بررسی تأثیر تخلیه منابع‌طبیعی بر فقر و رشد اقتصادی و نابرابری در ایران

جلیلیان, ساجده; نصراللهی, زهرا; حاج امینی نجف آبادی, مهدی; مکیان, سید نظام الدین

doi:10.22103/jdc.2024.23663.1481

بررسی تأثیر تخلیه منابع‌طبیعی بر فقر و رشد اقتصادی و نابرابری در ایران

مقالات آماده انتشار

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ دانشجوی دکتری اقتصاد، گروه اقتصاد دانشگاه یزد

² گروه اقتصاد، دانشکده اقتصاد، مدیریت و حسابداری، دانشگاه یزد، یزد، ایران

³ دانشیار گروه اقتصاد، دانشکده اقتصاد، مدیریت و حسابداری، دانشگاه یزد

⁴ دانشیار گروه اقتصاد، دانشکده اقتصاد، مدیریت و حسابداری دانشگاه یزد

10.22103/jdc.2024.23663.1481

چکیده

هدف پژوهش حاضر بررسی روابط میان تخلیه منابع‌طبیعی، رشد اقتصادی، فقر و نابرابری درآمدی است. بدین‌منظور تأثیر مستقیم تخلیه منابع‌طبیعی و همچنین آثار غیرمستقیم آن (از کانال‌های رشد و توزیع درآمد) بر فقر در ایران با استفاده از اطلاعات دوره زمانی از سال 1357 تا 1399 برآورد شده‌است. به‌طور مشخص این پژوهش به‌دنبال شواهد تجربی برای پاسخ به این سؤال است که آیا تخلیه منابع‌طبیعی می‌تواند از طریق کاهش رشد اقتصادی و افزایش نابرابری موجب افزایش فقر شود؟

روابط میان متغیرهای نرخ فقر، نابرابری درآمدی، تولید ناخالص داخلی سرانه و میزان انتشار کربن‌دی‌اکسید در قالب سیستم‌های معادله‌های همزمان به‌روش گشتاورهای تعمیم‌یافته برآورد شده‌اند.

براساس برآورد مثلث رشد- فقر-نابرابری، این پژوهش نشان‌می‌دهد که رشد اقتصادی در اقتصاد ایران با توجه به سطح نابرابری درآمدی، فقرزا بوده است. نتایج این پژوهش نتوانست توضیح‌دهنده رابطه مستقیم بین تخلیه منابع‌طبیعی و رشد اقتصادی باشد، اما نشان داد که تخلیه منابع‌طبیعی موجب افزایش فقر می‌شود و به‌طور غیرمستقیم از کانال فقر موجب نابرابری در توزیع درآمد و کاهش رشد اقتصادی خواهد شد. نتایج همچنین حاکی از آن است که انتشار کربن‌دی‌اکسید و مصرف سوخت‌های ‌فسیلی به‌طور قابل‌توجهی میزان فقر را افزایش و موجب کاهش رشد اقتصادی شده که در ادامه به‌طور غیرمستقیم از کانال رشد اقتصادی نابرابری درآمدی را افزایش داده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات