروه اقتصاد، دانشکده اقتصاد و علوم سیاسی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران.

10.22103/jdc.2025.23037.1470

چکیده

هدف: در پژوهش حاضر اثر آلودگی هوا و سرریز فضایی آن را بر هزینه‌های بخش سلامت تحلیل شده است.
 
روش: رابطه مستقیم و غیرمستقیم آلودگی هوا و هزینه‌های بخش سلامت با توجه به ماهیت پویا و انتشار یابنده آن با رویکرد پانل فضایی (دوربین فضایی) مورد ارزیابی قرار گرفت. در این راستا از اطلاعات 15 کشور همسایه ایران طی سال‌های 1990 تا 2023 استفاده شد.
 
یافته‌ها: به ازای یک درصد افزایش در میزان آلودگی هوا در هر کشور، هزینه‌های سلامت به‌طور متوسط در سایر کشورها 27/0 درصد افزایش می‌یابد. همچنین اثر غیرمستقیم رشد اقتصادی در هر کشور به‌طور متوسط 115/0 درصد بر هزینه‌های بخش سلامت سایر کشورها تأثیرگذار است. اثر غیرمستقیم توسعه انسانی از لحاظ آماری معنا‌دار نیست و بدین معناست که سطح این متغیر در هر کشور تنها موجب کاهش هزینه‌های بخش سلامت در خود آن کشور می‌شود و اثری بر هزینه‌های بخش سلامت سایر کشورها ندارد؛ بنابراین نتایج حاکی از وجود سرریزهای منطقه‌ای در مدل است.
 
نتیجه‌گیری: افزایش آلودگی هوا نه‌تنها تأثیرات مخربی بر بخش سلامت هر کشور دارد، بلکه به‌طور میانگین به افزایش هزینه‌های سلامت در کشورهای هم‌جوار نیز منجر می‌شود. این پدیده نشان‌دهنده‌ی ارتباطات بین کشوری و چالش‌های مشترک در حوزه سلامت عمومی است که نیازمند همکاری‌های بین‌المللی برای کاهش آلودگی و بهبود شرایط بهداشتی در سطح منطقه‌ای است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

مراجع

اعمی بنده قرائی، حسن؛ صالح نیا، نرگس؛ مختاری ترشیزی، حامد و سیدی، سید محمد (1403). بررسی عوامل اقتصادی- نهادی و زیست محیطی بر امید به زندگی سالم. مجله توسعه و سرمایه، انتشار آنلاین از تاریخ 14 فروردین 1403. https://jdc.uk.ac.ir/article_4206.html.
بصیری، فاطمه؛ قاسمی، محمدرضا؛ جنتی، ابوالفضل و جرجرزاده، علیرضا (1394). تحلیل تأثیر آلودگی هوا ناشی از صنایع آلاینده و ترافیک شهری بر سلامت؛ مطالعه موردی: شهر اصفهان. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید اشرفی اصفهانی، https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/-91cb51f0c1a1d1ec29ad8f9ab340e8fd.
تمیزی، علیرضا (1397). بررسی عوامل تعیین‌کننده درآمدهای مالیاتی در ایران: رویکرد اقتصادسنجی بیزینی. فصلنامه علمی پژوهشی اقتصاد مقداری، 15(1)، 225-244. https://jqe.scu.ac.ir/article_13587.html.
سلاطین، پروانه و اسلامبولچی، سحر (1395). تأثیر کیفیت محیط‌زیست بر اقتصاد سلامت در گروه کشورهای منتخب. فصلنامه علوم و تکنولوژی محیط‌زیست، 18(1)، 107-121. https://sanad.iau.ir/fa/Article/839556.
شهبازی، کیومرث؛ حمیدی، داود و فشاری، مجید (1394).‌ بررسی عوامل مؤثر در انتشار آلودگی هوا در کشورهای حوزۀ دریای خزر: رهیافت مدل دوربین فضایی تابلویی. محیط شناسی، 41(1)، 127-107. https://jes.ut.ac.ir/article_53904.html.
شهبازخانی، ولی‌الله؛ حری، حمیدرضا و کشاورزی، علی (1403). اثر بهبود وضعیت سلامت بر رشد اقتصاد و کیفیت زیست محیطی در چارچوب یک الگوی تعادل عمومی تصادفی پویا بیزین. مجله توسعه و سرمایه، 9(2)، 131-146. https://jdc.uk.ac.ir/article_3891.html.
عسگری، علی واکبری، نعمت‌الله (1380). روش‌شناسی اقتصادسنجی فضایی. تئوری و کاربرد. جامعه‌شناسی کاربردی، 12(1 و 2)، 93-122. https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/235949.
غلامی، عارفه؛ عصاری، عباس و فرجی، سجاد (1398). تأثیر آلاینده‌های کربنی بر رفاه سلامت و رفاه اقتصادی در ایران. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت مدرس، https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/705bf1c7b794e721e926dae5990399e6.
فلاحتی، علی؛ سهیلی، کیومرث؛ نظیفی، مینو و عباس پور، سحر (1392). بررسی و مدل‌سازی اثر آلودگی هوا بر سلامت، با استفاده از شبکه عصبی مصنوعی. مجله اپیدمیولوژی ایران، 9(2)، 39-49. https://irje.tums.ac.ir/article-1-5066-fa.html.
گل خندان، ابوالقاسم (1396). سنجش تأثیر آلودگی هوا بر هزینه‌های بخش سلامت در ایران. مجله پژوهش سلامت، ۲(۳)، ۱۶۶-۱۵۷. https://www.magiran.com/paper/1724803.
مقدم‌پور، سمیرا؛ بافنده، صادق و لشکری، محمد (1400). تأثیر آلودگی هوا ببر مخارج سلامت استان‌های ایران. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه پیام نور، مرکز پیام نور مشهد. https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/cb61cc1eb16cd72fac677356b781a6ef.
منجذب، محمدرضا و نصرتی، رضا (1397). مدل‌های اقتصادسنجی پیشرفته همراه با ایویوز و استاتا. ناشر: مؤسسه کتاب مهربان نشر. https://www.gisoom.com/book/11449802.
References
Aama Bandeh Gharaei, H., Salehnia, N., Mokhtari Torshizi, H., & Seyedi, S.M. (2024). Examining Economic-institutional and environmental factors affecting healthy life expectancy. Journal of Development and Capital, Online Publication as of April 3, 2024. https://jdc.uk.ac.ir/article_4206.html?lang=en [In Persian].
Alberini, A., Cropper, M., Fu, T.T., Krupnick, A., Liu, J.T., Shaw, D., Harrington, W. (1997) Valuing health effects of air pollution in developing countries: the case of Taiwan. Journal of Environmental Economics and Management, 34(2), 107–126. https://doi.org/10.1006/jeem.1997.1007.
Asgari, A., & Akbari, N. (2001). Methodology of spatial econometrics, theory and application. Applied Sociology, 12(1&2), 93-122. https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/235949 [In Persian].
Basiri, F., Ghasemi, M.R., Jannati, A., Jorjorzadeh, A. (2015). Analysis of the impact of air pollution from polluting industries and urban traffic on health; case study: Isfahan city. Master's Thesis, Shahid Ashrafi Esfahani University, https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/91cb51f0c1a1d1ec29ad8f9ab340e8fd [In Persian].
Blázquez-Fernández, C., Cantarero-Prieto, D., Pascual-Sáez, M. (2019). On the nexus of air pollution and health expenditures: New empirical evidence. Gaceta Sanitaria, 33, 389–394. DOI: 10.1016/j.gaceta.2018.01.006.
Broome, R.A., Fann, N., Cristina, T.J., Fulcher, C., Duc, H., Morgan, G.G. (2015) The health benefits of reducing air pollution in Sydney. Environmental Research, 143(Pt A), 19-25. DOI: 10.1016/j.envres.2015.09.007.
Chen, X., Shao, S., Tian, Z., Xie, Z., & Yin, P. (2021). Impacts of air pollution and its spatial spillover effect on public health based on China’s big data sample. Journal of Cleaner Production, 142, 915–925. DOI: 10.1016/j.jclepro.2016.02.119.
Chen, Y., Ebenstein, A., Greenstone, M., & Li, H. (2013). Evidence on the impact of sustained exposure to air pollution on life expectancy from China’s Huai River policy. Proceedings of the National Academy of Sciences USA, 110(32), 12936-12941. DOI: 10.1073/pnas.1300018110.
Chen, Z., Wang, J.N., Ma, G.X., Zhang, Y.S., Chen, Z., Wang, J.N., & Zhang, Y.S. (2013) China tackles the health effects of air pollution. The Lancet, 382(9909), 1959-1960. DOI: 10.1016/S0140-6736(13)62064-4.
Cropper, M.L. (1981) Measuring the benefits from reduced morbidity. American Economic Review, 71(2), 235–240. https://www.econ.umd.edu/sites/www.econ.umd.edu/files/pubs/jc8.pdf.
Deng, Q., Lu, C., Li, Y., Chen, L.H., Sundell, J., & Norback, D. (2017) Association between prenatal exposure to industrial air pollution and onset of early childhood ear infection in China. Atmospheric Environment, 157, 18–26. https://doi.org/10.1016/j.atmosenv.2017.03.005.
Falahati, A., Sohili K., Nazifi, M., & Abbas Pour, S. (2013). Investigating and modeling the effect of air pollution on health using artificial neural networks. Iranian Journal of Epidemiology, 9(2), 39-49. https://irje.tums.ac.ir/article-1-5066-fa.html [In Persian].
Farhani, S., & Ben Rejeb, J. (2012) Energy consumption, economic growth and CO2 emissions: Evidence from panel data for MENA region. International Journal of Energy Economics and Policy, 2, 71-81. [Scientific Research Publishing].
Feng, Y., Cheng, J., & Shen, J. (2019). Spatial effects of air pollution on public health in China. Environmental and Resource Economics, 73, 229–250. https://doi.org/10.1007/s10640-018-0258-4.
Fotourehchi, Z. (2016). Health effects of air pollution: An empirical analysis for developing countries. Atmospheric Pollution Research, 7, 201–206. DOI: 10.1016/j.apr.2015.08.011.
Franklin, B., Brook, R., & Arden Pope, C. (2015). Air pollution and cardiovascular disease. Current Problems in Cardiology, 40(5), 207-238. https://doi.org/10.1016/j.cpcardiol.2015.01.003.
Gerking, S., Stanley, L.R. (1986). An economic analysis of air pollution and health: The case of St. Louis. The Review of Economics and Statistics, 68(1), 115–121. https://www.jstor.org/stable/1924934.
Gholami, A., Asari, A., & Faraji, S. (2019). The impact of carbon pollutants on health and economic welfare in Iran. Master's Thesis, Tarbiat Modares University, [GANJ] [In Persian].
Gol Khandan, A. (2017). Measuring the impact of air pollution on health sector costs in Iran. Journal of Health Research, 2(3), 166-157. https://www.magiran.com/paper/1724803 [In Persian].
Grossman, M. (1972). Front matter, the demand for health: A theoretical and empirical investigation. Journal of the Royal Statistical Society, 137(2), 335–340. https://www.nber.org/system/files/chapters/c3484/c3484.pdf.
Howard, G., Birnbaum, Christopher D., Urvi, D., Susan, O., & Zuckerman, P.R. (2020). Measuring the impact of air pollution on health care costs. Health Affairs, 39(12), 2113–2119. DOI: 10.1377/hlthaff.2020.00081.
Larson, B.A., & Rosen, S. (2002). Understanding household demand for indoor air pollution control in developing countries. Social Science & Medicine, 55(4), 571–584. DOI: 10.1016/s0277-9536(01)00188-5.
Li, L., Du, T., Zhang, CH. (2020). The impact of air pollution on healthcare expenditure for respiratory diseases: Evidence from the people's republic of China. Risk Management and Healthcare Policy,13, 1723–1738. DOI: 10.2147/RMHP.S270587.
Lipfert, F.W. (1994). Air pollution and community health: A critical review and data sourcebook. New York, NY: JohnWiley & Sons. [Wiely].
Lohmann, S., & Lechtenfeld, T. (2015). The effect of drought on health outcomes and health expenditures in rural Vietnam. World Development, 72, 432–448. https://ideas.repec.org/a/eee/wdevel/v72y2015icp432-448.html.
Lu, H.Y., & Qi, Y. (2013) Environmental quality, public services and national health: An analysis based on crosscountry data. Journal of Financial Economics, (6), 106–118. https://sysengi.cjoe.ac.cn/CN/10.12011/1000-6788(2018)02-0361-13.
Ma, L., & Zhang, X. (2014). The spatial effect of China’s Haze pollution and the impact from economic change and energy structure. China Industrial Economics, 31(4), 19–31. [CAOD].
Mizushima, A. (2008). Population aging and economic growth: The effect of health expenditure. European University Institute, EUI ECO, 2008/35. https://hdl.handle.net/1814/9814.
Moghadampour, S., Bafandeh, S., & Lashkari, M. (2021). The impact of air pollution on health expenditures in Iranian provinces. Master's Thesis, Payame Noor University, Payame Noor Center in Mashhad https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/cb61cc1eb16cd72fac677356b781a6ef [In Persian].
Monjazeb, M.R., Nasrati, R. (2018). Advanced econometric models with Eviews and Stata. Publisher: Mehrban Publishing Institute https://www.gisoom.com/book/11449802 [In Persian].
Narayan, PK., & Narayan, S. (2008). Does environmental quality influence health expenditures? Empirical evidence from a panel of selected OECD countries. International Journal of Health Policy and Management, 65, 367–74. DOI: 10.1016/j.ecolecon.2007.07.005.
Rahman, M.M., & Alam, Kh. (2021). The nexus between health status and health expenditure, energy consumption and environmental pollution: empirical evidence from SAARC-BIMSTEC regions. BMC Public Health, 21, 1694. DOI: 10.1186/s12889-021-11534-w.
Salatin, P., & Islambolchi, S. (2016). The Impact of Environmental Quality on Health Economics in Selected Countries. Journal of Environmental Science and Technology, 18(1), 107-121. https://sanad.iau.ir/fa/Article/839556 [In Persian].
Shahbazi, K., Hamidi, D., & Fashari, M. (2014). Investigating factors affecting air pollution in the caspian sea region countries: A spatial panel data model approach. Environmental Studies, 41)1(, 127-107. https://jes.ut.ac.ir/article_53904.html?lang=en [In Persian].
Shahbazkhani, V., Horry, H.R., & Keshavarzi, A. (2024). The impact of health improvement on economic growth and environmental quality within the framework of a dynamic stochastic general equilibrium model. Journal of Development and Capital, 9(2), 131-146. https://jdc.uk.ac.ir/article_3891.html?lang=en [In Persian].
Shen, F., Ge, X., Hu, J., Nie, D., Tian, L., & Chen, M. (2017). Air pollution characteristics and health risks in Henan province, China. Environmental Research, 625–634. DOI: 10.1016/j.envres.2017.04.026.
Spix, C., Heinrich, J., Dockery, D., Schwartz, J., Vcolksch, G., & Schwinkowski, K. (1993). Air pollution and daily mortality in Erfurt, east Germany, 1980-1989. Environmental Health Perspectives, 101, 518–526. DOI: 10.1289/ehp.93101518.
Sun, Z., Yang, X., Zeng, Y. (2019). Influence factors of spatial differentiation of tourism development level in Chongqing based on geographical detector. Journal of Southwest China Normal University, 44, 57–63. DOI: 10.13718/j.cnki.xsxb.2019.04.011.
Tamizi, A.R. (2018). Investigating determinants of tax revenues in Iran: A Bayesian econometric approach. Quarterly Journal of Quantitative Economics, 15(1), 225-244. DOI: 10.22055/jqe.2018.22887.1690 [In Persian].
Tanaka, S. )2015(. Environmental regulations on air pollution in China and their impact on infant mortality. Journal of Health Economics, 42, 90-103. https://doi.org/10.1016/j.jhealeco.2015.02.004.
Tarricone, R. (2006). Cost-of-illness analysis. What room in health economics? Health Policy, 77(1), 51-63. DOI: 10.1016/j.healthpol.2005.07.016.
Wang, J. (2007). China Macro health production function: Theory and positive analysis. Nankai Economics Student, 22(2), 20–42. http://en.economics.nankai.edu.cn.
Wong, S.S., Joselevich, E., Woolley, AT., Cheung, C.L., & Lieber, C.M. (1998) Covalently functionalized nanotubes as nanometre-sized probes in chemistry and biology. Nature, 394(6688), 52-55. DOI: 10.1038/27873.
World Bank. (2022). Air pollution_locked down by COVID-19 but not arrested. https://www.worldbank.org.
World Health Organization (2022). Air Pollution. https://www.who.int.
Xie, Y. (2013) Health risk assessment of Beijing residents in exposure of air pollution based on environmental simulation of energy consumption scenarios. International Journal of Environmental Research and Public Health, 33(6), 1763–1770. DOI: 10.3390/ijerph111212368.
Xie, Y., Dai, H., Zhang, Y., Wu, Y., Hanaoka, T., Masui, T. (2022). Comparison of health and economic impacts of PM2.5 and ozone pollution in China. Environment International, 130, 104881. DOI: 10.1016/j.envint.2019.05.075.
Xu, X., Yang, H., & Li, C. (2022). Theoretical model and actual characteristics of air pollution affecting health cost: A review. International Journal of Environmental Research, 19(6), 3532. https://doi.org/10.3390/ijerph19063532.
توسعه و سرمایه

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده
انتشار آنلاین از تاریخ 01 دی 1404

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 04 خرداد 1403
  • تاریخ بازنگری: 24 دی 1403
  • تاریخ پذیرش: 03 شهریور 1404

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار